Οι περιγραφές αντικατοπτρίζουν κυρίως την ιστορία, όπως την αναφέρει ο ασθενής και οι συγγενείς του. Στην ιατρική του Ιπποκράτη ήταν πολύ σημαντικό να υπολογιστεί η προγνωστική αξία των ευρημάτων. Το 1816 ο Laennec εφηύρε το στηθοσκόπιο. Αυτό το όργανο συνέβαλε σημαντικά στις διαθέσιμες διαγνωστικές τεχνικές. Όταν περισσότερα διαγνωστικά όργανα, όπως το οφθαλμοσκόπιο και το λαρυγγκοσκόπιο, τέθηκαν στη διάθεση των γιατρών, αναπτύχθηκε μια ορολογία, προκείμενου να εκφραστούν τα καινούρια ευρήματα αυτών των οργάνων. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 ο Lawrence Weed (1969), βελτιώνοντας την οργάνωση και τη δομή του ιατρικού φακέλου, εισήγαγε την έννοια του ιατρικού φακέλου, προσανατολισμένου στο πρόβλημα (POMR1), η οποία επηρέασε τον ιατρικό τρόπο σκέψης όσον αφορά τόσο στους χειρόγραφους όσο και τους αυτοματοποιημένους Ιατρικούς Φακέλους και έθεσε νέες βάσεις για το μέλλον. Ο Weed ήταν ανάμεσα στους πρώτους που αναγνώρισε τη σημασία της εσωτερικής δομής του ιατρικού φακέλου, είτε αυτό ήταν σε χαρτί είτε στον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή. Αυτή η μέθοδος οργάνωσης του ιατρικού αρχείου βασιζόταν στα προβλήματα των ασθενών και για κάθε ξεχωριστό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν, διατηρούνταν σημειώσεις οι οποίες καθορίζονταν από τη δομή SOAP, η οποία έχει την έννοια του Subjective: υποκειμενικού, Objective: αντικειμενικού, Assessment: αξιολόγησης (π.χ. διάγνωση) και Plan: θεραπείας ή αγωγής. Το 1880, ο Αμερικανός χειρουργός William Mayo σχημάτισε την πρώτη πολυ-κλινική, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα. Εκεί, κάθε γιατρός έπρεπε να κρατάει ιατρικές σημειώσεις σε ένα επίσημο βιβλίο, το οποίο περιείχε χρονολογική έκθεση όλων των συναντήσεών του με τους ασθενείς. Αυτή η προσπάθεια θεωρείται και η πρώτη επίσημη εισαγωγή του ιατρικού φακέλου στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Είχε όμως δύο μεγάλα μειονεκτήματα: α) οι πληροφορίες, οι οποίες σχετίζονταν με έναν ασθενή μπορεί να απείχαν σελίδες, ανάλογα με τη χρονική απόσταση των επισκέψεων και επιπλέον μέρος των πληροφοριών σχετικά με τον ασθενή μπορεί να βρίσκονταν στα βιβλία άλλων ιατρών. Αναλύοντας το πρόβλημα, η κλινική Mayo το 1906 υιοθέτησε τη χρησιμοποίηση ενός ξεχωριστού ιατρικού φακέλου για κάθε ασθενή. Από αυτήν την καινοτομία προέκυψε το «ασθενοκεντρικό ιατρικό ιστορικό». Στη συνέχεια το 1920 η διοίκηση της κλινικής συμφώνησε ότι μια ποσότητα δεδομένων σχετικών με την πορεία της νοσηλείας ενός ασθενή έπρεπε να καταγράφονται υποχρεωτικά από κάθε ιατρό του ιδρύματος.
O Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας ενός ασθενούς εμπεριέχει πληθώρα πολυμεσικών δεδομένων όπως το ιστορικό, την κλινική εξέταση, τη διάγνωση, τη συνταγογραφία και τα αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων, τα οποία βρίσκονται σε μορφή κειμένου, τις απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφίες, τομογραφίες, αξονικές, μαγνητικές, υπέρηχοι), οι οποίες βρίσκονται σε μορφή στατικών εικόνων, τα ηλεκτροκαρδιογραφήματα, τα οποία βρίσκονται σε μορφή βιο-σημάτων (bio-signals, π.χ. ηλεκτρονικά κωδικοποιημένη έξοδος κάποιας καταγραφικής συσκευής), τα αποτελέσματα των ενδοσκοπικών εξετάσεων (γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση κτλ.) που παρουσιάζονται σε μορφή βίντεο, ηχοκαρδιογραφήματα, τα οποία θα βρίσκονται σε μορφή ήχου και επιπρόσθετες πληροφορίες διοικητικής, οικονομικής και στατικής φύσεως, που σχετίζονται με τη μονάδα νοσηλείας του ασθενούς και τα δημογραφικά στοιχεία του ασθενούς (Όνομα, ΑΦΜ, Ασφαλιστικός φορέας, Ομάδα Αίματος κτλ.). Οι απαρέγκλιτες προϋποθέσεις που απαιτούνται για την ορθή χρήση του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου είναι η ασφάλεια, ο έλεγχος, η ηλεκτρονική υπογραφή, η ακεραιότητα δεδομένων, ο λογισμικός έλεγχος, η διασυνδεσιμότητα, η περιεκτικότητα, η μεταφερσιμότητα, η διαχρονική συμβατότητα, η επεκτασιμότητα, η διαθεσιμότητα, η χρήση προτύπων, η ατομικότητα, η συνέπεια και η εξουσιοδότηση.
Με την εισαγωγή του ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς θα επιτευχτεί η μείωση των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων, η αξιοποίηση διοικητικών και επιστημονικών πληροφοριών μέσω ενός σύγχρονου εργαλείου στρατηγικής λήψης αποφάσεων, η αυτοματοποίηση των διαδικασιών, η διασύνδεση και η ολοκλήρωση των επί μέρους συστημάτων σε ένα πλήρες σύστημα, η αναβάθμιση του εσωτερικού εργασιακού περιβάλλοντος, η εξασφάλιση αποτελεσματικότητας στη διεκπεραίωση καθημερινών εργασιών, η διαχείριση και αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού, η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής, η ορθολογική διαχείριση των πόρων του Νοσηλευτικού ιδρύματος (έλεγχοι ανάλωσης υλικού, προγραμματισμός διαδικασιών, αυτοματοποίηση ελέγχων, κ.λπ.), η αποφυγή άσκοπων ιατρικών πράξεων (π.χ. αποφυγή επανάληψης εξετάσεων), η πληρότητα θαλάμων, ο μέσος χρόνος νοσηλείας κ.λπ. η παρακολούθηση των ποσοτικών και οικονομικών δεικτών τόσο ανά κατηγορία, όσο και ανά κέντρο κόστους, το κόστος νοσηλείας ανά διάγνωση ή ομάδα διαγνώσεων και τα ποσοστά αποθεραπείας ανά διάγνωση ή ομάδα διαγνώσεων. Επίσης, επιτυγχάνεται η καλύτερη ενημέρωση πάνω σε θέματα δημόσιας υγείας και επιδημιολογίας, η ευκολία εισαγωγής, αναζήτησης και αλλαγής των ιατρικών πληροφοριών για τη διεξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων, η ευκολία ανάκλησης και επεξεργασίας εικόνων για ορθότερη διάγνωση, η ευκολία καταγραφής των παρατηρήσεων λόγω των συστημάτων κωδικοποίησης και η αυτόματη ενσωμάτωση δεδομένων από εργαστηριακές εξετάσεις. Επιπρόσθετα, επιτυγχάνεται ο αυξημένος βαθμός προσπελασιμότητας των δεδομένων του ασθενούς σε επίπεδο τοπικού φακέλου, αλλά και σε επίπεδο συστήματος, η πρόσβαση σε γνωστικά πληροφοριακά συστήματα για την υποβοήθηση της διάγνωσης, η δυνατότητα επεξεργασίας και ανάλυσης συνολικών δεδομένων των ασθενών για στατιστικούς λόγους και η αξιολόγηση του αποτελέσματος της θεραπείας λόγω της πρόσβασης του ιατρικού προσωπικού στα δεδομένα παρόμοιων περιστατικών άλλων ασθενών.
Από τον Στυλιανό-Ειρηναίο Μακρή, οικονομολόγο-σύμβουλο Επιχειρήσεων,
ΜΒΑ-ΜSc Λογιστική και Χρηματοοικονομικά
