Ποια όμως χαρακτηριστικά είχε η προσωπικότητα του νεαρού Αλέξανδρου, ώστε να τον χαρακτηρίσει ο Νίτσε ως τον τέλειο άνθρωπο; Γενικότερα, ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας; Ένα χαρακτηριστικό του ήταν ότι είχε υψηλούς στόχους και τους κυνήγησε. Ήθελε να γίνει βασιλιάς της Ασίας και τα κατάφερε. Στα είκοσί του χρόνια ήταν βασιλιάς της Ελλάδας και στα τριάντα δύο και οχτώ μήνες ήταν βασιλιάς του τότε γνωστού κόσμου. Ήθελε να ανοίξει νέους δρόμους στις επιστήμες και το έκανε. Ήθελε να ενοποιήσει οικονομικά και εμπορικά τον κόσμο και το έκανε. Υψηλοί στόχοι λοιπόν. Όπως σωστά έχει γραφεί είναι καλύτερα να στοχεύεις το φεγγάρι και να πετύχεις τον αετό, παρά να στοχεύεις τον αετό και να πετύχεις τον βράχο που βρίσκεται απέναντί σου.
Ήταν άνθρωπος που συνδύαζε λόγια και έργα. Του άρεσε να συμμετέχει σε συζητήσεις και να ακούει καινούριες ιδέες και απόψεις. Μπορούσε να συζητάει για ώρες και να κάνει διάλογο με τους καλύτερους ρήτορες της εποχής του. Γεμάτος ενθουσιασμό ήταν πάντα πρόθυμος να ακούσει και να υλοποιήσει μια καινούρια ιδέα. Εξαιρετικός στον σχεδιασμό του πεδίου της μάχης, εξαιρετικός στον πολιτικό τομέα ή στον σχεδιασμό και στην επιλογή του τόπου νέων πόλεων. Είχε καταλάβει τον παιδαγωγικό ρόλο της μουσικής. Όταν κάποτε ο δάσκαλος μουσικής τον μάλωσε γιατί δεν έπαιζε καλά τις νότες, εκείνος πέταξε τη λύρα λέγοντας ότι προορίζεται για βασιλιάς και όχι για μουσικός. Ο δάσκαλος του είπε ότι γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο επιβάλλεται να μάθει πολύ καλά μουσική και από τότε ο νεαρός μαθητής προσπάθησε ακόμη περισσότερο.
Είχε κατανοήσει από νωρίς την αξία της ευεργεσίας. Όπως ο ίδιος έλεγε: «σήμερα δεν κυβέρνησα, γιατί κανέναν δεν ευεργέτησα». Ήταν φειδωλός στη δαπάνη χρημάτων που αφορούσαν τον εαυτό του, αλλά ξόδευε υπερβολικά ποσά για χάρη των φίλων του. Θεωρούσε τη φιλία ύψιστη αρετή και ειδικά στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του ποτέ δεν αθέτησε υποσχέσεις που είχε δώσει.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ήταν ο απόλυτος έλεγχος των παθών του. Ήταν ολιγαρκής στο φαγητό, ενώ έπινε λίγο (σε αντίθεση με όσα πιστεύονται). Δεν επέτρεπε στον εαυτό του να παρασυρθεί από τα πάθη και αυτό φαίνεται από τον τρόπο που συμπεριφερόταν στις γυναίκες, τις οποίες σεβόταν απόλυτα. Είχε πλήρη αυτοέλεγχο στις απολαύσεις και το μόνο που δεχόταν σε υπερβολικό βαθμό ήταν ο έπαινος. Διέθετε εκπληκτική οξυδέρκεια και αυτοσχεδιασμό της στιγμής. Μπορούσε να τροποποιήσει μια τακτική στο πεδίο της μάχης, τη στιγμή που γινόταν η μάχη. Αναγνώριζε τι έπρεπε να γίνει, παρατηρούσε τα γεγονότα και δεν έχανε την ψυχραιμία του ακόμη και όταν όλοι γύρω του έδειχναν σημάδια πανικού.
Ο ιστορικός Αρριανός, ίσως ο πιο αξιόπιστος ιστορικός για τον Αλέξανδρο, τον περιγράφει: «Ηταν πολύ όμορφος στο παρουσιαστικό και αφιερωμένος στην άσκηση, πολύ ενεργητικός στο πνεύμα, πολύ ηρωικός στο θάρρος, πολύ σταθερός στην τιμή, αγαπούσε πολύ τον κίνδυνο και τηρούσε αυστηρά τα καθήκοντά του στους Θεούς».
Τα λάθη του είναι φυσικά δεδομένα, ειδικά προς το τέλος της σύντομης ζωής του. Ποιος όμως μπορεί να τον κρίνει; ίσως οι μόνοι που θα μπορούσαν να τον κρίνουν, είναι όσοι έχουν δοκιμάσει τους πειρασμούς της εξουσίας και έχουν αντισταθεί... Αν τελικά έχουν αντισταθεί...
Από τον Νίκο Τάχατο,
φιλόλογο
