Τα σχετικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι παρά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για αξιοκρατία, πολλές τοποθετήσεις έγιναν με κριτήρια τις προσωπικές γνωριμίες, τις οικογενειακές φιλίες και τις κομματικές διασυνδέσεις.
Το Μητρώο Στελεχών της ΝΔ, όπου όσοι είχαν συμπεριληφθεί είχαν αξιολογηθεί για την εμπειρία και την επαγγελματική τους επάρκεια με τα βιογραφικά τους και τις προσωπικές συνεντεύξεις, αποδείχθηκε ότι δεν αξιοποιήθηκε στο έπακρο, αφού μπορεί κάποια στελέχη του να έχουν καταλάβει θέσεις στον κρατικό μηχανισμό ή στο κοινοβούλιο, αλλά το μεγαλύτερο μέρος δεν αξιοποιήθηκε σε κυβερνητικές θέσεις ευθύνης στη δημόσια διοίκηση. Έτσι οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργήσει κάποια στελέχη του δεν επαληθεύθηκαν ακόμη, με αποτέλεσμα την κατανοητή κριτική τους.
Σήμερα με τα τόσα αξιόπιστα εργαλεία που υπάρχουν για την επιλογή των κατάλληλων στελεχών σε όλους τους τομείς διοίκησης της κυβέρνησης, θεωρητικά η επιλογή είναι μία εύκολη υπόθεση, αρκεί να τηρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις:
* Να είναι σωστά προετοιμασμένοι οι υπεύθυνοι των αξιολογήσεων, να είναι εξειδικευμένα άτομα, να είναι οι ίδιοι γνώστες της φύσης της υπό αξιολόγηση θέσης και να γνωρίζουν ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η θέση αυτή.
* Να υπάρχει μια ρεαλιστική, ολοκληρωμένη και σωστή περιγραφή της θέσης και να έχουν καθοριστεί τα κριτήρια για τη σωστή απόδοση στη θέση.
* Να λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση η εκπαίδευση, αφού τα εκπαιδευτικά επιτεύγματα αποτελούν ένδειξη για τα χαρακτηριστικά και τις ικανότητες των υποψηφίων, η εμπειρία που έχουν και οι προηγούμενες αποδόσεις σε κάποια ανάλογη θέση.
* Οι υποψήφιοι να κρίνονται μέσα από μία σειρά δοκιμασιών, όπως το βιογραφικό τους, τη συνέντευξη και τα τεστ επιλογής, που σκοπός τους είναι η μέτρηση συγκεκριμένων ικανοτήτων των ανθρώπων και με τα οποία αποκλείεται η πιθανότητα προκατάληψης από εκείνους που διενεργούν την αξιολόγηση. Τέτοια τεστ είναι τα τεστ ευφυΐας που είναι σχεδιασμένα για να δώσουν μια εικόνα για τη διανοητική ικανότητα του υποψηφίου, τα τεστ γνώσεων τα οποία μετρούν την ικανότητα του υποψηφίου σε συγκεκριμένους τομείς, τα τεστ ικανοτήτων τα οποία μετρούν κάποια συγκεκριμένη ικανότητα του υποψηφίου κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και τα τεστ προσωπικότητας που είναι αυτά τα οποία δίνουν πληροφορίες για τη διάθεση, την ωριμότητα, την κοινωνικότητα, τη συνεργατικότητα, την εξωστρέφεια, την αυτοπεποίθηση, τη φιλοδοξία, την αποφασιστικότητα, την αισιοδοξία, την υπομονή, τις συναισθηματικές διακυμάνσεις αλλά και πληροφορίες για τις αξίες του υποψηφίου.
* Η μέχρι τώρα πρακτική δείχνει γενικά ότι οι σχετικοί με το αντικείμενο και έμπειροι προάγουν με επιτυχία το έργο τους και δεν κάνουν σφάλματα από άγνοια, ενώ οι άσχετοι με το αντικείμενο κάνουν σοβαρά σφάλματα.
Η έλλειψη αξιοκρατίας και ίσων ευκαιριών στο παρελθόν, οδήγησαν πολλούς άξιους και έμπειρους Έλληνες στο εξωτερικό για την επαγγελματική τους αποκατάσταση (brain drain). Οι νέοι σήμερα ζητούν αξιοκρατία και αξιολόγηση, ίσες ευκαιρίες και ένα σύγχρονο κράτος που θα τους εξασφαλίζει τη δυνατότητα να ζήσουν στην Ελλάδα, να βρουν μια αξιοπρεπή δουλειά και να κάνουν τη δική τους οικογένεια.
Ο Πρωθυπουργός στις εξαγγελίες του τόνιζε ότι όταν μιλάμε για αξιοκρατία, εννοούμε να έχουν ίσες ευκαιρίες όλοι και δυνατότητες διάκρισης οι καλύτεροι και ότι η αξιοκρατία και η αξιολόγηση αποτελούν αδιαπραγμάτευτες προτεραιότητες. Ο ίδιος όμως διαπίστωσε κάποιες αστοχίες και στο πρόσφατο 13ο Συνέδριο της ΝΔ επισήμανε χαρακτηριστικά: «Φάρος μας πρέπει να παραμείνει η αλήθεια και η ειλικρίνεια. Δεν θα κρύψουμε από τον λαό τις δυσκολίες που συναντάμε, ούτε θα αρνηθούμε ολισθήματα. Κάποια από τα τελευταία, μάλιστα, εγώ πρώτος και θα αναγνωρίσω και θα σπεύσω να θεραπεύσω. Απ’ την άλλη, όμως, ποτέ δεν θα εξισώσουμε τις λίγες και μικρές αστοχίες του παρόντος με τα πολλά και τα μεγάλα εγκλήματα του παρελθόντος. Γιατί δεν είμαστε όλοι το ίδιο και το αποδείξαμε στην πράξη».
Υπάρχει όμως ελπίδα για πραγματική αξιοκρατία και διορθωτικών κινήσεων από την κυβέρνηση; Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός το διαβεβαίωσε και το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα δείξει. Η κυβέρνηση έχει την καλύτερη ευκαιρία για να αποδείξει ότι η αναξιοκρατία στην τοποθέτηση στελεχών σε θέσεις ευθύνης, αποτελεί πια παρελθόν. Έτσι θα σταλεί ένα μήνυμα στους 500.000 νέους επιστήμονες και επαγγελματίες που έφυγαν στο εξωτερικό να γυρίσουν πίσω και να συμβάλλουν με τις γνώσεις και την εμπειρία τους στην ανάκαμψη της χώρας.
Συμπεραίνοντας, είναι κοινά αποδεκτό ότι η ανάπτυξη συμβαδίζει με την αξιοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη, το brain drain συνιστά μία μεγάλη απώλεια αναπτυξιακής αλλά και ευρύτερα κοινωνικής, πολιτιστικής και εθνικής δυναμικής, η εφαρμογή δε της αξιοκρατίας είναι αποκλειστικά θέμα πολιτικής βούλησης, αφού σήμερα με τόσα αξιόπιστα εργαλεία που υπάρχουν είναι εύκολο να υλοποιηθεί.
Γράφει ο Νικ. Καρδούλας
* Ο Ν. Καρδούλας είναι τοπογράφος, τομεάρχης ΝΔ Τρικάλων
