εμείς να αντιμετωπίσουμε ανάλογες προσεγγίσεις πολιτικών ηγετών, ειδικά σε μια περίοδο που το προσφυγικό ζήτημα θα μας απασχολεί για τις επόμενες δεκαετίες. Πέρασε, λοιπόν, ένας ολόκληρος χρόνος από την εκλογή του ακροδεξιού συντηρητικού υπερεθνικιστή (οπαδού του national conservatism) Ζάιρ Μπολσονάρο στη θέση του προέδρου της Βραζιλίας. Σε αντιδιαστολή με τον ελαφρώς προβοκατόρικο τίτλο του άρθρου, δεν πιστεύω ότι η Βραζιλία έχει γίνει «...του Μπολσονάρο» και ευελπιστώ ότι δεν θα γίνει ποτέ. Αντίθέτως, φαίνεται ότι ήδη μεγάλο κομμάτι του λαού της Βραζιλίας εμφανίζει δημοκρατικά αντανακλαστικά, που προωθούν και υποστηρίζουν πράξεις αντίστασης κόντρα σε αναχρονιστικές πολιτικές και πρακτικές. Ο Μπολσονάρο, που για τους οπαδούς του φέρει το προσωνύμιο «ο Μύθος»(!), εξελέγη με την υπόσχεση να πολεμήσει τη διαφθορά, να μειώσει την εγκληματικότητα και να ενδυναμώσει την οικονομία προωθώντας συντηρητικές πολιτικές. Τι από τα παραπάνω έχει καταφέρει; Σύμφωνα πάντως με τον δημοσιογράφο Mauro Ventura, ο Μπολσονάρο έχει καταφέρει να τοποθετήσει σε σημαντικές θέσεις τα πλέον ανεπαρκή, ανισόρροπα και επικίνδυνα άτομα. Ίσως επειδή, σύμφωνα με τη Monika DeBolle, του Peterson Institute for International Economics, ο Μπολσονάρο δεν ψάχνει για άτομα με γνώσεις που θα αναλάβουν με αξιοκρατικά κριτήρια θέσεις ευθύνης, αλλά για άτομα που θα είναι απολύτως αφοσιωμένα σ’ αυτόν. Εξάλλου, φαίνεται ότι δεν έχει ανάγκη από ικανούς ανθρώπους που να μπορούν να του προσφέρουν χρήσιμες συμβουλές, καθώς θεωρεί τον εαυτό του αυθεντία σε όλα τα θέματα που αφορούν στη διακυβέρνηση της χώρας και μάλιστα όπως παραδέχτηκε και ο πρώην σύμμαχός του Gustavo Bebianno, βλέπει τον εαυτό του ως ένα είδος μυθολογικής οντότητας (!), ευλογημένο από τον Θεό. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση στη Βραζιλία μετά τον πρώτο χρόνο του Μπολσονάρο στην προεδρία φαίνεται να έχει αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινότητας. Σύμφωνα με την Djamila Ribeiro, φεμινίστρια, ακτιβίστρια και εκδότρια, ο Μπολσονάρο εφαρμόζει πολιτικές αυξανόμενης στρατικοποίησης στις φαβέλες και πολιτικές εντατικής καταστολής του μαύρου πληθυσμού, ως αποτέλεσμα να καταγράφεται αύξηση του αριθμού εξόντωσης των μαύρων και των ηγετών αυτοχθόνων φυλών. Την ίδια στιγμή μεγιστοποιείται ο έλεγχος στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς όπως αναφέρει η βραβευμένη Βραζιλιάνα δημοσιογράφος Patrícia Campos Mello, εάν οποιοσδήποτε δημοσιογράφος γράψει ένα επικριτικό άρθρο για τον Μπολσονάρο ή του ασκήσει κριτική, θα γίνει αμέσως στόχος για τους υποστηρικτές του, οι οποίοι θα προσπαθήσουν με κάθε τρόπο, ακόμη και με κατασκευασμένες ειδήσεις να προσβάλουν την προσωπικότητά του και να σπιλώσουν την υπόληψή του. Δυστυχώς, όπως υποστηρίζει ο πρώην υπουργός εξωτερικών της Βραζιλίας Celso Amorim, σε μία χώρα όπως η Βραζιλία όπου συνυπήρχαν αρμονικά εδώ και πολλές δεκαετίες πολλές διαφορετικές φυλετικές και θρησκευτικές ομάδες, η κάθε μία με τον δικό της μοναδικό πολιτισμό και τρόπο ζωής, ο Μπολσονάρο φαίνεται ότι έχει ξεκινήσει έναν ολοκληρωτικό ιδεολογικό πόλεμο εναντίον όσων δεν είναι Χριστιανοί ή δεν ακολουθούν τον δυτικό τρόπο ζωής! Γιατί, όμως, να κρίνεται ωφέλιμη η καταγραφή των ημερών του Μπολσονάρο σε μια μακρινή χώρα της Νότιας Αμερικής σε δύο παραγράφους για εμάς; Επειδή είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι οι κυβερνητικές πολιτικές ποτέ δεν εφαρμόζονται σε ελεγχόμενες συνθήκες εργαστηρίων, όπου επιτρέπονται κάθε είδους δοκιμές αλλά αντίθετα δοκιμάζονται σε πραγματικές κοινωνίες ανθρώπων και επηρεάζουν καταλυτικά τόσο την καθημερινότητα όσο και το μέλλον των πολιτών. Επομένως και επειδή ο τρόπος που κινήθηκε προεκλογικά, αλλά και μετά την εκλογή του ο Μπολσονάρο, δεν πρέπει να μας φαίνεται μακρινός καθώς μάλιστα θυμίζει αντίστοιχες λαϊκιστικές συμπεριφορές ακροδεξιών, ευρωσκεπτικιστών πολιτικών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, με κοντινότερο το παράδειγμα του Ιταλού πρωθυπουργού Τζιουζέπε Κόντε του Κινήματος των 5 αστέρων, πρέπει να εξετάζουμε προσεκτικά τις αρνητικές συνέπειες της πολιτικής του Μπολσονάρο στη ζωή των πολιτών της Βραζιλίας, προκειμένου να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε να τις βιώσουμε και εμείς στο μέλλον. Τούτο διότι είναι σίγουρο ότι ακροδεξιά μορφώματα και συμπεριφορές πάντοτε θα υπάρχουν, είτε αυθύπαρκτα είτε ενσωματωμένα σε ευρύτερους συντηρητικούς σχηματισμούς, καμουφλαρισμένα με την μπογιά πότε της παραδοσιακής και πότε της φιλελεύθερης δεξιάς... Οπότε, πρέπει να μάθουμε ως κοινωνία να τα αναγνωρίζουμε για να τα αποβάλουμε από τον δημόσιο βίο.
Γράφει η Μαρία Γαλλιού
