Θα αναφέρω τους κυριότερους λόγους που προκάλεσαν την αποτυχία αυτή (σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι), μήπως και καταλάβουμε ότι πέρασαν πλέον οι εποχές που εμείς κοιμόμασταν και όλα στην Ελλάδα δούλευαν ρολόι.
Οι γονείς στην Ελλάδα είμαστε οι μόνοι στον κόσμο που πιστεύουμε ότι αν τα παιδιά μας γράψουν καλά στις πανελλαδικές σώθηκαν! Δηλαδή πιστεύουμε ότι η ευτυχία των παιδιών μας για όλη τους τη ζωή κρίνεται μέσα στις τρεις ώρες των πανελλαδικών εξετάσεων. Δηλαδή τρία χρόνια στο Λύκειο αν τα παιδιά μάθουν να εργάζονται μεθοδικά, αν αποκτήσουν ένα καλό επίπεδο γνώσης σε όλα τα μαθήματα, αν καλλιεργήσουν δυνατές σχέσεις με τους καθηγητές τους και μεταξύ τους, αν το Λύκειο τους βοηθήσει να ωριμάσουν ψυχολογικά δεν έχει καμία σημασία, αρκεί να περάσουν στη σχολή που επιθυμούν. Άρα καλά κάνουμε τώρα που τα τρελαίνουμε στη Γ΄ Λυκείου, καλά κάνουν που από την Β΄ Λυκείου ξεκινούν φροντιστήριο στα μαθήματα της Γ’ Λυκείου και αδιαφορούν για πολλά μαθήματα, που δεν τους νοιάζει αν έχουν καλές σχέσεις με τους καθηγητές τους, γιατί αργότερα τους περιμένει ένα λαμπρό μέλλον. Η κ. Αναστασία Μπέκα, Διευθύντρια του παιδοψυχιατρικού τμήματος του Νοσοκομείου Παπανικολάου, σε ομιλία της στο πλαίσιο του Ανοικτού Λαϊκού Πανεπιστημίου Γιαννιτσών, είπε για το θέμα αυτό: «η αδιαφορία των μαθητών για την εκπαίδευση που παίρνουν τώρα (Λύκειο), επειδή το ενδιαφέρον τους είναι σε άλλη εκπαίδευση που θα πάρουν αργότερα (Πανεπιστήμιο), δημιουργεί ψυχολογικά κενά στην προσωπικότητά τους».
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που οι μαθητές στα Γενικά Λύκεια είναι περισσότεροι από τους μαθητές στα Τεχνικοεπαγγελματικά Εκπαιδευτήρια: Στην Ελλάδα έχουμε την παγκόσμια πρωτοτυπία, όποιος μαθητής τελειώσει το υποχρεωτικό Γυμνάσιο να μπορεί αν θέλει να εγγραφεί στο Γενικό Λύκειο χωρίς κανένα έλεγχο αν έχει το επίπεδο να ανταπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις του Γενικού Λυκείου.
Με μέσο όρο 09,5 περνάνε οι μαθητές την τάξη: Το 1998 με τη μεταρρύθμιση Αρσένη ορίστηκε να δίνουν πανελλαδικές εξετάσεις σε όλα τα μαθήματα η Β΄ και η Γ΄ τάξη του Λυκείου. Και επειδή θα είχαν φυσικά χαμηλούς βαθμούς στα γραπτά τους οι μαθητές, ορίστηκε με μέσο όρο 09,5 να περνάνε την τάξη. Το 2004 καταργήθηκαν οι πανελλαδικές για την Β΄ Λυκείου και σιγά σιγά τα μαθήματα στις πανελλαδικές της Γ΄ Λυκείου έγιναν πάλι 4. Εδώ και χρόνια όμως κανείς δεν σκέφτεται ότι πλέον ο μέσος όρος 09,5 δεν έχει λόγο ύπαρξης ή μάλλον έχει για να φορτώνουν οι μαθητές τα μαθήματα στον κόκορα. Με ένα σωρό μαθήματα κάτω από τη βάση, περνάνε άνετα την τάξη γιατί έχουν 20 στην Ερευνητική Εργασία και σε κάποιο άλλο μάθημα που τυχαίνει να βάζει απλόχερα ο καθηγητής υψηλούς βαθμούς κι έτσι πιάνουν τον μέσο όρο 09,5. Και άσε τον Πλάτωνα να λέει «η κοινωνία που δεν λέει την αλήθεια στους νέους της είτε για να τους κολακέψει είτε επειδή τους φοβάται, είναι κοινωνία παρακμής»!
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο στην οποία υπάρχουν φροντιστήρια: Στην Ελλάδα έχουμε την παγκόσμια πρωτοτυπία να διδάσκουμε το ίδιο μάθημα δυο φορές, μια στο σχολείο και μια στο φροντιστήριο. Μα θα πείτε, τότε οι μαθητές μας θα γίνουν αστεράκια. Κανονικά έτσι θα έπρεπε να ήταν αν οι μαθητές δεν είχαν την δικαιολογία (ή μήπως είναι και αλήθεια) ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και των δύο κι έτσι επιλέγουν να μην ασχολούνται με όλα τα μαθήματα του σχολείου, δηλαδή με απλά λόγια στα μαθήματα που δεν τους ενδιαφέρουν για τις πανελλαδικές θα είναι άσχετοι (ακόμα και οι καλοί μαθητές). Τι έξυπνο εκπαιδευτικό σύστημα! (Αυτό αφορά και τα φροντιστήρια Ξένων Γλωσσών γιατί συχνά οι μαθητές ρίχνουν το βάρος στις εξετάσεις για κάποιο πτυχίο και το σχολείο περνάει σε δεύτερη θέση.
Με τις πολλές δραστηριότητες των σχολείων λείπουν συνέχεια μαθητές από το μάθημα: Ένα Λύκειο σήμερα εκτιμάται σαν «προοδευτικό» και «μοντέρνο» όταν οι μαθητές του συμμετέχουν σε πολλά προγράμματα και αγώνες όπως erasmus, euroscola, βουλή των εφήβων, επιχειρηματολογίας μέχρι και σχολικούς αγώνες ποδοσφαίρου, μπάσκετ και πάει λέγοντας. Η εντολή του υπουργείου παιδείας είναι όλες αυτές οι δραστηριότητες να γίνονται εκτός σχολικού ωραρίου, επειδή όμως αυτό είναι αδύνατο, γίνονται όλες μέσα στο σχολικό ωράριο, κι έτσι λείπουν συνέχεια μαθητές από τα μαθήματα (οι γονείς τους σίγουρα το γνωρίζουν;).
Σχεδόν όλοι οι μαθητές έχουν το κινητό τους στο σχολείο: Το υπουργείο απαγορεύει να έχουν οι μαθητές κινητό στο σχολείο, όμως η πραγματικότητα είναι ότι όλοι σχεδόν οι μαθητές το έχουν. Σε κάθε διάλειμμα είναι με το κινητό, μπορεί και στο μάθημα ανάλογα με τον καθηγητή, και πρέπει να κάνουν και 7 ώρες μάθημα! Τι απόδοση θα περιμένατε να έχουν; Οι καθηγητές που ήμασταν στα σχολεία από την εποχή που δεν υπήρχαν τα κινητά με λύπη διαπιστώνουμε την μεγάλη πτώση στο επίπεδο μόρφωσης των μαθητών εξ αιτίας των κινητών. Κρίμα, μια τόσο καλή τεχνολογία τελικά να χειροτερεύει τη ζωή μας! Βέβαια το ξέρουμε όλοι ότι δεν φταίει σε τίποτα η τεχνολογία αλλά η χρήση της. Και τι έγινε που το ξέρουμε;
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν ελέγχονται οι εκπαιδευτικοί για το μάθημα που κάμνουν : Είναι οι μαθητές τυχεροί και έχουν καλό καθηγητή; Θα μάθουν. Έχουν την ατυχία να έχουν καθηγητή που δεν θέλει ή δεν μπορεί να κάνει μάθημα; Στο μάθημά του θα χάνουν τον καιρό τους και κανείς δεν μπορεί ή δεν θέλει να κάνει τίποτα.
Η κρίση που περνάει η Ελλάδα είναι κυρίως πνευματική, κρίση αξιών, έπληξε και το Λύκειο: Η κρίση που μαστίζει την Ελλάδα δεν ξεκίνησε το 2011 αλλά δεκαετίες πριν. Τότε που αφεθήκαμε στον υπερκαταναλωτισμό, στα λεφτά που μας δίνανε, στον εαυτούλη μας και ξεχάσαμε τι σημαίνει φιλότιμο, ευθύνη, ειλικρίνεια , θυσία για τους άλλους. Σήμερα ποιες εκπομπές στην τηλεόραση έχουν την μεγαλύτερη τηλεθέαση ή ποιες ιστοσελίδες επισκεπτόμαστε συχνότερα; Αυτές που μας ξυπνάνε το ενδιαφέρον για το ποια μόρφωση παίρνουν τα παιδιά μας;
Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν έχουμε την υπομονή να προχωράμε αργά. Όχι η Κυβέρνηση ν’ αλλάξει, ο υπουργός παιδείας ν’ αλλάξει γίνονται σαρωτικές αλλαγές στην εκπαίδευση. Το αν ακόμη δεν έχει αχρηστευθεί εντελώς το Λύκειο οφείλεται στους φιλότιμους εκπαιδευτικούς που ευτυχώς είναι πολλοί και αγωνίζονται μέσα σε τόσο αντίξοες συνθήκες να προσφέρουν καθημερινά στους μαθητές τον καλύτερο εαυτό τους. Για να αποδειχθεί ότι τελικά το σπουδαιότερο απ’ όλα δεν είναι τα συστήματα και τα νομοσχέδια, αλλά οι καρδιές των ανθρώπων. Γι’ αυτό και ο Χριστός μας δεν ασχολήθηκε με συστήματα και θεωρίες, αλλά μόνο με το πώς θα αναστηθούν οι πεθαμένες καρδιές μας. Χριστός ανέστη!
Από τον Χαράλαμπο Παπαδόπουλο
* Ο Χαράλαμπος Παπαδόπουλος είναι καθηγητής Χημικός
