Στις αλάνες του χωριού, στις πλαγιές και στις ανηφοριές του βουνού έπαιζαν ατέλειωτες ώρες. Και σαν έπιαναν οι ζέστες του καλοκαιριού μαζί στο ποτάμι κολυμπούσαν. Κι αντάμα, σαν μεγάλωσαν, με πεζόβουλα και νταούλια ψάρευαν σ’ αυτό…
Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος τους βρήκε παντρεμένους με τέσσερα παιδιά ο Βασίλης και δύο ο Γιώργος.
Επιστρατεύτηκαν, ο ένας στο Ιππικό και ο άλλος στα Μεταγωγικά. Άφησαν τις οικογένειές τους και πήραν το δρόμο για το μέτωπο. Πολέμησαν γενναία για τη πατρίδα και σαν τέλειωσε ο πόλεμος επέστρεψαν, καλά, στα σπίτια τους.
Όταν άρχισε ο ξεσηκωμός της Εθνικής Αντίστασης έκαναν και πάλι το χρέος τους. Άρπαξαν τα όπλα και βγήκαν στο βουνό για να χτυπήσουν τον κατακτητή.
Ήρθε η πολυπόθητη λευτεριά και ενώ όλοι περίμεναν την ειρήνη, ξέσπασε ο εμφύλιος. Και οι δύο φίλοι; Δυστυχώς! Ναι, δυστυχώς! αυτή τη φορά η μοίρα τους έπαιξε άσχημο παιχνίδι. Βρέθηκαν σε αντίπαλα στρατόπεδα. Σε αντίπαλες ιδεολογίες. Ο ένας μαχητής του «Εθνικού Στρατού» και ο άλλος του «Δημοκρατικού».
Τα ίχνη τους χάθηκαν. Ιδιαίτερα ο Βασίλης από τότε που έφυγε δεν έδωσε σημεία ζωής. Οι δικοί του αλλά και οι συγχωριανοί του τον είχαν χαμένο.
Μια δυο φορές ο Γιώργος πέρασε και είδε τους δικούς του. Ζούσαν πλέον στην πόλη, όπως και όλοι οι χωριανοί, γιατί το χωριό είχε γίνει πεδίο εμφυλίων πολεμικών συγκρούσεων. Πάντα ρωτούσε για την οικογένεια του φίλου του, που έδινε, κάτω από δύσκολες συνθήκες, σκληρό αγώνα επιβίωσης.
Την τελευταία φορά που επισκέφθηκε την οικογένειά του κατόρθωσε, με χίλιους δυο κινδύνους, να δει και την οικογένεια του φίλου του. Η μάνα του Βασίλη μόλις τον είδε τον αγκάλιασε και τον φίλησε σα δικό της παιδί. Ενώ με λυγμούς και δάκρυα τον παρακαλούσε να μάθει πού βρίσκεται ο γιος της.
- Σταυρομάνα, έτσι την έλεγε ο Γιώργος, γιατί στο γάμο του φίλου του ήταν μπράτιμος, μη στενοχωριέσαι και μην κλαις. Ο Βασίλης είναι καλά και θα γυρίσει κοντά σας. Και τότε θα γίνουν όλα όμορφα, όπως και πριν.
Με τέτοια λόγια προσπαθούσε ο Γιώργος να παρηγορήσει τη δύστυχη μάνα του φίλου του, που δεν είχε κανένα αποκούμπι, γιατί ο άντρας της, όπως και ο δικός του πατέρας, είχαν πεθάνει κατά την περίοδο της κατοχής.
Ο εμφύλιος τελείωσε. Ο Γιώργος απολύθηκε. Ήρθε στο χωριό και ειρηνικά πλέον ασχολούνταν με την οικογένειά του και τις δουλειές του. Τα νέα για το Βασίλη δεν ήταν καλά. Πιάστηκε από το στρατό και ήδη ήταν φυλακισμένος. Σε λίγο καιρό θα γινόταν η δίκη. Κατηγορία; Αντεθνική δράση, προδοσία, εγκλήματα κατά της πατρίδας. Η ποινή; Σίγουρη καταδίκη σε θάνατο.
Ο Γιώργος στο χωριό πέρα από τη δική του οικογένεια δεν παρέλειπε, παρά τους δύσκολους καιρούς, να στηρίζει ηθικά και την οικογένεια του φίλου του Βασίλη. Παράλληλα φρόντισε να μάθει πού και πότε θα γινόταν η δίκη.
Όταν ήρθε η μέρα αυτή ξεκίνησε από το χωριό και πήγε στην πόλη να υπερασπίσει το φίλο του. Έφτασε στο χώρο του Στρατοδικείου. Ύστερα από κάποια διαδικασία ελέγχου από φρουρούς και στρατοχωροφύλακες μπήκε στο χώρο του Δικαστηρίου. Μόλις ήρθε η σειρά του πήρε το λόγο. Είπε πολλά και απάντησε σε πολλές και κρίσιμες ερωτήσεις δικαστών και συνηγόρων. Ιδιαίτερα όμως τόνισε τα εξής:
«…Κύριοι δικαστές ο άνθρωπος που δικάζεται σήμερα δεν είναι ούτε προδότης, μήτε φονιάς. Είναι ένας αγνός ιδεολόγος που πίστεψε ότι με την ιδεολογία του θα άλλαζε προς το καλύτερο τον κόσμο. Δε βασάνισε και δεν σκότωσε κανέναν. Στο Δημοκρατικό στρατό πήγε όχι για να σκοτώσει, αλλά για να πείσει τους συντρόφους του ότι οι ιδεολογίες δεν επιβάλλονται με τα όπλα, αλλά με τη Δημοκρατία…»
Το Δικαστήριο φαίνεται ότι έλαβε σοβαρά υπ` όψη τη μαρτυρία του Γιώργου. Μια μαρτυρία πραγματικής αγάπης και ανθρωπιάς. Μια μαρτυρία που προερχόταν από ένα μαχητή του «Εθνικού στρατού» και που ήταν καθοριστική για τη ζωή και το μέλλον του φίλου του.
Η απόφαση μετά από λίγες μέρες ήταν, σχεδόν, αθωωτική για το Βασίλη. Κι ύστερα από κάμποσο καιρό και τις σχετικές διατυπώσεις αποφυλακίσθηκε κι ήρθε στο χωριό κοντά στους δικούς του. Κοντά στον αγαπημένο του φίλο, που μαζί και πάλι συνέχισαν την υποδειγματική φιλία τους. Μια φιλία που στερεώθηκε και γιγαντώθηκε κάτω από δύσκολους καιρούς. Μια φιλία που δεν μπόρεσαν να εξαλείψουν τα μίση και τα πάθη του εμφυλίου. Μια φιλία που περίτρανα επιβεβαιώνει την αρχαιοελληνική αποφθεγματική ρήση: «Ο φίλος τον φίλον εν πόνοις και κινδύνοις ου λείπει…». Μια φιλία που στις μέρες μας θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Γιατί, δυστυχώς και η αξία αυτή δοκιμάζεται σήμερα και τείνει να ξεχασθεί μέσα στο, χωρίς όρια και ηθικούς φραγμούς, ανελέητο κυνήγι του χρήματος…
Η ιστορία αυτή όσο εξιδανικευμένη και αν φαίνεται δεν μπορεί να υποβαθμισθεί, γιατί είναι μια ιστορία αγάπης. Μια ιστορία πραγματικής φιλίας που δείχνει πολύ καλά, ότι η φιλία που γεννιέται και αναπτύσσεται μεταξύ σπουδαίων ανθρώπων όχι μόνο δεν καταστρέφεται από δύσκολες καταστάσεις, αλλά απεναντίας θεριεύει ακόμη περισσότερο και γίνεται φάρος για να φωτίζει το δρόμο της ειρήνης και του πολιτισμού.
Του Κων/νου Τσιρονίκου
