Άνθρωποι που δοκιμάστηκαν σκληρά στις παραπάνω περιοχές του πλανήτη εξαναγκάστηκαν σε φυγή κατά κύματα προς τις αναπτυγμένες χώρες αναζητώντας καλύτερη ζωή. Παράλληλα, το άνοιγμα των συνόρων και οι δυνατότητες εύκολης και απρόσκοπτης μετακίνησης στο πλαίσιο υπερεθνικών οντοτήτων (λ.χ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης) μετέτρεψαν τις δυτικές κοινωνίες σε χοάνες λαών και πολιτισμών.
Συνεπώς, οι δυτικές κοινωνίες, ανάμεσά τους και η ελληνική, προκειμένου να διατηρήσουν τη συνοχή τους και να αποτρέψουν τυχόν εκφυλιστικά φαινόμενα που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε εξάρσεις βίας στο εσωτερικό τους, οφείλουν να διαχειριστούν κατάλληλα το μωσαϊκό λαών και πολιτισμών που εγκαταβιούν στους κόλπους τους εφαρμόζοντας τις αρχές της διαπολιτισμικότητας στα εκπαιδευτικά τους συστήματα.
Οι αρχές της διαπολιτισμικότητας μπορούν να εφαρμοστούν και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα με «όχημα» το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Το αναλυτικό πρόγραμμα τόσο του Γυμνασίου όσο και του Λυκείου, πράγματι, παρέχει δυνατότητες για την εφαρμογή των αρχών της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, που επιβάλλουν τον σεβασμό της γλώσσας και της κουλτούρας του άλλου κι όχι την ισοπέδωσή του και την αφομοίωσή του.
Ειδικότερα, το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας που σε κάποιες από τις ενότητες των σχολικών εγχειριδίων είναι εστιασμένο στην ανάδειξη θεμάτων παγκόσμιου ενδιαφέροντος (λ.χ. πόλεμος και ειρήνη) και την προβολή οικουμενικών αξιών (π.χ. εθελοντισμός) ενδείκνυται για την ανταλλαγή απόψεων, ιδεών, αξιών, νοοτροπιών και συνηθειών.
Η προσέγγιση αυτή θα οδηγήσει τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν ότι οι ίδιοι οφείλουν να μην παρασύρονται από τις σύγχρονες εκδοχές της νιτσεϊκής θεωρίας του υπεράνθρωπου που διακινούνται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης με αυξανόμενη ένταση, να απορρίπτουν διχαστικές θεωρήσεις και σοβινισμούς και να αποδέχονται απροκατάληπτα τους φορείς άλλων πολιτισμών και κοσμοθεωριών.
Άλλωστε η κοινωνικοπολιτική συγκυρία επιβάλλει οι λαοί που συμβιώνουν αρμονικά σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες να ενώσουν τις δυνάμεις τους και με σεβασμό στην πολιτισμική ταυτότητα και τις ιδιαιτερότητες του άλλου να απομονώσουν τις ακραίες φωνές και να προστατεύσουν το μέλλον και την ενότητα της γηραιάς ηπείρου.
Μέσα από την όσμωση διαφορετικών πολιτισμών, η σχολική τάξη μετατρέπεται σε χωνευτήρι όπου οι μαθητές αντιλαμβάνονται ότι ο κόσμος δεν περιστρέφεται μόνο γύρω από τη δική τους χώρα και τον δικό τους πολιτισμό ούτε ότι οι ίδιοι αποτελούν τον «περιούσιο» λαό του κόσμου, τον ένα και μοναδικό, σύμφωνα με τις διδαχές των εθνικών ιδεολογιών. Από την άλλη πλευρά, η παραδοχή αυτή καθόλου δεν τους αποτρέπει από το να προβάλλουν και να υπερασπίζουν τη δική τους εθνική ιδιοπροσωπία, να είναι περήφανοι γι' αυτή και να προσπαθούν να τη διατηρήσουν.
Ο προσανατολισμός της διδασκαλίας των μαθητών, κυρίως στα πολυπληθή σχολικά συγκροτήματα των μεγαλουπόλεων, γύρω από τις αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης έχει ως αποτέλεσμα οι ίδιοι να καταστούν «σοφότεροι» σε σχέση με το παγκοσμιοποιημένο και πολυπολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο κινούνται, περισσότερο δεκτικοί να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τους άλλους πολιτισμούς και να αποδεχτούν την αξία κάθε ανθρώπινης ύπαρξης.
Σε ένα «δύστροπο» διεθνές περιβάλλον στο οποίο οι λαοί ανησυχούν για το κοινό τους μέλλον, η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει στην οικοδόμηση αληθινών σχέσεων μεταξύ διαφορετικών εθνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων και στη σφυρηλάτηση ισχυρών δεσμών. Το μήνυμα αυτό αξίζει να ακουστεί στην Ευρώπη την ώρα που ακραίες φωνές προσπαθούν να επιβληθούν.
Από τον Βασίλη Πλατή, φιλόλογο-δρ Ιστορίας Α.Π.Θ.
