Γίνεται λόγος για τον καθοριστικό ρόλο τον οποίο μπορεί να διαδραματίσει για τη βελτίωση της εθνικής οικονομίας η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, της υπαίθρου και του αγροτικού κλάδου. Παράλληλα γίνεται λόγος και για τη βαρύτητα που πρέπει να δοθεί τόσο από το κράτος όσο και από τους ίδιους τους παραγωγούς και επιχειρηματίες, σχετικά με την ποιότητα των ίδιων των τροφίμων και της γεωργικής/κτηνοτροφικής παραγωγής, την ανάδειξη των ιδιαίτερων γνωρισμάτων του τόπου παραγωγής αλλά και την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών.
Οι συσχετίσεις ανάμεσα στις τροφές και στους τόπους παραγωγής τους δεν είναι ένα φαινόμενο καινούριο, αντίθετα αποτελεί μια πραγματικότητα σε πολλές χώρες. Εξάλλου τα παραδείγματα όπου τα τοπικά προϊόντα είναι στην πρώτη γραμμή της οικονομίας είναι πάρα πολλά στη διεθνή πραγματικότητα. Αυτή η σύγχρονη πραγματικότητα έχει δυναμώσει τις φωνές εκείνες οι οποίες υποστηρίζουν ότι τα τοπικά προϊόντα έχουν τη δυναμική εκείνη που χρειάζεται, ώστε να θεωρηθούν ως ένα μέσο κατάλληλο και ιδανικό για να συμβάλουν στην ανάπτυξη της υπαίθρου αλλά και της τοπικής οικονομίας.
Η πραγματικότητα είναι πως, πλέον γίνεται λόγος και στη χώρα μας για την ανάγκη συντονισμένης προσπάθειας αξιοποίησης των ελληνικών τοπικών προϊόντων. Τα τοπικά προϊόντα θεωρούνται από τους περισσότερους καταναλωτές, παραγωγούς και προμηθευτές, σύμφωνα με πολλές έρευνες, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί το τελευταίο διάστημα, ως αυθεντικά αλλά και ως ποιοτικά με αποτέλεσμα να υπάρχει μια διαφοροποίηση προς τα πάνω στις τιμές τους. Μάλιστα, όπως έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, αυτή ακριβώς η καταναλωτική αντίληψη τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος στην κοινή γνώμη και δίνει μεγάλο πλεονέκτημα, το οποίο μάλιστα ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών να χαρακτηρίσει τα τοπικά προϊόντα ως πιθανό ατού οικονομικής ανάπτυξης των περιφερειών. Και ως τοπικά προϊόντα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών νοούνται τα φυσικά αγαθά ή οι υπηρεσίες που παράγονται ή παρέχονται από διαφορετικές επιχειρήσεις στην ύπαιθρο με μια καθιερωμένη κοινωνικοοικονομική ταυτότητα. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την τάση των καταναλωτών που έχει επικρατήσει, δηλαδή με το να προσέχουν όλο και περισσότερο για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τροφίμων αλλά και για την προέλευσή τους, καθώς επίσης και τον τρόπο παραγωγής αυτών, λειτουργεί καταλυτικά για τη βαρύτητα που αποκτούν τα τοπικά προϊόντα στη σύγχρονη αγορά. Είναι προφανές ότι η προσοχή και το ενδιαφέρον των καταναλωτών για όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω γίνεται για λόγους υγείας και ασφάλειας καθώς τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες όλο και περισσότερων παραδειγμάτων με τροφές ακατάλληλες για κατανάλωση.
Έτσι λοιπόν το τοπικό προϊόν λειτουργεί με έναν τρόπο πολυδιάστατο, καθώς αναδεικνύει, διατηρεί, προστατεύει και προσθέτει στον ίδιο τον τόπο, στο κοινωνικό σύνολο και στον πολιτισμό του.
Είναι γεγονός ότι η ύφεση της οικονομίας που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια αποκαλύπτει με τρόπο δραματικό και επώδυνο τις χρόνιες παθογένειες αλλά και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής γεωργίας να ανταποκριθεί στο κάλεσμα των διεθνών εξελίξεων. Είναι αποδεκτό πως η Ελλάδα ως χώρα δεν μπορεί να ανταγωνιστεί άλλες χώρες οι οποίες έχουν χαμηλό κόστος εργασίας, τέτοιες χώρες είναι η Κίνα, η Ινδία, η Τουρκία, όπως επίσης δεν μπορεί να ανταγωνιστεί χώρες οι οποίες με τη μαζική βιομηχανία και τα τεχνολογικά επιτεύγματα επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας, όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία. Δεν μπορεί να αντιγράψει το μοντέλο της Ολλανδίας με την εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας και της καινοτομίας στην αγροτική παραγωγή. Συνεπώς, η χώρα μας θα πρέπει να επενδύσει στην ανάδειξη της διαφορετικότητας και της μοναδικότητας της τοπικής κουλτούρας και παράδοσης, αλλά και στην ανάδειξη των μοναδικών ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών τοπικών προϊόντων.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αναπτύξουν και να επενδύσουν στα μοναδικά χαρακτηριστικά του τόπου και των προϊόντων, τα οποία θα δώσουν σε αυτές το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο. Οφείλουν οι ελληνικές επιχειρήσεις να στραφούν και να επενδύσουν στα τοπικά προϊόντα, ενώ θα πρέπει να γίνει επαναπροσδιορισμός του μοντέλου αγροτικής ανάπτυξης με βάση τις παγκόσμιες προκλήσεις και τις τάσεις όπως αυτές διαμορφώνονται στην παγκόσμια αγορά, αλλά και με γνώμονα τα μοναδικά χαρακτηριστικά της ελληνικής υπαίθρου.
* Από τον Απόστολο Γούλα
Ο Απόστολος Γούλας είναι οικονομολόγος MSc, υπ. διδάκτορας Αγροτικής Οικονομίας, Ανάπτυξης και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
