Η μία μετά την άλλη, οι ευρωπαϊκές χώρες είχαν ηττηθεί, είτε έχοντας δεχθεί εισβολή (από την Πολωνία ως τη Γαλλία) είτε έχοντας ανακηρυχθεί ουδέτερες (Σουηδία, Ελβετία), έχοντας συμμαχήσει με τον Χίτλερ (η Σοβιετική Ένωση μέχρι το 1941, όταν οι Ναζί παραβίασαν το σύμφωνο μη επίθεσης) ή έχοντας «πειστεί» (Ιταλία, Ισπανία, Ουγγαρία, Κροατία, Νορβηγία του Κουίσλινγκ). Οι Ηνωμένες Πολιτείες ένιπταν τας χείρας τους. Και η Αγγλία, για ένα διάστημα που έμοιαζε αιώνιο, άντεξε μόνη και με λιγοστές ελπίδες. Κρίμα που σήμερα έχει οδηγηθεί στο άλλο άκρο.
Η σημερινή Αγγλία, για μένα, είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κατάσταση δεν είναι ευτυχώς το ίδιο δραματική και δεν γίνεται ανοιχτός πόλεμος. Αν όμως οι νέες γενιές θέλουν να αποκτήσουν το δικό τους έπος, δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή από το να υπερασπιστούν το μοναδικό οχυρό των ελευθεριών που μένει στον κόσμο μας και δέχεται επιθέσεις από όλες τις πλευρές χωρίς καν να το παίρνουμε χαμπάρι. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά όσοι έπρεπε να υπερασπιζόμαστε αυτό το οχυρό προτιμάμε να το επικρίνουμε.
Λόγοι φυσικά υπάρχουν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πολλά ελαττώματα, λειτουργεί με γραφειοκρατικό τρόπο, μοιάζει συχνά αυθαίρετη και άδικη. Λέμε γι’αυτήν όλη την ώρα ότι εξαντλείται σε ένα οικονομικό πρόγραμμα και δεν έχει «όραμα». Ξεχνάμε όμως ότι αποτέλεσε μια εφεύρεση την οποία πολλοί νέοι δεν μπορούν να εκτιμήσουν, αφού γεννήθηκαν μαζί της και θεωρούν φυσιολογικό να ταξιδεύουν χωρίς ελέγχους στα σύνορα και χωρίς να χρειάζεται να αλλάζουν χρήματα. Και τους φαίνεται ακόμη πιο φυσιολογικό ότι σε αυτές τις χώρες δεν υπάρχουν πόλεμοι ούτε εχθροί, αλλά αλληλεγγύη και συνεργασία και φίλοι.
Αν αυτοί οι νέοι, ή όχι και τόσο νέοι, έκαναν τον κόπο να διατρέξουν ένα εγχειρίδιο ιστορίας, θα έβλεπαν ότι το χαρακτηριστικό αυτής της ηπείρου από την παλιά εποχή μέχρι το 1945 ήταν ότι οι λαοί της αλληλοσκοτώνονταν. Η ευρωπαϊκή ιστορία αποτελεί μια διαδοχή καταστροφών και εισβολών, που σταμάτησαν μόνο χάρις σε αυτό το δυσφημισμένο σήμερα σχέδιο. Αυτοί οι χαλαροί νέοι και οι ανεύθυνοι ηλικιωμένοι θεωρούν την ειρήνη δεδομένη κι έτσι κανείς δεν ασχολείται με την υπεράσπιση της καλύτερης ιδέας που έχουν προωθήσει οι πρόγονοί μας.
Κάτι ζηλευτό πρέπει να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να της επιτίθεται και να θέλει να την αποδυναμώσει όλος ο κόσμος. Ο Τραμπ τη μισεί και την μποϊκοτάρει. Ο Πούτιν προσπαθεί να τη διασπάσει, επικαλούμενος όλων των ειδών τα επιχειρήματα. Οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και άλλες οργανώσεις προσπαθούν να τη διαλύσουν. Η Βενεζουέλα του Μαδούρο την απεχθάνεται. Οι ξενόφοβοι της Βρετανίας κατάφεραν να την εγκαταλείψουν, και κατά συνέπεια να την τορπιλίσουν. Στη Γαλλία, η ρατσίστρια Λεπέν ονειρεύεται τον θάνατό της, όπως και οι ακροδεξιές της Ολλανδίας, της Σκανδιναβίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας και του Βελγίου.
Την Ευρωπαϊκή Ένωση τη μισούν όμως και οι οργανώσεις της αντιδραστικής άκρας Αριστεράς. Σε όλους αυτούς προστίθενται τώρα οι οπαδοί της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Την ίδια στιγμή, τρεις χώρες αποτελούν ένα είδος πέμπτης φάλαγγας στο εσωτερικό της ΕΕ: η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Αν οι χώρες αυτές ζητούσαν σήμερα την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια, είναι βέβαιο ότι οι υπόλοιπες θα απαντούσαν αρνητικά. Είναι πιο εύκολο να απορρίψεις την ένταξη μιας χώρας παρά να αποπέμψεις εκείνες που έχουν ήδη ενταχθεί.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ισχύει η ποινή του θανάτου, γίνονται δημοκρατικές εκλογές και είναι σεβαστή η ελευθερία της έκφρασης. Δεν μπορεί κάθε χώρα να κάνει ό,τι θέλει χωρίς να υφίσταται κυρώσεις (αν, για παράδειγμα, ένας «λαός» θέλει να κάνει δημοψήφισμα για την επιστροφή της δουλείας, δεν θα του επιτραπεί). Με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να έχουν εξελιχθεί σε αυταρχικά κράτη, για να μη μιλήσουμε για την Κίνα, την Τουρκία, τις Φιλιππίνες, την Αίγυπτο, τη Μιανμάρ, τη Βενεζουέλα, τη Σαουδική Αραβία και άλλες μουσουλμανικές χώρες, όπως φυσικά και για την Κούβα, πείτε μου αν μένει άλλο οχυρό των ελευθεριών σε αυτή την πλευρά του Ατλαντικού.
Είναι σίγουρο ότι δεν υπάρχει σήμερα στην Ευρώπη κάποιος με το χάρισμα και τη ρητορική δεινότητα του Τσώρτσιλ. Για όποιους αναζητούν όμως ένα έπος, ιδού: η υπεράσπιση μιας χούφτας δημοκρατιών απέναντι σε όλο σχεδόν τον υπόλοιπο πλανήτη.
Του Javier Marías
(*) Ο Χαβιέρ Μαρίας είναι Ισπανός συγγραφέας
(Πηγή: El Pais)
