Η πρώτη μονοκατοικία, επιφάνειας 60 τ.μ., είναι πετρόκτιστη, χωρίς κεντρική θέρμανση, βρίσκεται στο χωριό Πετρωτό Αργιθέας Καρδίτσας και μάλιστα εκτός οικισμού, όπου δεν υπάρχει ηλεκτροδότηση και κεντρικό δίκτυο ύδρευσης, κατασκευάστηκε το 1950 και ανακατασκευάστηκε και ηλεκτροδοτήθηκε το 2000 και η αξία της, σύμφωνα με τον ΕΝΦΙΑ, ανέρχεται σε 19.152,00 ευρώ. Η δεύτερη μονοκατοικία, επιφάνειας επίσης 60 τ.μ., αγοράστηκε καινούρια το έτος 2000, με κεντρική θέρμανση και θέα στη θάλασσα, βρίσκεται στον Πλαταμώνα Πιερίας, επίσης σε περιοχή εκτός σχεδίου και πιο συγκεκριμένα σε ύψωμα ανάμεσα στο σχέδιο πόλεως και το φημισμένο κάστρο του, σε απόσταση 50 μέτρων από την ακτή, συνδεδεμένη με το δίκτυο της ΔΕΗ και το δίκτυο ύδρευσης, και η αξία της, σύμφωνα με τον ΕΝΦΙΑ, ανέρχεται σε 24.192,00 ευρώ. Άρα, ο ΕΝΦΙΑ της μονοκατοικίας που βρίσκεται στο ορεινό χωριό Πετρωτό Καρδίτσας, με μόλις 68 κατοίκους, ανέρχεται σε 211,25 ευρώ (κύριος φόρος 134,64,πλέον συμπληρωματικού 76,61), ενώ ο ΕΝΦΙΑ της μονοκατοικίας που βρίσκεται στον παραθαλάσσιο και κοσμοπολίτικο Πλαταμώνα ανέρχεται σε 285,27 ευρώ (κύριο φόρος 188,50, πλέον συμπληρωματικού 96,77), δηλαδή η διαφορά της επιβάρυνσης για τις παραπάνω κατοικίες στον ΕΝΦΙΑ είναι μόλις 74,01 ευρώ.
Από την άλλη, η αντικειμενική αξία του εν λόγω ακινήτου στον Πλαταμώνα ανέρχεται σε 87.192,00 ευρώ, ενώ της μονοκατοικίας στο Πετρωτό ανέρχεται σε 17.616,26 ευρώ, ενώ η εμπορική τους αξία ανέρχεται τουλάχιστον στις 160.000,00 ευρώ για τον Πλαταμώνα και το πολύ σε 10.000,00 ευρώ για το Πετρωτό. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι κατά τη φορολόγηση των ακινήτων οι αξίες που προκύπτουν σε πολλές περιπτώσεις, όχι μόνο απέχουν κατά πολύ από την αγοραία αξία, αλλά διαφέρουν και μεταξύ τους (αξία κατά τον ΕΝΦΙΑ και αξία κατά τον αντικειμενικό προσδιορισμό).
Σε ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα, όταν επιβάλλεται ένας φόρος, θα πρέπει, καταρχήν, να εξετάζεται η δημιουργία όσο το δυνατόν λιγότερων αδικιών και ανισοτήτων για τους φορολογούμενους και μετά η αποτελεσματικότητά του σε εισπράξεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, της επιβολής του ΕΝΦΙΑ, η αιτία του προβλήματος δεν είναι μόνο οι συντελεστές, αλλά ο τρόπος υπολογισμού της αξίας των ακινήτων, ο οποίος διαφέρει από τον αντικειμενικό προσδιορισμό που ισχύει για τις μεταβιβάσεις ακινήτων από οποιαδήποτε αιτία.
Η φορολογική διοίκηση, αντί να πάρει τον αντικειμενικό προσδιορισμό που ισχύει από το 1982 και να τον εξελίξει σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα και ανάγκες, ώστε να υπάρχει μια φορολογητέα αξία, που να ανταποκρίνεται στην εμπορική και να είναι σύμφωνη με τις συνταγματικές αρχές της φορολογικής ισότητας και δικαιοσύνης, προτίμησε τη δημιουργία ενός νέου παράλληλου προσδιορισμού αξίας ακινήτων για τον προσδιορισμό του ΕΝΦΙΑ, δημιουργώντας περισσότερα προβλήματα στις συναλλαγές, σύγχυση κατά τη συμπλήρωση του Ε9 από τους λογιστές, αμφιβολίες από τους συμβολαιογράφους κατά τον έλεγχο του πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ και καταλογισμό προστίμων κατά τον έλεγχο των τελευταίων από τους ελεγκτές των ΔΟΥ. Την ίδια στιγμή διαβάζω σε άρθρο σε οικονομική εφημερίδα ότι ό νόμος για τα τέλη χαρτοσήμου, που ισχύει από το 1931, πρόκειται να αντικατασταθεί από έναν σύγχρονο φόρο ο οποίος θα υπολογίζεται εύκολα και θα καταβάλλεται ηλεκτρονικά. Αν δούμε τις «διευκολύνσεις» που προσφέρουν, και πόσο «ευνοϊκές» είναι για τους φορολογούμενους οι αλλαγές στα φορολογικά νομοσχέδια της τελευταίας πενταετίας, μια τέτοια είδηση πρέπει να μας τρομάζει παρά να μας καθησυχάζει.
Από τον Ηλία Κουτσιμπογεώργο, οικονομολόγο, μέλος ΔΣ του Ο.Ε. Θεσσαλίας και γ.γ. της ΕΦΕΕΛ
