Η πολυσχιδής προσωπικότητά του αποτέλεσε και αποτελεί ακόμη και σήμερα αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού. Κατά την παιδική του ηλικία ο πατέρας του Φίλιππος θέλησε να δώσει στον νεαρό διάδοχο την κατάλληλη μόρφωση για να γίνει ένας ικανός βασιλιάς. Ανάμεσα στα άλλα, ο νεαρός Αλέξανδρος διδάχτηκε και μουσική. Κάποια μέρα ο δάσκαλος μουσικής επέκρινε έντονα τον νεαρό μαθητή του γιατί δεν έδειχνε την κατάλληλη προσοχή και δεν έπαιζε σωστά τα μουσικά κομμάτια. Ο Αλέξανδρος εκνευρίστηκε και πέταξε τη λύρα, λέγοντας ότι προορίζεται για να γίνει βασιλιάς και όχι μουσικός και συνεπώς δεν είχε σημασία αν κάποια μουσικά κείμενα δεν τα εκτελούσε σωστά. Τότε έλαβε την εξής απάντηση από τον μουσικοδιδάσκαλο: «Αλέξανδρε, γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να μάθεις να παίζεις μουσική, καλύτερα από όλους. Επειδή ακριβώς προορίζεσαι για βασιλιάς».
Η λέξη Μουσική προέρχεται από τη λέξη Μούσα και ορίζεται ως η οργάνωση ήχων, που σκοπό έχει τη σύνθεση και εκτέλεση ενός μουσικού έργου. Ήταν από τα βασικά μαθήματα που διδάσκονταν τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα και ο Πλάτωνας έλεγε ότι: Ό,τι είναι για το σώμα η γυμναστική, είναι για την ψυχή η μουσική. Ο Δάμωνας, δάσκαλος μουσικής του Σωκράτη και του Περικλή, έλεγε ότι η δύναμη της μουσικής οφείλεται στο ότι αντιπροσωπεύει κινήσεις της ψυχής. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η δύναμη της μουσικής είναι δύο ειδών: θεραπευτική, καθώς επιδρά στο άλογο τμήμα της ψυχής και θεραπεύει ασθένειες -κάτι που αποδέχεται και η σημερινή επιστήμη- και παιδευτική καθώς χαλιναγωγεί τις επιθυμίες και τα πάθη, διαμορφώνει δηλαδή τον χαρακτήρα του ανθρώπου.
Ουσιαστικά η μουσική είναι μορφή γλώσσας, μέσω της οποίας ο άνθρωπος διαχρονικά εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Ακριβώς επειδή εκφράζει την καθημερινότητα του ανθρώπου, τις χαρές, τις λύπες, τις αγωνίες του, τα προβλήματά του, δεν υπάρχει πολιτισμός που να αναπτύχθηκε και να μην είχε στη ζωή του την μουσική. Οι αρχαίοι Έλληνες μάλιστα στη θρησκεία τους είχαν τον θεό Απόλλωνα προστάτη της μουσικής.
Θεωρητικά δεν υπάρχει καλή και κακή μουσική από τη στιγμή που αυτή εκφράζει τα συναισθήματα των ανθρώπων. Το πρόβλημα προκύπτει όταν υπάρχει εμπορευματοποίηση της μουσικής, όταν δηλαδή τα μουσικά κομμάτια επιβάλλονται στα άτομα για λόγους οικονομικούς. Όταν τα μουσικά ακούσματα ικανοποιούν την αίσθηση της ακοής αλλά όχι τις ανάγκες της ψυχής. Σήμερα δυστυχώς και με την εξέλιξη της τεχνολογίας, κινητό- διαδίκτυο- υπολογιστές, η μουσική είναι ένα εφήμερο καταναλωτικό προϊόν που προσφέρει επιφανειακή και παροδική ευχαρίστηση.
Εκείνο που επιβάλλεται να γίνει κατανοητό είναι η σύνδεση της μουσικής με την ορθή διακυβέρνηση μιας κοινωνίας. Ο αρχαίος μουσικοδιδάσκαλος Δάμωνας συνήθιζε να λέει ότι όταν αλλάζουν οι μουσικές τονικότητες, τα μουσικά ακούσματα μιας εποχής αλλάζουν ταυτόχρονα και οι θεμελιώδεις νόμοι της Πολιτείας. Αρχικά η παραπάνω άποψη μπορεί να φαίνεται αλλόκοτη, αλλά ο Δάμωνας είχε δίκιο. Αρκεί να σκεφτούμε τη μουσική που ακουγόταν στη δεκαετία του 1950, μετά τη δεκαετία του 1980 και αυτή που ακούγεται σήμερα. Εξετάζοντας τη μουσική που κυριαρχούσε σε κάθε δεκαετία μπορούμε να καταλάβουμε τα ήθη, τους νόμους, τις συμπεριφορές των ανθρώπων. Η μουσική ήταν και είναι καθρέπτης των δομών και χαρακτηριστικών μιας κοινωνίας σε μια χρονική στιγμή. Αυτό σημαίνει ότι αν εκμεταλλευτούμε την παιδευτική δύναμη της μουσικής μπορούμε να διαμορφώσουμε ορθά και την προσωπικότητα των μελών της κοινωνίας. Συνεπώς, αξίζει να προσέξουμε περισσότερο τη διδασκαλία της μουσικής στο σχολείο, μιας και η δύναμή της στην υπό διαμόρφωση προσωπικότητα των παιδιών θα έχει μόνιμα αποτελέσματα. Αν καταφέρουμε και εκμεταλλευτούμε αυτή την ευεργετική της δύναμη, θα παράγουμε ως κοινωνία λιγότερο άγχος, λιγότερη κατάθλιψη, λιγότερη απομόνωση, λιγότερα υπαρξιακά προβλήματα.
Η μουσική είναι πάνω από όλα πολιτισμός. Αξίζει λοιπόν να επενδύσουμε στην παιδευτική της δύναμη, γιατί όπως λέει και μια κινεζική παροιμία: Αν ο βασιλιάς και ο λαός αγαπούν τη μουσική, τότε δεν υπάρχει πολύ άδικο στη χώρα.
Από τον Νίκο Τάχατο, φιλόλογο
