Ο αιώνας μας θολή ρεπλίκα του περασμένου

Από τον Παύλο Γιατσάκη

Βαστώ στα χέρια μου το κινητό και παρακολουθώ να ξετυλίγονται τα γεγονότα του κόσμου κατά ριπάς. Να λοιπόν που η έκφραση αυτή ταιριάζει γάντι με τα γεμάτα αίμα και θρήνο νέα των ημερών μας στην εγγύς Ανατολή!

Ξάφνου την προσοχή μου αποσπά ένας τύπος που με προσποιητό περισπούδαστο ύφος και φαιδρές γκριμάτσες καλεί τον αμερικανικό λαό να θαυμάσει τη σοφία του, χωρίς ίχνος μετριοφροσύνης.
Δεν μπαίνω στον πειρασμό αξιολόγησης της σοφίας του ανθρώπου αυτού, όμως θες που το άτομο αυτό διαφεντεύει τις τύχες εκατοντάδων εκατομμυρίων συμπολιτών του, αλλά και της υφηλίου σε μεγάλο βαθμό, μια θλίψη με πλημμυρίζει για το μέλλον του κόσμου του πλανήτη μας. Μήπως τάχα είναι ο μοναδικός ηγέτης το συγκεκριμένο αυτό άτομο που προκαλεί αυτή την απερίγραπτη σύγχυση με τις αλλοπρόσαλλες αποφάσεις του; Στο κάδρο αυτό συμπεριλαμβάνονται επίσης ο Τζόνσον της παρηκμασμένης Βρετανίας, οι μικροί και μόλις καλυπτόμενοι κοινοβουλευτικά δικτατορίσκοι της περιοχής του Βίσεγκραντ (κέντρο-ανατολική Ευρώπη), ο άτεγκτος σύγχρονος τσάρος Πούτιν, ο νεοσουλτάνος χωρίς αντίλογο σχεδόν της Τουρκίας και άλλοι μικρότερου βεληνεκούς και διαμετρήματος. Δεν θα αναφερθώ σε ηγέτες της Ασίας ή της Αφρικής για τον απλούστατο λόγο ότι ο διαφωτισμός και οι εκπρόσωποί του δεν διάβηκαν το κατώφλι τους ούτε μια στάλα! Ως εκ τούτου οι όποιες προσδοκίες συνεκτικότητας αυτών των κοινωνιών κάθε κράτους, περισσότερο δε μιας διεύρυνσης ενοποιητικών δεσμών ενός συνόλου εθνών, επικεντρώνονται στη γηραιά μας ήπειρο. Είναι αδήριτη η ανάγκη αυτής της πολιτικοοικονομικής και πολιτισμικής σύσφιγξης, καθώς είναι φανερό ότι υποχωρούν δραματικά οι φιλοσοφικές θεωρίες που στοχεύουν στην εμπέδωση βασικών ελευθεριών του ατόμου, για μια γραμμική ανέλιξη μιας ευνομούμενης δημοκρατικής λειτουργίας του συνόλου.
Στις αρχές του περασμένου αιώνα, παρακινούμενες οι χώρες από τις ραγδαίες τεχνολογικές ανακαλύψεις και νιώθοντας την απόλυτη ανάγκη εξασφάλισης νέων πηγών πρώτων υλών, απέστρεψαν το πρόσωπό τους από κάθε λογής ιδεαλισμούς και προσκύνησαν τον θεό Άρη στους δύο μεγάλους πολέμους μέχρι αλληλεξόντωσης.
Σαν απόκαμαν από τον πόνο και τα ποτάμια αίματος, τότε αποφάσισαν να απαλλαγούν από τους κλόουν δημαγωγούς που οι ίδιοι οι λαοί είχαν αναδείξει. Βλέπω τον Τραμπ στις ειδήσεις και έρχεται στον νου μου το γελοίο θέαμα του Μουσολίνι, μα και το γεμάτο ρατσισμό παραλήρημα μίσους του Χίτλερ, επενδεδυμένο με άμετρο εθνικισμό. Η μισαλλοδοξία θαρρώ είναι μια φυσική τάση που αναπτύσσεται ύπουλα στη σκιά της ατομικότητας, η οποία είναι πιο κατακτητική στον άνθρωπο απ' ό,τι στο ζώο. Είναι βαθιά ριζωμένη μέσα μας, όπως ένα χαλασμένο δόντι είναι ριζωμένο στο ούλο! Το ξερίζωμα είναι δύσκολο και ενώ η καταστρεπτικότητά της εκδηλώνεται σε βραχύ χρόνο, αυτό απαιτεί επίπονη λειτουργία ενός άλλου πάθους πιο δυνατού που επείγει, αλλά ξοδεύει πολύ χρόνο. Το πάθος αυτό απαιτεί την κοινή νίκη όλων των ανθρώπων ενάντια στην απαράδεκτη αδικία του έμφυτου αρχέγονου βιολογικού νόμου. Όταν οι άνθρωποι φτάνουν να γλείφουν τις πληγές τους, τότε μόνον αφήνουν στην άκρη το Εγώ τους και ψιθυρίζουν το Εμείς, όπως σε μια σημειολογική κίνηση του εκκρεμούς που χαρακτηρίζει τις πραγματώσεις μας, βιολογικές ή νοητικές.
Πάνω στα χαλάσματα λοιπόν του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, αναδύθηκε ο ορθολογισμός και ψιθυρίστηκε δειλά ένας κώδικας ηθικής, με προαπαιτούμενο την ειρήνη. Δημιουργήθηκαν σύνολα κρατών που σκόπευαν να εξαλείψουν τη φτώχεια, το μίσος, με σύνθημα ποτέ πια πόλεμος. Για να είμαστε ακριβείς, υπήρξε μια ισορροπία τρόμου ανάμεσα σε δύο υπερδυνάμεις για μερικές δεκαετίες! Και τώρα; Η ζυγαριά χάλασε, οι παίκτες αυξήθηκαν και συνοδευόμενοι από βουλιμία ορεκτικότητας κυριαρχίας, χαρακτηριστικό κάθε νεοπαγούς δύναμης. Όλα πρέπει να τα μοιράσουν εξαρχής! Πρώτα ο εμπορικός πόλεμος μέσω των δασμών, κάτι αδιανόητο για την κεϋνσιανή αντίληψη του ανοιχτού καπιταλισμού. Ήδη στον καιρό μας οι δημοκόποι άρχισαν τους πολέμους, υποσχόμενοι στους υπηκόους τους κενές λέξεις μεγαλείου, μέσω του εθνικισμού, ενώ στην πραγματικότητα τους προσφέρουν μια πηγή φωτιάς από τις μαύρες κάνες των όπλων τους! "Ουδέν δεινότερον του ανθρώπου πέλει" αναφωνεί ο μέγας τραγωδός Σοφοκλής. Στ' αλήθεια, υπάρχει μεγαλύτερη τραγωδία από τη συνεχή ταλάντωση του ανθρώπου μεταξύ της ομόνοιας, δημιουργίας, κάποιας ηθικότητας, δικαιοσύνης απ' τη μία, και του μίσους, αδικίας, καθημαγμού από την άλλη; Σαφώς η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται καθεαυτή, μα αμφιβάλλει κανείς ότι οι μέρες μας είναι σε σημαντικό βαθμό μια θολή ρεπλίκα (αντιγραφή) των πρώτων δεκαετιών του περασμένου αιώνα; Οι σκεπτόμενοι άνθρωποι έχουν καθήκον να σπείρουν τη λογική, μήπως και διαφεντέψει η σύνεση στον κόσμο, όμως πάλι τι να σου κάνουν και οι ποιητές όταν περισσεύει η μικροψυχία!; Μια μικροψυχία διάχυτη στις μάζες στον όποιο βαθμό εκάστου μέλους, διότι οι άρχοντες είναι ο ανακλαστικός καθρέπτης των αρχόμενων, εφόσον επιλέγονται απ' αυτούς έστω σ' αυτήν την ανάπηρη αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Τη χαρακτηρίζω έτσι διότι, οι διοικούμενοι ασκούν το λειτούργημά τους άπαξ ανά τετραετία φορές-φορές, και αφήνονται μετά στους ειδικούς στην άσκηση της εξουσίας, παίρνοντας κάποτε τη θέση του θύματος των επιτηδείων (επί της γνώσης) αρχόντων. Εν είδει αξιώματος "ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΞΕΧΝΟΥΝ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΖΟΥΝ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΤΟΥΣ!".