-Η ταφή των νεκρών αρχικά είναι αρχαιότατη παράδοση όλων σχεδόν των λαών και ιδιαίτερα των Ασσυρίων, Αιγυπτίων, Περσών, Ιουδαίων, Ελλήνων κ.ά.
Οι αρχαίοι πρόγονοί μας ιδιαίτερα θεωρούσαν, όπως είναι γνωστό, μεγάλη ύβρη την παράλειψη της ταφής των νεκρών. Για τον λόγο αυτό και η Αντιγόνη, όπως παρουσιάζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλέους, αψήφησε κάθε διαταγή και κίνδυνο που διέτρεχε και έσπευσε να θάψει το νεκρό σώμα του αδελφού της.
Αυτή την παράδοση ακολούθησαν δια μέσου των αιώνων όλοι οι ευσεβείς και ιδιαίτερα οι Ιουδαίοι, όπως μαρτυρείται από την Αγία Γραφή. Κατά τις μαρτυρίες της Αγ. Γραφής δηλαδή οι μαθητές του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου έσπευσαν να παραλάβουν το νεκρό σώμα του μεγάλου εκείνου προφήτη από το φρούριο της Μαχαιρούντας, όπου είχε αποκεφαλιστεί και να το θάψουν με τιμή (Βλ. Ματθ. 14,12).
Τη στάση αυτή ακολούθησαν στο εξής και οι άγιοι Απόστολοι και γενικότερα όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι χριστιανοί, πιστεύοντας μαζί με τον Αγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο ότι δεν πρέπει να καταναλώνουν «πυρί τα αγίων λείψανα» (PG, 35, 701 Β), εφόσον «Εγκειταί τις δύναμις τω των άγιων σώματι δια την εν τοσούτοις ετεσιν ενοικήσασαν εν αυτώ δικαίαν ψυχήν ης υπηρέτημα γέγονεν" (Κυρίλου Ιεροσ., Κατηχ. 18,16, Μ. 33, 1036-1037).
Η παράδοση της ταφής των νεκρών στηρίζεται γενικότερα στην αγάπη των ζώντων προς τους προαπελθόντες και τις τιμές, που θέλουν να τους αποδώσουν, πιστεύοντας και στη "μετά θάνατον" ζωή.
Κάποιοι βέβαια από τους απολίτιστους λαούς της αρχαιότητας ή και της σύγχρονης ακόμη εποχής συνήθιζαν και συνηθίζουν ακόμη να μεταχειρίζονται την καύση των νεκρών, καίγοντας μάλιστα (παλαιότερα) μαζί με τα νεκρά σώματα των ανδρών και τις συζύγους και τους υπηρέτες ζωντανούς.
Η καύση των νεκρών επομένως κατά την ορθότατη παρατήρηση του Τερτυλλιανού, δεν προδίδει φιλευσπλαχνία, αλλά απανθρωπία (ΘΗΕ 9, 385). Για τον λόγο αυτό χαρακτηρίστηκε ως ανάρμοστη εντελώς στους χριστιανούς (De Cor. Mil., 11), που προτίμησαν και προτιμούν πάντοτε τη φιλεύσπλαχνη ταφή, δείχνοντας στους προκεκοιμημένους όλη την αγάπη τους και την τιμή.
Για τους πιο πάνω λόγους οι πιστοί θεωρούσαν, όπως είναι γνωστό, μεγάλη τιμή τους τη μεταφορά των νεκρών, κατά την οποία μάλιστα βάσταζαν λαμπάδες ή κεριά, ψάλλοντας ταυτόχρονα αναστάσιμα τροπάρια και ψαλμούς ιερούς, όπως έγινε για παράδειγμα, κατά την ταφή του νεκρού σώματος του Μ. Βασιλείου (Βλ. PG 36,601).
Για τον ίδιο λόγο γίνονται άλλωστε και όλες οι άλλες φροντίδες για τα σώματα των νεκρών, εξαιτίας των οποίων χαρακτηρίστηκε και η τελετή της ταφής ως κηδεία, δηλ. φροντίδα.
Για τούτο γίνονται τελικά και τα μνημόσυνα, ενώ και οι ιεροί ναοί καθαγιάζονται όχι μονάχα με τις προσευχές, αλλά και με τα ιερά λείψανα των Αγίων.
Η ταφή των νεκρών επιβάλλεται τελικά και για λόγους δογματικούς, εξαιτίας των οποίων καθορίστηκε άλλωστε και η όλη στάση και ζωή της Εκκλησίας. Το σώμα του ανθρώπου δηλαδή δεν είναι, για τη χριστιανική αντίληψη, "φυλακή της ψυχής", όπως νόμιζαν οι Πλατωνικοί, ούτε ένα "ρυπαρό οστεοφυλάκιο", όπως πρεσβεύουν οι Ινδουϊστές, αλλά "ναός του εν ημίν Αγίου Πνεύματος" (1 Κορ. 6,19). Εφόσον όμως το σώμα γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος, άρα αποτελεί πράγματι ύβρη και μέγιστη βλασφημία κατά του Θεού η καύση των νεκρών. Όπως δηλαδή η καύση κάποιου χριστιανικού ναού αποτελεί ιεροσυλία και βεβήλωση των ιερών της θρησκείας μας, στρεφόμενη κατά του ίδιου του Θεού, κατά παρόμοιο τρόπο είναι ιεροσυλία και η καύση των νεκρών σωμάτων, τα οποία οι άνθρωποι έχουν "από Θεού" (1 Κορ. 6,19-20).
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, καθώς και πολλούς άλλους ακόμη, που είναι δυνατό να αναφερθούν σε μια εκτενέστερη μελέτη, οι πιστοί χριστιανοί δεν πρέπει να ακολουθούν το βάρβαρο και απάνθρωπο έθιμο της καύσης των νεκρών, θεωρώντας κατά τρόπο ειδωλολατρικό, τα νεκρά σώματα ως "πηγή μιάσματος" (ΘΗΕ 9,378), δηλαδή ως κάτι κακό, αλλά την εντολή του Θεού προς τον αμαρτήσαντα Αδάμ, δηλαδή το "εις γην απελεύση" (Γεν. 3,19). Η καύση των νεκρών δηλ. προδίδει απιστία του ανθρώπου στη δημιουργία του από τον Θεό και στη «μετά θάνατον» ζωή και ταυτόχρονα αυτοθεοποίηση του ανθρώπου, που διακηρύχτηκε για τούτο χαρακτηριστικά από τη Γαλλική Επανάσταση του 1789.
Η ταφή των νεκρών αντίθετα φανερώνει όχι μονάχα την αγάπη των πιστών προς τους "εν Χριστώ" αδελφούς, αλλά και τη βαθύτατη πίστη τους στη «μετά θάνατον» ζωή, εξαιτίας της οποίας τιμούν τα ιερά λείψανα των Αγίων και τα ασπάζονται, για να γίνονται μέτοχοι της χάρης του Θεού, που σ' αυτά εγκατοικεί, πραγματοποιώντας πολλές φορές και σημεία θαυμαστά στους ζώντες. "Ο αψάμενος οστέων μάρτυρος, έλεγε για τούτο ο Μ. Βασίλειος, λαμβάνει τινά μετουσίαν αγιασμού εκ της εν τω σώματι παρεδρευούσης χάριτος" (PG 30,112).
Από τον Αχ. Πιτσίλκα, Δ.Θ.
