την «επίσκεψή» της και στην Ελλάδα. Ίσως είναι η ευκαιρία μας να αναθεωρήσουμε ως πολίτες, ως κοινωνία πολλά πράγματα. Ίσως είναι η ευκαιρία μας να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε σύσσωμοι και αλληλέγγυοι τα σοβαρά προβλήματα. Ίσως είναι η ευκαιρία μας να μάθουμε να ακούμε και μετά να πράττουμε. Ίσως είναι η ευκαιρία μας να μάθουμε να πειθαρχούμε στους κανόνες. Ίσως είναι η ευκαιρία μας να μάθουμε να σεβόμαστε τον συνάνθρωπο. Ίσως είναι η ευκαιρία μας να αποδείξουμε ο ένας στον άλλο ότι τελικά δεν ισχύει η ρήση που λέει «Ω πνεύμα ελληνικό, και διαχρονικά απείθαρχο...». Η εξάπλωση της εξαιρετικά επικίνδυνης πανδημίας, αποτελεί πλέον μία ζοφερή πραγματικότητα και για την πατρίδα μας. Ευάλωτοι συμπολίτες μας χάνουν δυστυχώς τη ζωή τους, ενώ οι τραγικές εικόνες στην Ιταλία και την Ισπανία προκαλούν ήδη τον φόβο και δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις τον πανικό. Έναν πανικό που θα χαρακτήριζα υπό προϋποθέσεις φυσιολογικό, και που συνοδεύεται από τάσεις απαισιοδοξίας για αρκετούς πολίτες. Θυμίζω βέβαια, ότι σύμφωνα με τη Φιλοσοφία, στη ζωή υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι. Οι απαισιόδοξοι έχουν συνήθως δίκιο. Αν όμως η ανθρωπότητα έφτασε ως εδώ μέσω της προόδου, αυτό το χρωστάει στους αισιόδοξους. Ζούμε δυστυχώς στην εποχή, που όλοι έχουν άποψη, οι περισσότεροι θέλουν να την επιβάλουν και οι λίγοι καταφέρνουν να ακούν, να ακολουθούν τις οδηγίες των ειδικών και να πράττουν το αυτονόητο. Τελικά, καμία στιγμή στις ζωές των ανθρώπων δεν είναι τυχαία. Όλα γίνονται για κάποιον σκοπό. Σαν κάτι να θέλει να σε βάλει σε μία δοκιμασία για να δει πόσο αντέχεις, για να δει πώς αντιδράς, καθώς όλα δοκιμάζονται. Οι αντοχές, τα νεύρα, η ψυχραιμία, η ωριμότητα, ακόμη και η πίστη. Και όλα αυτά συνθέτουν κάτι, που εν συντομία λέγεται «ατομική ευθύνη». Οι στιγμές δεν είναι δύσκολες. Εμείς θα τις κάνουμε δύσκολες με τη συμπεριφορά και τον τρόπο αντίδρασής μας. Η παραφροσύνη που συνοδεύει την αύξηση ζήτησης 180% στο αλεύρι, 170% στα μακαρόνια, 800% στα απολυμαντικά, τις άσκοπες βόλτες στις λαϊκές αγορές και στα supermarket, την ανάληψη μικροποσών από τα γκισέ των τραπεζών, νομίζω ότι καταδεικνύει περίτρανα ένα πράγμα. Την (Αν)ωριμότητα των πολλών, εις βάρος των περισσοτέρων. Εικόνες απείρου κάλλους ή μάλλον απύθμενου θράσους στις παραλίες, με δεκάδες πολιτών να παίζουν ρακέτες και άλλους στην παραλία της Θεσσαλονίκης να κάνουν «ρομαντζάδα». Μάλλον κάποιοι ερμήνευσαν τις εκκλήσεις για κατ' οίκον περιορισμό, για λόγους δημοσίας υγείας που ξεπέρασε πλέον τα όρια του δημοσίου συμφέροντος, ως προτροπή για ρεπό, βόλτα και υποχρεωτική άδεια (ειδικού σκοπού) μετ' αποδοχών. Αυτές οι συμπεριφορές είναι εντελώς ανεξήγητες. Σήμερα όλοι γνωρίζουμε. Τα τραγικά παραδείγματα είναι εδώ δίπλα μας. Διαχρονικά στις επείγουσες καταστάσεις στη χώρα μας συνηθίζαμε να λέμε ότι το κράτος είναι απών. Σήμερα όμως η Πολιτεία είναι παρούσα με δραστικά και άμεσα μετρά, ίσως τα πιο αυστηρά που έχουν ληφθεί τόσο γρήγορα στην Ευρώπη, και το γεγονός αυτό καθιστά ακόμα πιο σημαντική την ατομική μας ευθύνη. Ο συλλογικός πανικός που αναπτύσσεται τις τελευταίες ημέρες, μπορεί να γίνει τόσο επικίνδυνος και επιθετικός όσο και η ίδια η πανδημία. Οι ειδικοί των social media είναι και πάλι εδώ. «Εγώ μόνο ξέρω το καλό μου». Έλα μωρέ σιγά τι θα πάθω». Ωχ αδερφέ, είσαι υπερβολικός». «Μα θέλουν να μειώσουν τον παγκόσμιο πληθυσμό». Και όμως τόσο η αστήριχτη γνώμη επί πολλών θεμάτων, όσο και ο πανικός δεν λύνουν τα προβλήματα, αλλά δημιουργούν καινούρια. Δεν υπάρχει πιο επικίνδυνη συνθήκη από τον ανεξέλεγκτο φόβο, που παράγει παράλογες και παραληρηματικές συμπεριφορές, αλλά και ψυχική ανισορροπία. Κακά τα ψέματα, οι πιο τρομοκρατημένοι είναι αυτοί που συγκροτούν το δήθεν αδάμαστο πλήθος της επιπολαιότητας, που περιφέρει προκλητικά το «δεν παθαίνω τίποτα εγώ». Εξίσου πανικόβλητοι είναι και οι πάσης φύσεως συνωμοσιολόγοι, που ανακαλύπτουν εφιαλτικά σενάρια και «γεννούν» ασύλληπτες σκευωρίες φανταστικών εχθρών. Τέλος, συνυπεύθυνοι είναι και όσοι συμφιλιωμένοι με τη μεταθανάτιο ζωή επιμένουν δογματικά στο απροσπέλαστο της ανθρώπινης φύσης, ως σύγχρονοι υπερ-ήρωες, μη νικημένοι από επίγειους κινδύνους. Αν όλοι αυτοί δεν είναι φορείς πανικού, θα είναι τουλάχιστον οι ηθικοί αυτουργοί μιας ενδεχόμενης κατάρρευσης του συστήματος δημόσιας υγείας. Για τους παραπάνω λόγους, πρέπει όλοι να σκεφτούμε ώριμα. Μπορούμε να αποδείξουμε ότι είμαστε μια συγκροτημένη κοινωνία που αποτελείται από υπεύθυνους πολίτες, που κατανοούν τον κίνδυνο, ξέρουν να ακούν και που κυρίως μπορούν να αντιληφθούν το μείζον και το έλασσον. Αν συμπεριφερθούμε σήμερα σαν να νοσούμε ήδη όλοι μας, σεβόμενοι το να μην νοσήσει ο συνάνθρωπος, σε 1 μήνα από τώρα όλα θα είναι ένα κακό όνειρο που τελείωσε, και όλοι εμείς καλύτεροι και ποιοτικότεροι ως πολίτες και το κυριότερο ως άνθρωποι...
Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια, δικηγόρο Αθηνών, επιστημονικό συνεργάτη στη Βουλή των Ελλήνων
