Άνοιξη… Τα χωράφια έχουν πρασινίσει για τα καλά… Κάτι παλιές αμυγδαλιές, φυτρωμένες εδώ κι εκεί στις άκρες των χωραφιών για να δείχνουν τα σύνορα, είναι ολάνθιστες και βουίζουν κιόλας απ’ τα μελίσσια που βγήκαν για βοσκή. Και στο βάθος, η πυραμιδωτή κορφή του Κισσάβου, έχει σχεδόν χάσει το χιόνι που τη στόλιζε, σα να σου υπενθυμίζει ότι στον τόπο αυτό του αιώνιου καλοκαιριού ο ήλιος θα είναι πάντα ο νικητής.
Αν σου τύχει και βγεις για δουλειά στους λόφους δυτικά της Λάρισας, στα ψηλώματα του Περιφερειακού Νοσοκομείου ας πούμε, ή πάλι απέναντι, στο νέο Νεκροταφείο, κάτσε και κοίταξε τον κάμπο από ψηλά. Κι εκεί θα αναλογιστείς τη χαμένη ευκαιρία της πόλης. Τότε, στα χρόνια του πολέμου και της κατοχής που η Λάρισα είχε την ευκαιρία να σχεδιαστεί απ’ την αρχή. Ισοπεδωμένη από τον «Εγκέλαδο» σε… «αγαστή» συνεργασία με τα αεροπλάνα του Μουσολίνι, η πόλη -όπως μας έχουν διηγηθεί οι πατεράδες μας -μεταβλήθηκε σε ένα σωρό ερειπίων. Ήταν τότε που κάποια ανοιχτά μυαλά της εποχής, αναρωτήθηκαν μήπως άξιζε η πόλη να μεταφερθεί, να πάρει τα βουνά. Για την ακρίβεια τους... λόφους. Να φύγει δηλαδή από τη «γούβα» που είναι χτισμένη σήμερα και να ξεφύγει απ’ το σφιχταγκάλιασμά της με τον Πηνειό που, όσο γοητευτικό κι αν είναι, δεν παύει να είναι μια από τις αιτίες για το πολύ κακό κλίμα της πόλης. Για τα λιοπύρια του καλοκαιριού, για το κρύο που περονιάζει τους χειμώνες, για τα αρθριτικά και τις ρευματοπάθειες που ταλαιπωρούν τους κατοίκους όσο γερνάνε…
Δυστυχώς η πόλη δεν άλλαξε θέση. Την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη επικρατούσε ένα πνεύμα ανασύνταξης, με πολλές πόλεις να διορθώνουν πολεοδομικά σφάλματα του παρελθόντος, η Λάρισα και όλη η Ελλάδα είχαν άλλα να αντιμετωπίσουν. Το Μεζούρλο π.χ. αντί να γίνει η νέα προοπτική της πόλης, είχε γίνει τόπος εκτελέσεων Ελλήνων στα χρόνια του εμφυλίου. Πόλεμος αδερφοκτόνος, ζόφος παντού, μαυρίλα και μελαγχολία… Και φτώχεια. Το ελληνικό Κράτος, αντί να ανασυνταχθεί, κοιτούσε πώς να λύσει τους πολιτικούς λογαριασμούς του με την… «ευγενή χορηγία» των Εγγλέζων. Πού λεφτά για νέες υποδομές; Εδώ δεν είχε καλά - καλά λυθεί το επισιτιστικό πρόβλημα του πληθυσμού, οι πολεοδομικές πολυτέλειες μας μάραναν;
Παλιές και γνωστές ιστορίες. Όπως γνωστό είναι ότι η πόλη έχασε την ευκαιρία να αποκτήσει τουλάχιστον έναν ανθρώπινο σχεδιασμό στον χώρο που ήταν κτισμένη. Το κυριότερο, φαρδείς δρόμους. Όλα τα άλλα, θα τα βρίσκαμε.
Στενομυαλιά θα το πεις; Συμφέροντα από αυτούς που είχαν τα κεντρικά οικόπεδα και πίεζαν τις εκάστοτε δημοτικές αρχές να μην παραχωρήσουν ούτε σπιθαμή για διανοίξεις; Λαϊκισμός εκ μέρους των δημοτικών αρχόντων που αύξαναν συντελεστές δόμησης και άφηναν την πόλη να ψηλώνει και να πνίγεται; Τι σημασία έχει; Εκείνο που μετράει είναι πως εγώ, τελειώνοντας τη δουλειά μου στο Μεζούρλο και γυρίζοντας πίσω στην πόλη - ήταν και Σάββατο- «περιφερόμουν ασκόπως» κάνα μισάωρο και βάλε με το αυτοκίνητο στο ευρύτερο κέντρο της πόλης μπας και βρω μια γωνιά να παρκάρω. Κάτσε υπολόγισε τώρα πόσοι έκαναν το ίδιο με μένα, πόση βενζίνη ξοδεύτηκε χωρίς λόγο, πόσες εργατοώρες χαμένες, και με πόσους ρύπους επιβαρύναμε όλοι εμείς την ατμόσφαιρα της πόλης. Κι αυτό κάθε μέρα, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, δεκάδες χρόνια τώρα.Τελικά, απελπισμένος, καβάλησα πεζοδρόμιο, πάρκαρα –μισονόμιμα- μισοπαράνομα και είπα… ό,τι βρέξει ας κατεβάσει. Ας με γράψουν, ας φάω κλήση, αϊ στην ευχή δεν παλεύεται πια.
Περπατώντας ήρθα σε επαφή με την πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά. Ο κλασικός τύπος με την τζιπάρα που έχει κλείσει το πεζοδρόμιο για να πάει να πάρει καφέ στο πλαστικό από ένα τύπου «Μικέλ» Η μαμά με τα αλάρμ καβαλημένη στον… φερώνυμο ως ποδηλατόδρομο, περιμένει να σχολάσει η κόρη από το φροντιστήριο. Ένα ασθενοφόρο εγκλωβισμένο πασχίζει να περάσει. Στους πεζόδρομους, άνθρωποι, αυτοκίνητα, μηχανάκια, ποδήλατα που κυκλοφορούν (αλλά και μοτοποδήλατα δεμένα σε στύλους και δένδρα). Κι από κοντά τραπεζοκαθίσματα «ατάκτως εριμμένα», σκουπιδοτενεκέδες, σόμπες για θέρμανση θαμώνων (ξέχασα κάτι;)… Όλοι και όλα στο κέντρο. Και γιατί έτσι δομήθηκε η πόλη, αλλά και γιατί αποκτήσαμε όλοι «κουλτούρα» κέντρου. Κάθε τι το περιφερειακό, είναι καταδικασμένο σε μαρασμό. Κάμποσες επιχειρήσεις που το δοκίμασαν το κατάλαβαν καλά.
Παρ’ όλα αυτά η Λάρισα προχωράει. Δεν έχει κι άλλη επιλογή για τα επόμενα πολλά - πολλά ακόμη χρόνια από το να οργανώσει το κέντρο της. Ειδικά τώρα που η οικονομική κρίση ανέστειλε κάθε τάση επέκτασης της πόλης προς τα έξω. Η πόλη βελτιώνεται και δεν έχει περιθώρια να κάνει άλλα λάθη. Κυρίως πρέπει να ακολουθήσει μια πολιτική «ανοιχτών χώρων». Να κρατήσει ανοιχτό ό,τι δεν έχει χτιστεί και ανήκει σε δημόσιο φορέα. Διαβάσαμε ας πούμε για τη μεταφορά του ΙΚΑ σε κτίριο στη Νεάπολη. Το μυαλό όλων μας πηγαίνει στο παλιό οικόπεδο του ΙΚΑ, γωνία Ασκληπιού και Ηπείρου. Ως πότε θα παραμένει ανεκμετάλλευτο, πραγματική εστία βρομιάς και κινδύνων; Ως πότε θα στερούμε έναν τόσο αναγκαίο χώρο από παιδιά που είχαν την ατυχία να μην γεννηθούν σε γειτονιά; Σκεφτόμαστε ακόμη το στρατιωτικό Πρατήριο της Παπακυριαζή, αλλά και άλλους ακόμη ανοιχτούς χώρους που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή στο κέντρο, αλλά και σε συνοικίες. Προφανώς η διεκδίκησή τους δεν είναι απλή υπόθεση. Οι ελληνικοί νόμοι είναι –και σ’ αυτήν την περίπτωση- εξαιρετικά περίπλοκοι. Κανένας διοικητής ΙΚΑ δεν θα βάλει εύκολα την υπογραφή του για παραχωρήσεις οικοπέδων. Αλλά, όμως κι εμείς, ως πόλη, ως Δήμος Λαρισαίων έχουμε πολιτική επί του θέματος; Ή απλώς διεκδικούμε… περιστασιακά; Φοβούμαστε το δεύτερο.
Το θέμα είναι μείζον για τη Λάρισα. Δεν είναι απλά «ένα ακόμη ζήτημα». Είναι το ίδιο το μέλλον της πόλης είναι οφειλή δική μας προς τους μελλούμενους. Θα ήταν άλλη πόλη η Λάρισα του Μεζούρλου. Θα καλωσόριζε την άνοιξη με άλλη διάθεση. Κι εμείς θα ήμασταν διαφορετικοί… Πιο ήρεμοι ίσως, πιο χαρούμενοι. Αλλά με υποθέσεις δεν προχωράς. Η ιστορία γράφεται τώρα, κάθε μέρα, με επιλογές και αποφάσεις που αντέχουν στον χρόνο…
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
