Τα ίδια προβλήματα έπρεπε να αντιμετωπιστούν από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους. Αυτό που δεν είναι ίδιο, όμως, είναι το ήθος και το ποιόν των κυβερνώντων και του λαού μας. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά σε κάθε της κύκλο φαίνεται ότι οι Έλληνες χάσαμε και εξακολουθούμε να χάνουμε, όλο και περισσότερα από εκείνα τα θετικά στοιχεία που μας βοήθησαν ανά τους αιώνες όχι μόνο να επιβιώσουμε αλλά να προοδεύσουμε σαν Έθνος και να αποτελέσουμε πηγή γνώσεως για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Μελετώντας την επίκαιρη αυτή επιστολή, αλλά και άλλες που διέσωσε ως πολύτιμη παρακαταθήκη ένας από τους γραμματείς του Καποδίστρια, διδασκόμαστε από την ταπείνωση του σπουδαίου αυτού Πολιτικού, το ήθος και το ύφος του, τον σεβασμό του προς τον λαό και τους Άρχοντες αλλά και από την ευθυκρισία του και την πολιτική και διπλωματική στρατηγική του.
«Προς την Γερουσίαν.
Ναυπλίω, 17 Φεβρουαρίου 1831
Πολλάκις σας ωμιλήσαμεν, κύριοι, εις τας μερικωτέρας ημών εντεύξεις περί των χρηματικών πόρων της Πολιτείας, και την προσοχήν σας επεκαλέσαμεν επί την έλλειψιν την προκύπτουσαν είτε εκ της βραδείας πληρωμής των οφειλομένων παρά των ενοικιαστών και των φορολογουμένων, είτε εκ της αναβολής των περί δανείου ή χρηματικής συνδρομής αποφάσεων των συμμάχων Αυλών δια τα προ ολίγου συμβάντα εις διάφορα της Ευρώπης μέρη.
Ημείς μεν εκ παντός τρόπου ηγωνίσθημεν παρά της ελευθεριότητος των Δυνάμεων, μέχρι της διαπράξεως του Δανείου, χρηματικά τινα βοηθήματα αλλά βλέπομεν και μεγάλας δυσκολίας αντιπιπτούσας προς την ταχείαν πλήρωσιν των ημετέρων αιτημάτων.
Τούτων ούτως εχόντων, την μεν επί των οικονομικών επιτροπήν προσεκαλέσαμεν να μας παραστήση τον προϋπολογισμόν του έτους του αρχίζοντος τον ερχόμενον Μάρτιον, μετεδώκαμεν δε εις αυτήν και τας ιδίας ημών περί των προνοητέων προς συμπλήρωσιν του ελλείποντος μέχρις ότου δυνηθώμεν να ρυθμίσωμεν τελείως τα των πόρων ημών ή διά δανείου ή κάμνοντες χρήσιν της δημοσίου περιουσίας, άμα γενομένων δεξιωτέρων των περιστάσεων.
Διευθυνάσης λοιπόν προς ημάς της επί των οικονομικών επιτροπής τας ώδε συναπτομένας εμφανίσεις υπό τα στοιχεία Α και Β, την μεν, περιέχουσαν τον προϋπολογισμόν του έτους, την δε, σχέδιον ψηφίσματος περί εκδόσεως 3.000.000 Φοινίκων εις χαρτονομίσματα προς συμπλήρωσιν του ελλείποντος, σας προσκαλούμεν, κύριοι, να θεωρήσετε αμφοτέρας και να γνωμοδοτήσετε περί του σχεδίου.
Ό κ. Παπαδόπουλος, μέλος της επί των οικονομικών επιτροπής, θέλει λαλήση από μέρους αυτής, και δώση εις την γερουσίαν όσας διασαφήσεις αυτή επιθυμήση, και θέλει υποστηρίξη το συζητούμενον.
Ενταύθα δεν σας αναπτύσσομεν όσα ωφελήματα το έθνος δύναται να ωφεληθή εκ του συστήματος καθ’ ό προτιθέμεθα να συμπληρώσωμεν το ελλείπον· σας λέγομεν μόνον ότι, επειδή τα ωφελήματα είναι μεγάλα, και η κυβέρνησις οφείλει να φροντίση να τα εξασφαλίση ανενδεώς, προφυλάττουσα εκ παντός τρόπου το έθνος από τας ολεθρίας ακολουθίας της ενδεχομένης απιστώσεως του χαρτονομίσματος και των εξ αυτής καπηλευμάτων.
Όλα τα εις ευνομίαν προβεβηκότα έθνη, εκ των επιτηδευμάτων των συνιστώντων την δημοσίαν πίστιν αντλούσι τας γεωργικάς, εμπορικάς, βιομηχανικάς, και ναυτιλιακάς επιβολάς. Αι χορηγίαι, ή τα κεφάλαια, εισί το πρώτιστον ελατήριον πάσης αναπτύξεως και πάσης τελειοποιήσεως της υλικής των εθνών ευπορίας, άμα δε και της ηθικής και διανοητικής, των ενυπαρχουσών εις αυτά.
Η Ελλάς έχει μεν πλουσίως τας ευπορίας ταύτας στερείται δε κεφαλαίων· και μόνον εκ της πίστεως δύναται να τα πορισθή. Αλλ’ η πίστις δεν κατασκευάζεται κατά μόνην την θέλησιν, ούτε αμέσως, πολλά δε προηγούμενα πρέπει να την συστήσωσιν, οποία κατά δυστυχίαν λείπουσιν εις το Ελληνικό έθνος.
Διά τούτους τους λόγους και ημείς επεθυμούσαμεν να αναβάλωμεν ακόμη επίτινα έτη την έκδοσιν του χαρτονομίσματος· μη ευρίσκοντες όμως άλλον τρόπον προς αναπλήρωσιν του ελλείποντος της ημετέρας οικονομίας, αποφασίσαμεν να σας την προβάλωμεν σήμερον.
Το χαρτονόμισμα τούτο η κυβέρνησις θέλει μεταχειρισθή μόνον εφ` όσον δεν δύναται να πράξη άλλως, και θέλει το αποσύρη εκ της κυκλοφορίας άμα λαβούσα εξωτερικά, βοηθήματα ή άμα γενομένου του δάνειου.
Άλλως τε δοκίμιον, κάμνομεν. Αν επιτύχη ως εκ των προφυλάξεων τας οποίας φροντίζομεν να λάβωμεν, τότε λύεται αισιώτατα το περί της οικονομικής ημών καταστάσεως μέγα ζήτημα.
Τούτο αν κατορθώσωμεν, τότε και η εξόφλησις των χρεών μας και τα δάνεια θέλουν γείνη, όχι διά της πίστεως ήν ζητούμεν παρά της γενναιότητος των συμμάχων Αυλών, αλλά διά της εθνικής.
Προς την τοιαύτην άρα κατόρθωσιν οφείλομεν να συναγωνισθώμεν πάντες, υμείς μεν, κύριοι, πεποιθότες εις την συντονίαν της Κυβερνήσεως, ή δε Κυβέρνησις, εις την υμετέραν πρόθυμον σύμπραξιν.
Ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας»
Επιμέλεια: Γεώργιος Ν. Ξενόφος
