Το πολιτικό στάτους της Ευρώπης που διακρινόταν σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετα συστήματα διακυβέρνησης γνώρισε την προδιαγεγραμμένη πτώση της μιας πτέρυγάς του, την ονομαζόμενη του "υπαρκτού σοσιαλισμού". Η πεποίθηση της άμεσης συμμετοχικής διαδικασίας των σοβιέτ, η οποία υπετίθετο ότι αέναα θα συνήγειρε τον πολίτη της μιας και μοναδικής εργατικής τάξης, απεδείχθη φρούδα ελπίδα!
H ανισορροπία λοιπόν που προκλήθηκε στο πολιτικοκοινωνικό στερέωμα ήταν επόμενο να στρέψει συνολικά και καπιταλιστικά τις δομές οικονομίας μας και τη διοικητική σύλληψη των πολιτών. Ούτως ή άλλως είναι ορμέφυτο του ανθρώπου η κατοχή αγαθών χώρου, δηλαδή η ιδιοκτησία. Η συνοίκηση βεβαίως των ανθρώπων, που είναι εκ των ουκ άνευ συνθήκη για τη διαβίωσή τους, επιβάλλει τον περιορισμό του ενστίκτου που προαναφέραμε με τρόπους και αποτελέσματα, των οποίων η έκφανση χρωματίζει σε νόημα και πρακτική ουσία, πολιτικές έννοιες, όπως δεξιά, κέντρο, κεντροαριστερά, πατερναλιστικός καπιταλισμός, σοσιαλδημοκρατία και άλλα. Κατά τη γνώμη μου, εν είδει ρήσης "Ο άνθρωπος είναι ελαττωματικό μέσο μεταφοράς ιδεολογίας και εφαρμογής της!". Η βαθειά ζωτική δύναμη του δυτικού ιδίως ανθρώπου διακρίνεται από την υποκειμενοκρατία στον όποιο βαθμό, είτε θεολογεί σκεπτόμενος, είτε φιλοσοφεί, είτε δημιουργεί με την επιστήμη και την τεχνική, και μένει πάντα δέσμιος μιας σισύφειας αυτοκαταστροφικής κίνησης του "εγώ" και το αδιέξοδο της μονάδας του συμπαρασύρει όλη την οικουμένη! Μη έχοντας λοιπόν τα οδηγά σημεία, περιοριστικά σαφώς, των παλιών πολιτικοκοινωνικών αναφορών, διολισθαίνει μέσα στην ιδεολογική ομίχλη του καιρού μας, σε όλο και πιο ακραίες και αμυντικές θέσεις αναφοράς στην κοινωνία, που έχουν το όνομα του εθνικισμού της ανωτερότητας, της κυριαρχίας, με αποτέλεσμα τον ρατσισμό, την κατάκτηση και των εκμηδενισμό οικονομικά των ομάδων ενός λαού ή και άλλων λαών. Φέρνει, δηλαδή, νομοτελειακά ως απόρροια της ιδεολογικής του σύγχυσης και συνέπεια οικονομικών δυσπραγιών, ανθρώπους στην εξουσία καβάλα στο κύμα αναταραχής, άτομα των οποίων η θέση, σε καταστάσεις ορθολογισμού και όχι έξαψης παθών, θα άρμοζε στον πάτο του βυθού. Υπάρχουν τέτοια δείγματα και στο δικό μας σπίτι, μα και σε αυτό της υφηλίου!
Είναι χρήσιμο να τονίσουμε ότι η άνοδος του λαϊκισμού, τουλάχιστον όπως τον γνωρίσαμε τελευταία, χαρακτηρίζεται από μια αμυντική στάση και εξηγούμαι. Δεν τον ενδιαφέρει ο λόγος που φέρει να έχει μια διατρητική ικανότητα δημιουργίας και μια πολιτική συνεργατική διεργασία όλων των δυνάμεων. Απευθύνει ένα επιφανειακό συνθηματικό οξύ λόγο εναντίον κάθε μεγάλου συνόλου κρατών, στα οποία μπορούμε πράγματι να διακρίνουμε τη διεύρυνση κατανομής πλούτου με άνισο τρόπο. Οι διάφορες ελίτ της εξουσίας αδιαφορούν για τη μη αποδοχή του πολιτικού αφηγήματός των, ιδίως από την ελπίδα του αύριο στη νεολαία! Είναι εμφανής η έλλειψη ενός ιδεολογικού μπούσουλα που θα αγκαλιάσει με ένα έστω πατερναλιστικό τρόπο τους νέους συνεκτικά, και να τους κατακτήσει ξανά συμμετοχικούς πολίτες. Αντ' αυτού έχει απλωθεί γύρω μας τόση χολή και μίσος, που το μόνο που έρχεται στο νου είναι η φράση του Χάιλντερλιν "και τι χρειάζονται οι ποιητές σε μικρόψυχους καιρούς!". Εν ολίγοις, μια επιστροφή στις λυκαυγές του περασμένου αιώνα, τότε δηλαδή που κτίσθηκαν τα κάστρα των εθνικισμών, συνεπικουρούμενα τώρα με εκφάνσεις τυχοδιωκτισμού και τα χολερικά τους ονόματα ονομάζονται Σαλβίνι, Όρμπαν, Φάρατζ, Λεπέν και άλλα μικρότερου διαμετρήματος. Όλοι αυτοί δεν είναι απλοί ευρωσκεπτικιστές οι οποίοι διαμαρτύρονται απλώς στις ταχύρρυθμες διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά αρνούνται την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης και δεν κρύβουν την επιθυμία τους για επιστροφή στο έθνος κράτος. Όμως πέρα από τα συνθήματα νόμος, τάξη, εκκλησία, ξεδιπλώνει την ξενοφοβία, ρατσισμό, αντισημιτισμό, δηλαδή ένα προκλητικό "ταυτοτισμό". Ένα κράμα μίσους για τις αλλαγές, φόβο για το μέλλον και νοσταλγία για ένα μυθοποιημένο παρελθόν που τάχα "ζούσαμε καλύτερα" ενώ προσπαθούν να κρύψουν τους δύο παγκόσμιους πολέμους και τον ανείπωτο πόνο που προκάλεσαν.
Μπορούμε να πούμε ότι αναδύεται μια Νέα Δεξιά χωρίς το τακτ λειτουργίας και την αστική ευγένεια της σημερινής που θαρρώ ότι πνέει τα λοίσθια, και μόνο οι εξαιρετικά ηλίθιοι κατά τον Τοκβίλ, δεν βλέπουν το κοινωνικό τσουνάμι που έρχεται καταπάνω στην παραπαίουσα κεϋνσιανή αντίληψη που απέμεινε ιδίως στη Γηραιά Ήπειρο. Τα τείχη που κτίζονται από τις κοινωνίες φέρνουν ενίσχυση του φόβου, άρνηση πολιτισμικής συνδιαλλαγής των λαών, ένταση και μέγα πάθος, πολιτικό αμοραλισμό (ανηθικότητα), με τελικό αποτέλεσμα το μαρασμό της οργανωμένης κοινωνίας. Κάτι αντιληφθήκαμε κι εμείς στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ανορθολογιστές προσπαθούν να μας χωρίσουν σε δύο μέτωπα, τα οποία ως εκ της εννοίας των παραπέμπουν σε εμφυλιοπολεμικό κλίμα!
Σήμερα, το μεγάλο σπίτι μας, η Ευρώπη, βρίσκεται στο σημαντικότερο σταυροδρόμι από τη σύστασή της ως ενωμένη, και επιβάλλεται με καθαρό μυαλό, συνετά, να φυσήξουμε δυνατά για να φύγει αυτή η ιδεολογική καταχνιά που αγκιστρώθηκε στα μυαλά ενός μεγάλου μέρους των Ευρωπαίων συμπολιτών μας για να μην την μετατρέψουμε πιθανώς και πάλι σε ένα θέατρο πολέμων κι ένα απέραντο νεκροταφείο, δημιούργημα εν τέλει ενός ασύστολου λαϊκισμού!
Από τον Παύλο Γιατσάκη
