Τελικά, όπως ήταν φυσικό, η παρουσία 18 βουλευτών (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ), δεκάδων φορέων της Θεσσαλίας (αυτοδιοίκηση, αγρότες, συνεταιριστές, επιστημονικές οργανώσεις, επιμελητήρια κ.λπ.) και οι περίπου 40 ομιλίες, είχαν ως αποτέλεσμα να αναδειχθεί συνολικά το μεγάλο πρόβλημα των υδάτων της Θεσσαλίας. Οι περισσότεροι ομιλητές επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους στα ημιτελή έργα Συκιάς και σήραγγας επί του Άνω Αχελώου και τις προοπτικές αξιοποίησής τους. Όμως αρκετοί αναφέρθηκαν στη Μεσοχώρα καθώς και στην ανάγκη κατασκευής και μικρότερων έργων στη λεκάνη Πηνειού (π.χ. φράγματα – ταμιευτήρες Πύλης, Νεοχωρίτη, Σκοπιάς στον Ενιπέα, Ελασσόνας, Πηλίου και άλλα μικρότερα έργα).
2. Η σύσκεψη κρίνεται ως επιτυχής από πολλές απόψεις. Υπήρξε μεγάλη συμμετοχή φορέων και η Κυβέρνηση κατέγραψε τις προτάσεις μας που ακούστηκαν (σημείωση: οι φορείς που υπογράφουμε κατέθεσαν γραπτό υπόμνημα). Η αίσθηση που δημιουργήθηκε είναι ότι ΟΛΟΙ οι παρευ-ρισκόμενοι πολιτικοί παράγοντες, κυβερνητικοί και αντιπολιτευόμενοι, πήραν το μήνυμα και δύσκολα στο εξής θα μπορούν να αγνοήσουν την ομόθυμη απαίτηση των Θεσσαλών να υπάρξει επιτέλους πρόοδος στα ημιτελή έργα Αχελώου και στην επίλυση του υδατικού προβλήματος γενικότερα. Η διεύθυνση της συζήτησης από τον κ. Γ. Γεραπετρίτη ήταν άψογη.
3. Το μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα που δημιουργείται στη Θεσσαλία από τα συσσωρευμένα κάθε χρόνο υδατικά ελλείματα είχε την «τιμητική» του καθ’ όλη τη διάρκεια της σύσκεψης. Οι αγρότες με τον απλό τους λόγο και οι επιστήμονες με στοιχεία και αριθμούς, κατέδειξαν τη δραματική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, τους κινδύνους που ελλοχεύουν και την αδήριτη ανάγκη για έργα και δράσεις. Με τις τοποθετήσεις τους απέδειξαν ότι το περιβαλλοντικό πρόβλημα στη Θεσσαλία εστιάζεται σχεδόν αποκλειστικά στον κάμπο, στους υπόγειους υδροφορείς της λεκάνης Πηνειού και όχι φυσικά στα έργα Αχελώου, όπως ατυχώς και για επικοινωνιακούς λόγους επεδίωξαν να το περιορίσουν οι εκπρόσωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να υποστηρίξουν την πολιτική τους πρόταση, που ουσιαστικά σημαίνει κατεδάφιση των έργων Άνω Αχελώου, ισχυρίστηκαν ότι τα έργα δεν είναι αναγκαία, βρίσκονται «εκτός ρυθμιστικού πλαισίου» (;), είναι κατά του περιβάλλοντος και άλλα παρόμοια. Απείλησαν μάλιστα (κ. Φάμελλος) ότι εάν συνεχιστεί η εκτροπή Αχελώου «θα σας καταγγείλουμε» (!).
4. Από αρκετούς ομιλητές κατατέθηκαν συγκεκριμένες και εποικοδομητικές προτάσεις προς την Κυβέρνηση για ενιαία αντιμετώπιση του υδατικού προβλήματος, όπως π.χ. η εκπόνηση σχεδίου (master plan), η σύνταξη ενός οδικού χάρτη ενεργειών, η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου με τη δημιουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης υδάτων (Γιώργος Κωτσός), η ανάγκη να οριστεί συντονιστής από την Κυβέρνηση ανάμεσα στα εμπλεκόμενα υπουργεία (Χρ. Κέλλας), να υπάρξει άμεση τροποποίηση του αναξιόπιστου υδατικού ισοζυγίου, στο οποίο η τότε Κυβέρνηση «με το ζόρι» εξαίρεσε τη μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο, μετά από αντιδεοντολογικές πολιτικές παρεμβάσεις στους επιστήμονες μελετητές που επέβαλε το 2017 (σημείωση: ο ίδιος πολιτικός που είχε την ευθύνη και ενορχήστρωσε όλες αυτές τις αποφάσεις, στη σύσκεψη προχθές «ορκίζονταν» στη νομιμότητα, στην τήρηση των κανόνων της Ε.Ε. κ.λ.π).
Τέλος, κατατέθηκε και η πρόταση για συζήτηση του θέματος στη Βουλή (Μ. Χαρακόπουλος) και ήδη η Κυβέρνηση μέσω του κ. Γ. Γεραπετρίτη φάνηκε να αποδέχεται την πρόταση αυτή.
5. Σημαντικό μέρος της σύσκεψης αναλώθηκε και στις κατά καιρούς αποφάσεις του ΣτΕ. Οι οπαδοί της κατεδάφισης των έργων Αχελώου, με μια μηδενιστικού τύπου οριζόντια τοποθέτηση, ισχυρίστηκαν ότι «το ΣτΕ απέρριψε τουλάχιστον 6 φορές την εκτροπή Αχελώου (σημείωση: ο πρώτος από τους εκπροσώπους αυτής της άποψης υπήρξε πρώην υπουργός και ο δεύτερος είναι δικηγόρος, ισχυριζόμενος μάλιστα ότι πλέον «δεν μπορούμε να μιλάμε για την εκτροπή» και ότι «κοροϊδεύουμε τον κόσμο»). Στον μύθο αυτό σχετικά με τον χαρακτήρα των αποφάσεων του ΣτΕ οι εκπρόσωποι των επιστημονικών οργανώσεων (Γ. Καλλές, δικηγόρος, πρόεδρος ΕΘΕΜ) απάντησαν ότι το ΣτΕ δεν έχει αρμοδιότητα να εγκρίνει ούτε να απορρίπτει τα έργα που προωθούν οι Κυβερνήσεις. Ο ρόλος του είναι να κρίνει τη νομιμότητα των αποφάσεων της Διοίκησης και να προβαίνει σε διορθωτικές υποδείξεις όταν υπάρχουν λάθη ή παραλείψεις. Αυτό συνέβη και με τις αποφάσεις για τα έργα Αχελώου. Συνεπώς το πεδίο για την ολοκλήρωση των έργων Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς είναι για την Κυβέρνηση ανοικτό και οφείλει να εργαστεί επί μηδενικής βάσεως για την εκ νέου αδειοδότηση των ημιτελών έργων (λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις του ΣτΕ), όπως ακριβώς έγινε και από τη ΔΕΗ για το ΥΗ έργο της Μεσοχώρας, το οποίο το 2017 αδειοδοτήθηκε επιτυχώς. Αναγκαία προϋπόθεση πάντως για τη θωράκιση των έργων αυτών απέναντι στις μελλοντικές προσφυγές στο ΣτΕ (οι οποίες εμμέσως προαναγγέλθηκαν από τον κ. Φάμελλο), αποτελεί ο επαναπροσδιορισμός των σκοπών των έργων αυτών, όπως εδώ και καιρό οι οργανώσεις που εκπροσωπούμε έχουν ανοικτά και με υπομνήματα προτείνει προς την Κυβέρνηση.
Τέλος, σχετικά με το ΣτΕ, θεωρούμε ανάξια σχολιασμού την τοποθέτηση ενός ακόμη βουλευτή - οπαδού της κατεδάφισης των έργων, ο οποίος πρότεινε «να συζητήσουμε με την κ. Σακελλαροπούλου» (σημείωση: υποψήφια Πρόεδρος Δημοκρατίας), η οποία έχει «πολύτιμη εμπειρία» στο θέμα Αχελώου ! Να που οδηγεί πολλές φορές η ένδεια ουσιαστικών επιχειρημάτων….
6. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης η Κυβέρνηση ανέλαβε ορισμένες συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
a) Ο υπουργός υποδομών κ. Κ. Καραμανλής δεσμεύτηκε ότι εντός του Α’ τετράμηνου του 2020 θα δημοπρατήσει την εκτέλεση των έργων συντήρησης στα υπό κατάρρευση έργα Συκιάς και σήραγγας.
b) Ο υπουργός κ. Γ. Γεραπετρίτης δήλωσε ότι για το θέμα θα υπάρξει συνέχεια στη Βουλή.
c) Ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων κ. Κωνσταντίνος Αραβώσης ανακοίνωσε ότι στο Α' εξάμηνο του 2020 θα γίνει προκήρυξη για την αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων ώστε να προχωρήσει η νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων.
Άλλες δεσμεύσεις δεν αναλήφθηκαν, υπήρξε όμως διάχυτη η εκδήλωση της κυβερνητικής βούλησης για τα έργα Αχελώου και η θετική άποψη όλων των βουλευτών πλην εκείνων που παραμένουν στη θέση να κατεδαφιστούν τα έργα.
Σε ό,τι αφορά στον συντονισμό των έργων, προφανώς οι κυβερνητικοί παράγοντες δεν ήταν έτοιμοι για κάποια συγκεκριμένη ανακοίνωση. Εμείς από την πλευρά μας δηλώνουμε ότι η ευθύνη για την υλοποίηση των έργων Άνω Αχελώου ανήκει ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στην Κυβέρνηση και εκείνη θα κριθεί αναλόγως, θετικά ή αρνητικά, για τα αποτελέσματα των προσπαθειών της κατά την τρέχουσα θητεία. Εάν θα ορίσει και ποιον ως συντονιστή, εάν θα αποκεντρώσει αρμοδιότητες, εάν θα ολοκληρώσει ή όχι την αδειοδότηση, εάν θα αντιμετωπίσει επιτυχώς τις επιθέσεις κάποιων αντιδρώντων κ.λπ. είναι δικό της θέμα και οι επιλογές της θα κριθούν εκ του αποτελέσματος.
Σε τελική ανάλυση όμως οι ευθύνες της είναι αδύνατον να «αποκεντρωθούν» ή να «εκτραπούν» προς τρίτους.
7. Οι θεσσαλικές οργανώσεις διατηρώντας τον αυτόνομο ρόλο τους, έδωσαν το παρόν στην σύσκεψη και έστειλαν ποικίλα μηνύματα στους πολιτικούς και όχι μόνο. Οι συλλογικές ηγεσίες της Θεσσαλίας (Περιφέρεια και Ένωση Δήμων) και οι βουλευτές είναι οι θεσμικοί μας εκπρόσωποι και αντικειμενικά έχουν στα χέρια τους την πρωτοβουλία να αξιοποιήσουν κατάλληλα τους φορείς που δραστηριοποιούνται επί πολλά χρόνια στον αγώνα για το περιβάλλον, τα υδατικά και ειδικά τα έργα Αχελώου.
Αναμένουμε λοιπόν το δικό τους προσκλητήριο για την επιτυχία στον κοινό μας στόχο, ειδικά σήμερα που παρότι παραμένουμε συγκρατημένα αισιό-δοξοι, αναμφίβολα διαμορφώνεται ένα πιο ευνοϊκό πολιτικό περιβάλλον για τα θέματα αυτά.
Γιάννης Καλλές, πρόεδρος της Εταιρείας Θεσσαλικών Μελετών (ΕΘΕΜ)
Κώστας Γιαννακός, πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας
