* Δημήτριος Κουλουκτσής γεωπόνος
Προβληματίζομαι και στενοχωριέμαι, όταν βλέπω στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο ειδήσεις ή άρθρα που αναφέρονται στην προβατοτροφία της χώρας μας, να συνοδεύονται, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, με εικόνες ή φωτογραφίες προβάτων που ανήκουν σε φυλές που εισάγονται στην Ελλάδα από άλλες χώρες και εκτρέφονται με το εντατικό σταβλισμένο σύστημα εκτροφής. Τα ίδια συναισθήματα είμαι σίγουρος πως νιώθουν και εκείνοι που είναι στενά δεμένοι με την ελληνική προβατοτροφία. Η τακτική αυτή δίνει την εντύπωση πως στην Ελλάδα επικρατεί η εκτροφή των συγκεκριμένων εικονιζόμενων φυλών προβάτων και οι ελληνικές φυλές προβάτων και πληθυσμοί είναι δύσκολο να βρεθούν.
Είναι όμως αδιαμφισβήτητο ότι την ελληνική προβατοτροφία τη στηρίζουν τα παραδοσιακά τυριά και ιδιαίτερα εκείνα με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Στη διαμόρφωση της ακαθάριστης προσόδου στις προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις, με τις ισχύουσες τα τελευταία χρόνια τιμές, συμμετέχει κατά 80% περίπου η αξία του γάλακτος και κατά 20% η αξία του κρέατος. Για τον λόγο αυτό οι προβατοτρόφοι δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στην παραγωγή του γάλακτος και μικρή στην παραγωγή κρέατος. Στο σύνολό του σχεδόν το πρόβειο γάλα μεταποιείται για παραγωγή κατά κύριο λόγο τυριών και κατά δεύτερο γιαούρτης ή άλλων προϊόντων.
Για την περιοχή της Θεσσαλίας, αλλά και για τις περισσότερες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, στυλοβάτης της προβατοτροφίας είναι το τυρί με την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης «ΦΕΤΑ».
Είναι γνωστό πλέον σε όλους τους προβατοτρόφους και τους τυροκόμους, αλλά και σε πολλούς καταναλωτές ότι βασική προϋπόθεσή του προς τυροκόμηση γάλακτος για την παρασκευή του τυριού «ΦΕΤΑ», όπως αναφέρεται στη σχετική Υπουργική απόφαση 313025/94, είναι αυτό να προέρχεται από φυλές προβάτων και αιγών παραδοσιακά εκτρεφόμενες και προσαρμοσμένες στην περιοχή παρασκευής της «Φέτας» και η διατροφή τους πρέπει να βασίζεται στη χλωρίδα της εν λόγω περιοχής. Οι παραπάνω έννοιες αναλύονται περισσότερο στον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ.1829/2002 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με τον οποίο επανακαταχωρίστηκε η ονομασία «ΦΕΤΑ» στο μητρώο των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (Π.Ο.Π.), ύστερα από τη διαγραφή της απ' αυτό με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1070/99 της Επιτροπής. Σαν αιτιολογικό για την επανακαταχώριση της ονομασίας «ΦΕΤΑ» στο μητρώο, μεταξύ των άλλων αναφέρεται και η διαπίστωση: «Η εκτατική βοσκή και διαχείριση, οι οποίες αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της εκτροφής προβατίνων και αιγών που χρησιμοποιούνται για την προμήθεια της πρώτης ύλης του τυριού «ΦΕΤΑ», αποτελούν καρπό μιας πατρογονικής παράδοσης που επιτρέπει την προσαρμογή στις κλιματικές μεταβολές και στις συνέπειές τους στη διαθέσιμη βλάστηση. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη αυτόχθονων φυλών αιγοπροβάτων μικρού μεγέθους, πολύ λιτοδίαιτων και ανθεκτικών, που μπορούν να επιζήσουν σε ένα ελάχιστα γενναιόδωρο από ποσοτικής απόψεως περιβάλλον, το οποίο ωστόσο είναι προικισμένο με μία άκρως διαφοροποιημένη χλωρίδα που χαρίζει στο τελικό προϊόν ιδιαίτερο άρωμα και γεύση». Το τυρί με την ονομασία « ΦΕΤΑ » καταχωρίστηκε για πρώτη φορά στο Μητρώο των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ) με την απλοποιημένη διαδικασία του άρθρου 17 του Κανονισμού (ΕΟΚ) 2081/92, με τον Κανονισμό (ΕΟΚ) 1107/96 , με βασικές προδιαγραφές αυτές που αναφέρονται στην Υπουργική Απόφαση 313025/11-01-1994.
Γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω ότι το γάλα που χρησιμοποιείται για την παρασκευή του τυριού «ΦΕΤΑ», πρέπει να προέρχεται από ντόπιες φυλές προβάτων ή τα παράγωγα διασταυρώσεων αυτών, που εκτρέφονται με την ποιμνιακή μορφή εκτροφής, τη στατική ή τη μετακινούμενη.
Για τον Δήμο Ελασσόνας και την Τοπική Κοινότητα Δαμασίου του Δήμου Τυρνάβου το θέμα της εκτροφής εγχώριων φυλών προβάτων έχει μεγαλύτερη σημασία, αφού καταχωρίστηκαν στο μητρώο των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύστερα από προσπάθειες δεκαετίας και πλέον, η ονομασία «Αρνάκι Ελασσόνας» με τον Κανονισμό 734/22-07-2011 και η ονομασία «Κατσικάκι Ελασσόνας» με τον κανονισμό 982/30-09-2011, με τις ίδιες περίπου προδιαγραφές ως προς τις φυλές και τον τρόπο εκτροφής που αναφέρονται στην περίπτωση του τυριού «ΦΕΤΑ».
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η ανάπτυξη της ελληνικής προβατοτροφίας πρέπει να στηρίζεται στην εκτροφή των εγχώριων φυλών προβάτων και αυτές θα πρέπει να προβάλλονται κάθε φορά. Φαίνεται ασυμβίβαστο και προκλητικό, η είδηση ή το άρθρο να αναφέρεται στο τυρί «ΦΕΤΑ», και να συνοδεύεται με φωτογραφία προβάτων γνωστής στους κτηνοτρόφους εισαγόμενης φυλής που αρμέγονται σε σύγχρονο αρμεκτήριο. Είναι αταίριαστο στην είδηση συνάντησης κτηνοτρόφων ορεινής περιοχής με δασάρχη του τοπικού Δασαρχείου, στην οποία συζητήθηκαν προβλήματα που δημιουργούνται από τη βόσκηση των παραγωγικών ζώων, να παρατίθεται φωτογραφία με πρόβατα ξενικής φυλής την ώρα της παράθεσης συγκομιζόμενων ζωοτροφών. Είναι αδιανόητο σε άρθρο ή είδηση που αναφέρεται στην Ελληνική προβατοτροφία να τοποθετείται εικόνα άγνωστης στους κτηνοτρόφους φυλής άλλης χώρας. Χρειάζεται από τους συντάκτες που ασχολούνται με θέματα της Ελληνικής προβατοτροφίας να είναι περισσότερο προσεκτικοί , ακόμη και στην επιλογή των κατάλληλων φωτογραφιών και εικόνων. Η εκτροφή ξενικών φυλών προβάτων γαλακτοπαραγωγής στη χώρα μας ταιριάζει σε μονάδες πεδινών περιοχών , με τη σταβλισμένη μορφή εκτροφής , στις οποίες το μεγαλύτερο μέρος των ζωοτροφών ιδιοπαράγεται, το παραγόμενο γάλα όμως δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιείται στην παραγωγή προϊόντων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης(ΠΟΠ).
