Θα παρουσιαστεί εν συντομία, ο επιθυμητός σκοπός της Δημόσιας Διοίκησης, αλλά και τα κυριότερα δομικά προβλήματά της, τα οποία τη μετατρέπουν, κατά την επικρατούσα πάλι άποψη, σε «γραφειοκρατικό εφιάλτη».
Θα ήταν σκόπιμο να τεθεί ένα ερώτημα, όχι ρητορικό, πολύ απλό στη δομή του, αλλά που αλήθεια είναι ότι δεν ξεπηδά εύκολα μέσα από το μυαλό μας: «Ποιος χρειάζεται τον Δημόσιο Τομέα;» Η απάντηση είναι: «Ο φτωχός». Σε καμία περίπτωση δεν έχω διάθεση λαϊκισμού και επιτρέψτε μου την παραπάνω απάντηση στο πλαίσιο μίας προσπάθειας να δώσω την κατάλληλη έμφαση και διάσταση! Με τον όρο «φτωχός» εννοώ την πλειοψηφία των πολιτών της χώρας, στην οποία λίγο – πολύ ανήκουμε όλοι μας ως μικρομεσαίοι, οι οποίοι δεν μπορούν ανά πάσα στιγμή να διαθέτουν χρήμα και πόρους για να μπορούν να χρησιμοποιούν κάθε λογής συμβούλους και ειδικούς, προς ικανοποίηση των επαγγελματικών ή ατομικών τους σκοπών. Επί παραδείγματι, ο πλανόδιος πωλητής, προκειμένου να αποκτήσει άδεια θα ενημερωθεί και θα καθοδηγηθεί από την αρμόδια υπηρεσία, ο πολίτης που διαθέτει μια μικρομεσαία επιχείρηση και λειτουργεί υγιώς και νομίμως στον ανταγωνισμό θα προστατευθεί από ανταγωνιστές που λειτουργούν παρανόμως και ο απλός πολίτης θα προστατέψει την υγεία του και τον εαυτό του έναντι παραπλανήσεων και νοθειών, χωρίς οικονομικό κόστος!
Σήμερα, με τη δραματική μείωση του Δημοσίου Τομέα, και άρα με την υποστελέχωση να μαστίζει τις δημόσιες υπηρεσίες, είναι ευνόητο ότι οι παραπάνω στόχοι δε μπορούν να επιτευχθούν προς όφελος των πολιτών. Ειδικότερα οι τομείς της υγείας, της παιδείας, αλλά και του απαραίτητου ελεγκτικού μηχανισμού (π.χ. φοροελεγκτικός μηχανισμός, κτηνιατρικοί, υγειονομικοί, τελωνειακοί έλεγχοι, έλεγχοι εμπορίου κτλ), δε μπορούν να λειτουργήσουν, όταν σε πολλές περιπτώσεις οι υπάλληλοι είναι αναγκασμένοι να κάνουν τη δουλειά δύο ή και τριών ανθρώπων. Στο θέμα του απαραίτητου αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, αντίκεινται οι «μεταμοντέρνες», νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις, που βλέπουν με καθόλου συμπάθεια το παραπάνω πλαίσιο, επιθυμώντας μικρό Δημόσιο (και με ατζέντα απολύσεων) με εκχωρήσεις αρμοδιοτήτων σε ιδιώτες (οι οποίοι αν μη τι άλλο, το κέρδος τους θα κοιτάξουν και θα μετακυλήσουν το οικονομικό βάρος στην τσέπη μας) και ανοικτό πεδίο στην κερδοσκοπία των μεγάλων επιχειρήσεων, λόγω του μηδαμινού ελέγχου.
Ένα δεύτερο σοβαρότατο πρόβλημα αποτελεί η πολυνομία και η αλληλεπικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ υπηρεσιών. Όσοι εργαζόμαστε στον Δημόσιο Τομέα και ειδικότερα στους ελεγκτικούς μηχανισμούς αυτού, έχουμε έρθει πάμπολλες φορές σε δύσκολες καταστάσεις, ακόμη και εξωφρενικές θα έλεγα, προσπαθώντας να παρακολουθήσουμε τη σχετική Νομοθεσία που τροποποιείται συνεχώς, φθάνοντας ακόμη και σε σημεία όπου οι τροποποιήσεις ενός Νόμου, να είναι περισσότερες σε όγκο από τον αρχικό! Επίσης οι διαδικασίες δυσχεραίνουν, όταν στο ίδιο αντικείμενο εμπλέκονται δύο ή και περισσότερες υπηρεσίες, καταλήγοντας σε καθυστερήσεις! Πεποίθησή μου αποτελεί το ότι σε αυτό το πεδίο, είμαστε ακόμη πίσω, χωρίς ιδιαίτερη εξέλιξη και ο «βραχνάς» αυτός οδηγεί στην τεράστια γραφειοκρατία, ίσως και κάποιες φορές και στην αναποτελεσματικότητα!
Το τρίτο βασικό δομικό πρόβλημα είναι η έλλειψη αξιοκρατίας στη Δημόσια Διοίκηση. Αυτή εκδηλώνεται κυρίως με τοποθετήσεις υπαλλήλων σε θέσεις ευθύνης, κατά «πολιτική παραγγελία», με αποτέλεσμα ορισμένες φορές οι προϊστάμενοι αυτοί να λειτουργούν: α) υπό καθεστώς αμφισβήτησης, μιας και δεν καταλαμβάνει τη θέση ο καταλληλότερος από άποψη προσόντων υπάλληλος και β) υπό πολιτική πίεση και όχι όπως υπαγορεύει η συνείδησή τους! Σε αυτή την κατεύθυνση, τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό, μιας και για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες απραξίας, ξεκίνησαν οι λεγόμενες κρίσεις των προϊσταμένων με τα κριτήρια του Νόμου (ν.4369/2016 – επονομαζόμενος και ως Νόμος Βερναρδάκη) και αυτή τη στιγμή έχουν ολοκληρωθεί σχεδόν όλες οι κρίσεις Γενικών Δ/ντών στα διάφορα Υπουργεία και τους τελευταίους μήνες εκκίνησαν δειλά-δειλά και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σαφέστατα ο νόμος Βερναρδάκη δεν αποτελεί πανάκεια, έχοντας σίγουρα ζητήματα προς συζήτηση-παρέμβαση, όπως το ποσοστό συμμετοχής της συνέντευξης στην τελική βαθμολόγηση των προϊσταμένων που κρίνονται και το “bonus” παραγωγικότητας, αλλά αποτελεί σαφέστατα μια καινοτομία στη Δημόσια Διοίκηση, η οποία βάζει θεμέλια για περαιτέρω σημαντικές βελτιώσεις.
Συμπερασματικά, η κοινωνία χρειάζεται ισχυρό Δημόσιο Τομέα, για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων της, συνειδητοποιώντας παράλληλα ότι οποιαδήποτε ιδιωτικοποίηση βασικών τομέων, θα σημαίνει αυτομάτως και οικονομικό κόστος για όλους μας!
Από τον Χρήστο Μάρκου, πρόεδρο του ΔΣ Συλλόγου Εργαζομένων Περιφέρειας Θεσσαλίας
