Τεράστιες εκτάσεις, παραμένον πλέον ακαλλιέργητες ελλείψει ενδιαφερομένων, είτε επειδή είναι ασύμφορη η καλλιέργειά τους, είτε εγκατάλειψης της γεωργίας και στροφής σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες.
Στην Ευρώπη, ο μέσος αγροτικός κλήρος ανέρχεται σε 200 στρ. - αν δεν κάνω λάθος - και εδώ, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Υπάρχει συνεχής διαρροή προς άλλα επαγγέλματα. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ - πολύ χειρότερα.
Ο μέσος αγροτικός κλήρος είναι 40 στρέμματα.
Εκτός τούτου, στα πολύ αρνητικά της ανταγωνιστικότητας θα πρέπει να προστεθούν, η απουσία:
- Παραγωγής αγροτικών μηχανημάτων
- Φυτοφαρμάκων
- Λιπασμάτων (πλην ελαχίστων ποσοτήτων)
- Νέων τεχνολογιών στις μεθόδους παραγωγής
- Συνεταιρισμών και ομάδων παραγωγών
- Ο έλεγχος των αθρόως εισαγομένων και ελληνοποιημένων προϊόντων.
Αν, λοιπόν, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ με τόσα πλεονεκτήματα οι νέοι εγκαταλείπουν το αγροτικό επάγγελμα, τι πρέπει να πουν οι νέοι της χώρας μας, με όλα τα αρνητικά, έναντι όλων των άλλων, στοιχεία εις βάρος τους.
Σήμερα, στην αγροτική οικονομία δραστηριοποιούνται άνθρωποι ηλικίας 45 ετών και άνω σε ποσοστό 85%.
Να σημειώσουμε ότι, σχεδόν κανένας αγρότης δεν θέλει να δει τα παιδιά του να ακολουθούν το δικό του επάγγελμα.
Διότι γνωρίζουν πόσο σκληρές είναι οι συνθήκες άσκησής του. Κρύο, ζέστη, βροχή, χιόνι, με όποιο καιρό, οι δουλειές στο χωράφι δεν περιμένουν.
Κάθε δουλειά, πρέπει να γίνει στην ώρα της. Ένα ψεκασμό να χάσεις, πάει η παραγωγή, πάνε τα έξοδα, πάει η χρονιά, και έχεις "βουλιάξει" στα χρέη για χρόνια. Ας αφήσουμε ότι το χωράφι είναι ξεσκέπαστο μαγαζί και είναι εκτεθειμένο σε κάθε αντιξοότητα: Στοιχεία της φύσεως, αρρώστιες, έντομα, μύκητες, ζώα, πτηνά, όλα χτυπάνε τον αγρότη.
Όπως πολύ σοφά έλεγε ο μικροαγρότης πατέρας μου, όλοι περιμένουν να ζήσουν από τον αγρότη.
Είναι πολλά τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει ο αγρότης, ίσως περισσότερα από οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα. Όποιος ασχολήθηκε με αυτή τη δουλειά, τα γνωρίζει πολύ καλά.
Παρόλα αυτά, η δουλειά στη γη είναι πραγματικός έρωτας. Αγαπάς κάθε φυτό, κάθε δέντρο, νιώθοντας ότι είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που τον ανασταίνεις και τον μεγαλώνεις με πολύ μόχθο, αγωνία και ιδρώτα.
Μπορεί να στενοχωριέσαι, να αγανακτείς πολλές φορές με την τύχη σου, αλλά συνεχίζεις με πείσμα τον αγώνα, ώστε να επιτύχεις το καλύτερο αποτέλεσμα.
Όταν, λοιπόν, μετά από τόσον αγώνα, φτάνεις σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα και περιμένεις την ανταμοιβή για τους κόπους σου, οποία απογοήτευση...
Εκείνο που κατά 99% σε περιμένει, είναι μια εξευτελιστική τιμή. Ετσι τα πάντα γκρεμίζονται μέσα σου και μένει η πίκρα και η απογοήτευση, ότι όλα πήγαν χαμένα.
Πώς μπορούν να βγουν τα έξοδα με το σιτάρι στα 15 λεπτά, το καλαμπόκι στα 17 λεπτά, τα ροδάκινα στα 15 λεπτά και πάει λέγοντας...
Και τι να πω για τη μηλοκαλλιέργεια, αντικείμενο που γνωρίζω άριστα από πρώτο χέρι, μιας και ζω σε περιοχή που το μήλο είναι το κύριο προϊόν της και το έζησα και προσωπικά.
Δουλειά ολο τον χρόνο και τεράστια έξοδα, τόσα που δεν φαντάζεται κανείς.
Και να ανταμείβονταν τουλάχιστον οι κόποι και τα έξοδα, χαλάλι...
Απεναντίας. Τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση στην περιοχή δεν περιγράφεται. Η παράδοση του προϊόντος στους λίγους εμπόρους που δραστηριοποιούνται, σχεδόν μονοπωλιακά, στην περιοχή, γίνεται χωρίς τιμή ή στην καλύτερη περίπτωση, σε εξευτελιστικές τιμές κάτω του κόστους. Στο τέλος, η εκκαθάριση γίνεται πάντοτε σε βάρος του παραγωγού. Το αμείλικτο ερώτημα είναι, πώς στην ευχή τα αγροτικά προϊόντα καταλήγουν στο καλάθι της νοικοκυράς σε 6/πλάσιες -και παραπάνω τιμές- έναντι της τιμής αγοράς.
Αυτή, γενικά, είναι σήμερα η κατάσταση στον αγροτικό τομέα. Αν σταματήσουν οι επιδοτήσεις, σε όσα προϊόντα επιδοτούνται ακόμη, κανείς δεν θα καλλιεργεί τα προϊόντα αυτά διότι δεν θα συμφέρει η καλλιέργειά τους, αφού και σήμερα μένει ελάχιστο ή καθόλου κέρδος στον παραγωγό.
Η κατάσταση στον αγροτικό τομέα σήμερα είναι τραγική. Τότε, γιατί κάποιος να ασχοληθεί με το αγροτικό επάγγελμα;
Οι λόγοι, επομένως, για τους οποίους υπάρχει συνεχής διαρροή από το αγροτικό επάγγελμα, είναι προφανείς.
Αν υπήρχε το κίνητρο του κέρδους, θα δελεάζονταν αρκετοί νέοι άνθρωποι να παραμείνουν στις δύσκολες συνθήκες της αγροτικής ζωής, αντί να αναζητούν την τύχη τους στις μεγαλουπόλεις. Τώρα, γιατί να το κάνουν;
Τα χωριά ερήμωσαν. Κανονική ζωή δεν υπάρχει. Σε πιάνει μελαγχολία όταν τα επισκέπτεσαι. Οι νέοι δεν μπορούν ούτε να παντρευτούν, επειδή τα κορίτσια προτιμούν τη ζωή στην πόλη, από την πνιγηρή ζωή του χωριού. Κι αυτό, είναι ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα για τους αγρότες.
Αν, πάντως, πρέπει να κατηγορήσω για κάτι τους αγρότες, είναι το ότι δεν συνεταιρίζονται. Αυτό, δεν ήταν ποτέ το προνομιακό στοιχείο των αγροτών. Οι περισσότερες προσπάθειες που έγιναν στον τομέα αυτό, απέτυχαν, για λόγους που γνωρίζουμε όλοι μας. Οι συνεταιρισμοί που είναι υγιείς είναι λίγοι και αυτοί δίνουν ένα καλό εισόδημα στα μέλη τους.
Αυτή, δυστυχώς, είναι η σημερινή κατάσταση, σε έναν από τους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας μας.
Τον τρόπο θεραπείας του προβλήματος δεν μπορώ να τον αναλύσω εγώ.
Ας πάψουν μόνοι οι αρμόδιοι να χαϊδεύουν τα αυτιά των αγροτών για λόγους ψηφοθηρικούς, ότι θα κάνουν πράγματα που θα βελτιώσουν την κατάσταση, χωρίς να κάνουν τελικά τίποτε, διότι στο τέλος δεν θα μείνει κανένας στα χωράφια.
* Του Σωτήρη Απ. Παπαποστόλου συνταξιούχου - δασοπόνου
