Δεν είναι δυνατόν, λένε, να γράφουμε την ιστορία του πλανήτη και να αφήνουμε εκτός το… μαζικότερο κοινωνικό φαινόμενο της εποχής μας, δηλαδή το ποδόσφαιρο! Δεν είναι άραγε άδικο ότι τα βιβλία της ιστορίας θα περιγράφουν π.χ. -μελλοντικά - την πρόσφατη κρίση στην Ιταλία, που αφορά σε ένα μικρό μέρος του πλανήτη, αλλά δεν θα κάνουν καμιά αναφορά στο φετινό «Μουντιάλ», τον τελικό του οποίου θα παρακολουθήσουν κοντά στα 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι- στην ουσία όλος ο πλανήτης; (Πάλι καλά που δεν ανακαλύψαμε ακόμη ζωή στον Άρη γιατί θα μιλούσαμε για διαπλανητικό γεγονός).
Ποδόσφαιρο uberalles για να το πούμε στη γλώσσα των συνήθων πρωταθλητών Γερμανών ή αλλιώς ο βασιλιάς είναι εδώ.
Διαβάζω αυτές τις μέρες –ενόψει της έναρξης του Μουντιάλ της Ρωσίας - κείμενα και αναλύσεις για το πόσο έχει αλλάξει το ποδόσφαιρο. Ήταν δυνατόν να συμβεί το αντίθετο; Εδώ έχει αλλάξει η ίδια η ζωή στον πλανήτη. Βιώνουμε νέες παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές σχέσεις που έφεραν νέες οπτικές, νέες αξίες και νοοτροπίες. Ήταν επομένως δυνατόν το ποδόσφαιρο να μείνει στα γοητευτικά εκείνα χρόνια του... Πελέ και του Μαραντόνα όπου το ταλέντο, η ποδοσφαιρική ιδιοφυία ήταν το παν;
Η νοσταλγία όμως «δεν είναι αυτή που ήταν», ούτε και μπορεί να περισώσει τίποτε από τα παλιά. Ούτε η πίτσα και οι μπίρες που απολάμβαναν κάποτε οι αντροπαρέες στις βεράντες θα έχουν ποτέ ξανά την ίδια γεύση. Η μαγική Βραζιλία και οι Βραζιλιάνοι θεοί της μπάλας δεν υπάρχουν πια, ούτε η Γαλλία θα ξαναγεννήσει Πλατινί, η Γερμανία Μπεκενμπάουερ, ούτε η Ιταλία έναν Ρόσσι.
Τα ταλέντα από τις βραζιλιάνικες αλάνες και τις αργεντίνικες πάμπες φεύγουν κατευθείαν για την Ευρώπη ως ακριβοπληρωμένο προϊόν, όπου θα συναντήσουν τους Σαλάχ και άλλους φτωχούληδες του Τρίτου Κόσμου για μπουν στη σύγχρονη αρένα του θεάματος. Εκεί θα τους παραλάβουν οι «ειδικοί του αθλήματος». Προπονητές, μάνατζερ, ειδικοί γυμναστές, διατροφολόγοι, ψυχολόγοι, ορθοπεδικοί, φυσίατροι, παραϊατρικό προσωπικό υποστήριξης, επικοινωνιολόγοι- οι ομάδες θυμίζουν πια μικρά εργοστάσια με μια ευρεία γκάμα ειδικοτήτων.
Λογικό. Το προϊόν, δεν απευθύνεται πια σε μερικές χιλιάδες φανατικών που θα γεμίσουν τις κερκίδες ως οπαδοί. Πραγματικοί αποδέκτες του είναι τα εκατομμύρια των ανθρώπων που στοιβάζονται στα καφέ και τα μπαρ όλου του πλανήτη (και ειδικότερα στην ανερχόμενη Κίνα και την ‘Άπω Ανατολή) για να παρακολουθήσουν μέσα από τις γιγαντοοθόνες ένα πραγματικά συναρπαστικό θέαμα πάνω στο οποίο στοιχηματίζουν δισεκατομμύρια, απευθείας, με τη χρήση των smartphones.
Πραγματικοί αποδέκτες είναι επίσης τα παιδιά, όλη αυτή η παγκόσμια πιτσιρικάδα που πιέζει τον μπαμπά να της αγοράσει τη γνήσια φανέλα και τα λοιπά προϊόντα του Ποδοσφαιρικού Κλαμπ με υπογραφή από το λατρεμένο ίνδαλμα. Είναι πολλά τα λεφτά Άρη, κατάλαβέ το.
Κάπως έτσι, οι φίλαθλοι των μικρών χωρών και των μικρών ομάδων, αναγκάζονται να τοποθετηθούν και να γίνουν –χωρίς να το καταλάβουν- οπαδοί των μεγάλων «κλαμπ». Όποιος παρατηρούσε σε ελληνική καφετέρια τον φετινό τελικό «Τσάμπιονς Λιγκ» μεταξύ Ρεάλ και Λίβερπουλ θα εκπλησσόταν! Ο φανατισμός ήταν ανάλογος ενός παλαιού ντέρμπι Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού. Είμαστε μεν ΑΕΛ, Ολυμπιακοί, ΠΑΟΚτζήδες ή Αεκτζήδες, αλλά όλοι έχουμε και μια ομάδα από τις… . Μεγάλες. Το ίδιο είμαι βέβαιος θα συνέβαινε σε μια καφετέρια στη… Δανία, την Αίγυπτο ή την… Κίνα, όπου τα «φαν κλαμπ» των μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων είναι πολυάριθμα.
Διόλου τυχαίο ότι πλέον στην Ευρώπη οι ποδοσφαιρικοί τίτλοι είναι υπόθεση μεταξύ πέντε – δέκα μεγάλων κλαμπ – επιχειρήσεων, στα οποία είναι δύσκολο να παρεισφρήσει κάποιος μικρότερος. Επενδύουν τεράστια ποσά, έχουν φτιάξει υπερομάδες και παίζουν τέτοια μπάλα, ώστε να σου δίνεται η εντύπωση ότι παρακολουθείς… διαφορετικό άθλημα από αυτό το… πράμα που βλέπουμε στα ελληνικά γήπεδα και που θυμίζει replay σε αργή κίνηση. Μιλώντας με όρους… ΚΚΕ, μπορούμε ήδη να μιλάμε για το… «Ποδόσφαιρο των μονοπωλίων». Και πού είσαι ακόμη! Τα αραβικά και κινέζικα κεφάλαια τώρα μόλις μπήκαν στην ευρωπαϊκή αγορά και η επένδυση δείχνει εξαιρετικά προσοδοφόρα: Πρώτον, πελατεία εξασφαλισμένη (είναι βλέπεις πανίσχυρη η ψυχολογική ανάγκη «ένταξης» του ανθρώπου σε μια ισχυρή ομάδα), δεύτερον τα χρυσοφόρα τηλεοπτικά δικαιώματα και τρίτον το «Στοίχημα», πανίσχυρο κι αυτό και δικτυωμένο σ’ όλο τον πλανήτη.
Απέναντι σ’ αυτό το σκηνικό που μοιάζει με τους καταρράκτες του Νιαγάρα, κάθεσαι εσύ ο Λαρισαίος -όπως και εκατομμύρια ακόμη φίλαθλοι μικρών ομάδων σαν τις ελληνικές - και πνίγεσαι μέσα σε ένα ρυάκι. Σε βλέπω να «πλακώνεσαι» π.χ. με τον κάθε Κούγια που σου φέρνει κάθε σεζόν «φρέσκο κρέας» τριτοτέταρτης κατηγορίας, σε βλέπω να ασχολείσαι με τον κάθε Βασιλειάδη που σαν κάθε υπουργός έχει… ονειρώξεις ότι θα αλλάξει «τη δομή και τη λειτουργία του ποδοσφαίρου», σ’ ακούω να παθιάζεσαι και να συζητάς για τον καβγά Σαββίδη – Μελισσανίδη κι άλλες τέτοιες βαλκανικές γραφικότητες.
Για κάτσε και σκέψου, μωρέ, τώρα, σαν θα βλέπεις Μουντιάλ. Ποια είναι η θέση σου μέσα στο παγκόσμιο σκηνικό; Τι αντιπροσωπεύεις; Ένα τίποτα, αυτό είσαι, ένα τεράστιο μηδενικό που σέρνεται στο δάπεδο, χωρίς καμιά τύχη να σηκωθείς «λίγο αψηλότερα», όπως ας πούμε στο μπάσκετ που είσαι εσύ ένας από τους ισχυρούς.
Και θα συνεχίσεις να είσαι το απόλυτο τίποτα, από τη στιγμή που δεν βρίσκονται επενδυτές που θα «ταΐσουν» με χρήμα τον σύγχρονο ποδοσφαιρικό «Μινώταυρο». Αλλά επενδυτές δεν θα έρθουν ποτέ σε μια χώρα όπου ο κάθε «χαβαλές» της κερκίδας σου πετάει ένα απλό ρολό ταμειακής μηχανής και σου διακόπτει το ματς για πλάκα και σου τινάζει την επένδυση στον αέρα.
Δεν θα έρθουν ποτέ σοβαρές επενδύσεις από τη στιγμή που Κράτος και φίλαθλοι θεωρούμε ότι ο κάθε επενδυτής είναι μόνο για να… βάζει χρήμα και τυχόν κέρδος είναι περίπου… απαγορευμένο έως και ύποπτο. Δεν θα ασχοληθεί ποτέ κανένας με το ελληνικό ποδοσφαιρικό προϊόν, όταν κουμάντο σε κάθε ομάδα εννοούν να κάνουν οι περιβόητοι «Οργανωμένοι» και οι «ψευτο-παράγοντες», όταν τον νομικό πλαίσιο αλλάζει ανάλογα με το ποιος Μαρινάκης πρέπει κάθε φορά να βολευτεί και όταν οι διαιτητές θυμίζουν εκτελεστικά όργανα για επικύρωση προαποφασισμένων αποτελεσμάτων.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, και επειδή το ομφαλοσκοπείν στην εγχώρια μιζέρια καταντά ανώφελος μαζοχισμός, πάψε να ασχολείσαι και πολύ και απόλαυσε. Πάρε τηλέφωνο τα φιλαράκια και κανόνισε το βραδινό ραντεβού στο καφέ της γειτονιάς, εκεί όπου ο ντελικάτος Σαλάχ θα περιμένει πιθανόν εκείνο το κριάρι, τον Σέρχιο Ράμος, να του σκάσει μια ντρίμπλα και να τον κάνει ρεζίλι παγκοσμίως. Εκεί που θα γραφτεί το τέλος των ειδώλων σαν τον Μέσι και τον Ρονάλντο και εκεί όπου ο Νεϊμάρ θα περιμένει τα «Πάντσερ» να πάρει την εκδίκησή του για το ρεζιλίκι του 7-1.
Εκεί όπου όλοι εμείς οι αιώνιοι πιστοί της στρογγυλής θεάς κοινωνούμε και θα κοινωνούμε των αχράντων μυστηρίων…
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
