Έκπτωση ηθικών αξιών: Αυτή είναι η καταλληλότερη, γεμάτη νόημα αλλά ταυτόχρονα απλούστατη φράση που περιγράφει την σύγχρονη εποχή του 21ου αιώνα. Ορισμένοι Έλληνες, δυστυχώς, παρασυρμένοι από το κλίμα των καιρών και τη γενικότερη σήψη και ηθική διάβρωση, έχουν απεμπολήσει εδώ και καιρό την ανθρώπινη ευαισθησία και αδιαφορούν καθώς απομακρύνονται συνεχώς από κάθε όψη και πράξη ανθρωπιάς, δημιουργώντας μια διαφορετική σημασία του τι εστί «άνθρωπος».
Όλοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά κανένας δεν θέλει να αλλάξει τον εαυτό του. Είναι αδιαμφισβήτητο πως ο καθένας από εμάς θα ήθελε να ζει σε έναν κόσμο απαλλαγμένο από κάθε είδους ασχήμια, κακία, θλίψη, ανεργία, δυσκολία. Το ζήτημα είναι όμως πως η πλειονότητά τους παραμένει σε ανώδυνα ευχολόγια για ένα καλύτερο κόσμο χωρίς να μπαίνει στη διαδικασία να αλλάξει το παραμικρό πάνω του είτε να δώσει ένα χέρι βοηθείας σε μία τουλάχιστον άσχημη στιγμή συνανθρώπου που συναντά καθημερινά. «Είναι αδύνατο να βελτιωθεί ο κόσμος εάν πρώτα δεν βελτιωθεί ο άνθρωπος», είπε ο Λέων Τολστόι.
Επανερχόμαστε λοιπόν στο ερώτημα που θέσαμε στην αρχή. Μπορούμε να συγκαταλεγόμαστε στους ανθρώπους όταν καθημερινά απλώς προσπερνάμε άπορους, άστεγους, εγκαταλελειμμένα παιδιά αλλά και ηλικιωμένους συνεχίζοντας τον προορισμό μας χωρίς έστω μια σκέψη ενοχής για τη παρούσα κατάσταση; «Αγαπώ την ανθρωπότητα. Είναι οι άνθρωποι που δεν μπορώ να υποφέρω». Σύμφωνα με τον Ολλανδό ουμανιστή Έρασμο είναι όμορφη η ανθρωπιά, το σημερινό είδος ανθρώπου όμως δεν έχει καμία σχέση με αυτή.
Τα φαινόμενα που αποδεικνύουν το έλλειμμα ανθρωπιάς στην εποχή μας είναι προφανή: Η οικονομική εξαθλίωση, η ανεργία, μορφές αναγκαστικής εργασίας (π.χ. εργασία ανηλίκων), ρατσιστικές αντιλήψεις καθώς και η έξαρση της βίας και της εγκληματικότητας αποτελούν εκδήλωση βαρβαρότητας και απανθρωπιάς. Το χρησιμοθηρικό πνεύμα της σύγχρονης εποχής και το ανελέητο κυνηγητό του κέρδους ερμηνεύουν την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η λύση στη προκειμένη κατάσταση είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Μια καλή άσκηση για την καρδιά είναι να σκύψεις και να βοηθήσεις κάποιον να σηκωθεί.
Η τοποθέτηση του ανθρώπινου όντος από τη πολιτεία ως κεντρικής αξίας κατά τέτοιον τρόπο, ώστε τίποτα να μην είναι πάνω από τον άνθρωπο και κανένας άνθρωπος να μη θεωρείται υποδεέστερος του άλλου θεωρείται κι αυτό μία αποτελεσματική λύση. Οι φορείς κοινωνικοποίησης και ιδιαίτερα η οικογένεια και η εκπαίδευση πρέπει να γαλουχήσουν τους νέους με αρχές, που θα τους οδηγήσουν στην ηθικοπνευματική ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους. Είναι αναγκαία η απόκτηση κοινωνικής συνείδησης, ώστε να πάψει ο ατομικισμός να τροφοδοτεί τρόπους συμπεριφοράς ενάντια στον άνθρωπο.
Το μεγαλύτερο έργο όμως για να βελτίωση του κόσμου μας πρέπει να γίνει από τον καθένα μας ξεχωριστά, μέσω της αλληλεγγύης και της ενσυναίσθησης. Κάνουμε το περισσότερο καλό στον εαυτό μας όταν κάνουμε κάτι για τους άλλους. Όλοι φέρουμε μερίδιο ευθύνης και όσο γρηγορότερα εμπεδωθεί αυτό σε μας τόσο γρηγορότερα θα επαναφέρουμε την αρχική έννοια του ανθρώπου. Οι άνθρωποι δε γεννιούνται. Γίνονται.
«Μετά το ρήμα «αγαπώ», το «βοηθώ» είναι το πιο ωραίο ρήμα στον κόσμο», Εσύ λοιπόν είσαι άνθρωπος;
Από τον Νικόλαο Φασούλα
* Ο Νικόλαος Αλεξ. Φασούλας είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-συγγραφέας.
