Η παρωδία της σύγχρονης Πανεπιστημιακής κατάληψης

Από τον Δημοσθένη Πανταζόπουλο Τελειόφοιτο Νομικής, προπτυχιακό  φοιτητή Φιλοσοφίας ΑΠΘ

Η έννοια της Δημοκρατίας και συνεπακόλουθα της ελευθερίας που εκπηγάζει απ’ αυτήν, δεν είναι ενιαίως αντιληπτές, ούτε και αυτονόητες. Και ενώ θα αποτελούσε κοινό τόπο να είναι στοιχειωδώς κατακτημένες ή αξιακώς προσεγγιζόμενες στα πλαίσια μιας

φιλοσοφικής Σχολής, η πραγματικότητα συνήθως πόρρω απέχει των παραπάνω. Ας κάνουμε τα πράγματα όμως λίγο πιο συγκεκριμένα. Ύψιστο όργανο λήψης αποφάσεων της συλλογικότητας των φοιτητών είναι η γενική συνέλευση του Φοιτητικού Συλλόγου (ΦΣ). Αυτή συνεδριάζει τακτικά αλλά και έκτακτα, αντλεί το κύρος της εκ της μαζικότητάς της, λαμβάνει δημοκρατικές αποφάσεις και ως εκ τούτου, εκπροσωπεί τους φοιτητές. Σωστά; Λάθος. Λάθος γιατί ο φοιτητικός δημοκρατικός σύλλογος έχει τρία προβλήματα. Δεν είναι φοιτητικός, δεν είναι δημοκρατικός και δεν είναι σύλλογος. Και εξηγούμαι:
Αρχικά, χρήζει διατύπωσης, κάτι φανερό μα ουδόλως αντιληπτό. Ο φοιτητικός σύλλογος έχει τη νομική προσωπικότητα αυτού που φωνολογεί: σύλλογος/σωματείο. Διέπεται δηλαδή από συγκεκριμένη νομοθεσία, λειτουργεί βάσει καταστατικού, αποβλέπει στην πραγμάτωση των καταστατικών σκοπών του, διοικείται από ΔΣ, εξασφαλίζει τους πόρους του και ελέγχει τα μέλη του ως προς τη χρήση που του επιφυλάσσουν. Ωστόσο, μετά τις (όχι και τόσο) καινοφανείς πρακτικές δυνάμει των οποίων ελήφθησαν στο όνομα του ΦΣ, αποφάσεις που κατάφωρα αντίκειντο στο πλειοψηφικό αίσθημα, εγέρθη ευλόγως το ερώτημα αν στερούντο νομιμότητας τα εν λόγω ψηφίσματα.
Μετά από πολλές πιέσεις, διαβουλεύσεις, ύβρεις και φωνασκίες, τόσο σε συνελεύσεις, όσο και σε ψηφιακές πλατφόρμες τις Σχολής, ήρθε στο φως μια εκτυφλωτική και ντροπιαστική αλήθεια: ώ του θαύματος, ο ΦΣ δεν έχει καταστατικό. Μετά από ανάλογη αίτηση στα αρχεία του αρμόδιου δικαστηρίου, φάνηκε ότι το πολυθρύλητο καταστατικό προέβλεπε λειτουργία Φοιτητικού Συλλόγου μέχρι το μακρινό 1989, όταν και διασπάστηκε η Φιλοσοφική Σχολή σε επιμέρους τμήματα. Τα νέα τμήματα που προέκυψαν, δεν συνέταξαν για τους συλλόγους τους καταστατικό, συνεπώς δεν προέβησαν εξαρχής σε τυπική ίδρυση συλλόγων. Οι αποφάσεις τους λοιπόν, θα έλεγε κανείς, πως εφαρμόζοντο εθιμικώ δικαίω, με τη σιωπηρή αποδοχή όλων.
Ο δεύτερος προβληθείς ισχυρισμός μου ήταν πως ο ΦΣ ως επί το πλείστον, δεν είναι φοιτητικός. Αυτό όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται, ερείδεται στις εξής δύο παραδοχές: αφενός είναι απελπιστικά μικρή η μερίδα των φοιτητών που ασχολούνται ενεργά με τις δράσεις του και αφετέρου οι αποφάσεις λαμβάνονται παραταξιακά με «εξωτερική» ενίσχυση μελών που δε φοιτούν στο τμήμα ή τη Σχολή.
Αντιπροσωπευτικά ωστόσο μπορούν να αναφερθούν η παντελής έλλειψη δημοκρατικού πνεύματος στις συνελεύσεις, η άγνοια των φοιτητών περί των σκοπών του Συλλόγου, η έντονα κομματική δράση, που οδηγεί τους φοιτητές σε πορεία σύγκρουσης και όχι σε εποικοδομητικό διάλογο. Τέλος, ισχυρίστηκα πως ο σύλλογος δεν είναι δημοκρατικός και αυτό είναι κάτι που χρήζει περαιτέρω ανάλυσης, ειδικά αφού πρόκειται να το εξετάσω αναφορικά με τις καταλήψεις που είναι σε εξέλιξη .
Τον τελευταίο μήνα κατετέθησαν πολλές προτάσεις υπέρ της κατάληψης από διάφορες πλευρές του αριστερού χώρου που υπερψηφίστηκαν άπασες με 8 έως 10 ψήφους η καθεμία. Όταν φυσικά ζητήθηκε ο λόγος γιατί έγινε αυτό , η γνωστή απάντηση των καταληψιών που τείνει να γίνει παροιμιώδης ήταν: «ας ερχόσασταν στη Συνέλευση, η δημοκρατία απαιτεί συμμετοχή». Εκ πρώτης όψεως, ο ισχυρισμός αυτός μοιάζει σωστός. Αγνοεί όμως μια σημαντική λεπτομέρεια: η κατάληψη είναι μια παράνομη ενέργεια. Οποιοσδήποτε δημοκρατικός τρόπος λήψης της απόφασης υπέρ της, δε φτάνει για να της προσδώσει νομιμότητα. Όσο μεγάλης πλειοψηφίας κι αν τύχει, δε θα διέφερε σε τίποτα από το να προέβαινε σε παράνομο κλείδωμα της σχολής μια μικρή μερίδα ατόμων, με αλυσίδες και λουκέτα, χωρίς ψηφίσματα και τυμπανοκρουσίες.
Το να πάει κάποιος στην ψηφοφορία για την κατάληψη, συνιστά αναγνώριση μιας παράτυπης διαδικασίας και δικαιολόγηση μιας εξίσου παράνομης ενέργειας.
Με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατόν κάθε φορά που κάποιο κομματικό σχήμα εμφανίζεται με μια παράνομη πρόταση (π.χ. ας σπάσουμε τα παράθυρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ας χαράξουμε τον ανελκυστήρα για να τρομοκρατήσουμε τους καθηγητές) να υποχρεούνται οι φοιτητές να ψηφίσουν υπέρ της νομιμότητας, υπέρ του αυτονόητου. Επίσης, αξίζει να τονιστεί, πως οι καταστατικοί σκοποί του εκάστοτε συλλόγου εγκρίνονται ως προς τη νομιμότητά τους από το κατά τόπον αρμόδιο Ειρηνοδικείο.
Αν διαπιστωθεί αναντιστοιχία των σκοπών με κάποια νομική ρύθμιση, αυτό επιφέρει τη μη έγκριση του σωματείου. Επιπλέον, κάθε μέλος, οφείλει να σεβαστεί τους σκοπούς του Συλλόγου, ειδάλλως θα πρέπει να διαγράφεται αυτοδίκαια.
Τέλος, αξίζει δημοσιοποίησης, η διαδικασία ψηφοφορίας της τελευταίας κατάληψης, ένεκα της επετείου του Πολυτεχνείου. Η απόφαση υπέρ της κατάληψης, έλαβε 8 ψήφους, έναντι των άλλων που έλαβαν 3,2 και 1 αντίστοιχα. Το αστείο της υπόθεσης ήταν πως όλα τα πλαίσια που κατετέθησαν ήταν υπέρ της κατάληψης. Οι πλείστοι όσοι φοιτητές εμφανίστηκαν με στόχο να κρατήσουν τη Σχολή τους ανοιχτή, δεν είχαν κάποιο πλαίσιο κατά της κατάληψης για να υπερψηφίσουν. Το άλλο αστείο είναι ότι, με μια «εσωτερική συμβιβαστική απαρτία» που τηρείται μεταξύ των παρατάξεων, απαιτούνταν άλλα δύο άτομα για να είναι “έγκυρη".
Η αποστομωτική απάντηση βέβαια ήταν “έλα μωρέ, σιγά». Καταλήγει πάντα λοιπόν ο φοιτητικός σύλλογος να απεμπολεί την αρχική του ιδιότητα, ως ισχυρού συνδικαλιστικού φοιτητικού οργάνου και να γίνεται πεδίον αντιπαράθεσης παραταξιακών διεκδικήσεων μεταξύ των φοιτητών, των ατόμων δηλαδή που θεωρητικά θα έπρεπε να είναι “από την ίδια μεριά”.
Κλείνοντας, ως συλλογικώς, δημοκρατικώς και πολιτικώς σκεπτόμενος όφειλα να εκφράσω την απογοήτευσή μου για την κατάσταση αυτή και να στηλιτεύσω την τελματώδη φάση που διανύει η φοιτητική εκπροσώπηση της Φιλοσοφικής Σχολής . Ποιος θα με επιβεβαιώσει για όλα τα παραπάνω; Οι παρευρισκόμενοι στις εκάστοτε φοιτητικές συνελεύσεις. Ποιος θα με διαψεύσει; Όστις βούλεται, αφού δεν τηρούνται πρακτικά κατά τις συνεδριάσεις του Φοιτητικού Συλλόγου. Με ύψιστο αίσθημα πίστης όμως στα ανθρωπιστικά ιδανικά που προβάλλει η Σχολή μας, αισιοδοξώ, αποβλέποντας στην εξυγίανση του Φοιτητικού πολιτικού διαλόγου.