Η πορεία αυτή για να είχε συνέχεια και συνέπεια έπρεπε η χώρα μας να πάει βήμα- βήμα μπροστά με συνεχείς θεσμικές μεταρρυθμίσεις στοχεύοντας σε υψηλούς ποιοτικούς δείκτες σύμφωνα με την συνθήκη ένταξης της στο ευρώ το 2000 και όχι μόνο, ώστε η Ελλάδα να γίνει μια πραγματική σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα.
Όμως το αθηνοκεντρικό συγκεντρωτικό και σπάταλο κράτος, η στρεβλή αναπτυξιακή διαδικασία, η έλλειψη μεταρρυθμίσεων διαρθρωτικών και δημοσιονομικών μέτρων δημιούργησε τεράστια ελλείμματα έφερε την χώρα μας στην πολύπλευρη κρίση, που διανύουμε τα τελευταία δέκα χρόνια, μια περίοδος που θα μείνει με τα πιο μελανά χρώματα χαραγμένη στις μνήμες του ελληνικού λαού στην μετά ΟΝΕ εποχή.
Αυτές οι διαπιστώσεις μας βάζουν μπροστά στις ευθύνες μας να αντιμετωπίσουμε το παρόν και το μέλλον της χώρας την κρίση «θεσμών και αξιών» όχι πια με ευχολόγια αλλά με μεταρρυθμίσεις αποκέντρωση στην εκχώρηση αρμοδιοτήτων και εξουσιών στην αυτοδιοίκηση, εκεί όπου συντελείται μια πολυδιάστατη κοινωνική διεργασία με ουσιαστικό ρόλο και περιεχόμενο, με την συμμετοχή του πολίτη, των κοινωνικών και παραγωγικών φορέων για κάθε τοπικό ζήτημα για τη βελτίωση της καθημερινότητας και την ποιότητας ζωής.
Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις, άλλωστε οι νόμοι 1828/89 για την οικονομική αυτοτέλεια, ο 2218/94 για την αιρετή νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, ο 2539/97 Καποδίστριας ή θέσπιση του Καλλικράτη Ν. 3852/2010 την έχουν καταστήσει ισχυρό βασικό πυλώνα αποκεντρωμένου θεσμού και ανάπτυξης άλλωστε δεν είναι τυχαίο που η ευρωπαϊκή ένωση αναγνωρίζει την αυτοδιοίκηση ως έγκριτο συνομιλητή περιφερειακής και τοπικής ανασυγκρότησης.
Όμως η πορεία αυτή στην νέα εποχή απαιτεί περεταίρω προσαρμογή στα νέα δεδομένα και επιβάλλει την διαρκεί προσπάθεια διαμόρφωσης ενός κατάλληλου μηχανισμού ετοιμότητας που δεν είναι άλλος από την τέλεια οργανωμένη διοικητικά αυτοτελή και οικονομικά αυτοδύναμη Τοπική Αυτοδιοίκηση και σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης να αποτελέσει τον βασικό μοχλό περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης να κινηθεί με τις ταχύτητες των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, να παράγει αποτελέσματα όπου θα τα απολαμβάνουν ισότιμα οι πολίτες των αστικών περιοχών και των χωριών.
Όλα αυτά θα αποτελέσουν γράμμα κενού περιεχομένου, αν τώρα που έχουμε μπροστά μας μια ευκαιρία -ίσως την τελευταία- δεν προχωρήσουμε σε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις άρρηκτα συνδεδεμένες των κεκτημένων της ευρωπαϊκής τοπικής αυτοδιοίκησης.
Προτάσεις έγιναν πολλές από κάθε βήμα αλλά και αυτές που έκανα και στην συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ για την αυτοδιοίκηση τον Απρίλιο του 2001 στο ΚΑΡΑΒΕΛ , δεν έτυχαν ως σήμερα εφαρμογή πλην μόνο ελαχίστων όπως, αυτή για την δημαρχι¬ακή περίοδο από τέσσερα στα πέντε χρόνια νομίζω επιτυχημένη και πρέπει να παραμείνει όπως επίσης και η εναρμόνιση των εκλογών στους ΟΤΑ με τις ευρωεκλογές.
Η ανάληψη των καθηκόντων των νέων δημοτικών αρχών, να γίνεται αμέσως μετά τις εκλογές, και όχι αργότερα από επτά ημέρες.
Οι αποφάσεις των επίτροπων στους ΟΤΑ πρέπει να είναι εκτελεστικές και μόνο η έγκριση τους να περνά από τα συμβούλια, ώστε να υπάρχει εύλογος χρόνος των συμβουλίων για ουσιαστικό προγραμματικό διάλογο.
Ενίσχυση των ελεγκτικών οργάνων για πλήρη διαφάνεια της νομιμότητας των αποφάσεων στους δήμους.
Να ανοίξει ο διάλογος για τον τρόπο λειτουργίας των μητροπολι¬τικών δήμων.
Να δοθούν οικονομικά κίνητρα για την διαδημοτική συνεργασία.
Στήριξη των νησιώτικων και ορεινών δήμων.
Συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στα Ευρωπαϊκά Προγράμματα, το Ταμείο Συνοχής πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και όσων προγραμμάτων την αφορούν.
Οι κεντρικοί αυτοτελείς πόροι να αποδίδονται άμεσα από τις ΔΟΥ στους Ο.Τ.Α.
Για να είναι η Ελλάδα σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα χρειάζεται βαθιά ριζοσπαστική τομή στην αποκέντρωση του κράτους και την μεταφορά αρμοδιοτήτων στους ΟΤΑ.
Μεταφορά αρμοδιοτήτων της παιδεία της υγείας, πολιτικές που διασφαλίζουν την ποιότητα ζωής και την συνοχή του κοινωνικού ιστού.
Μεταφορά αρμοδιοτήτων πολεοδομικού σχεδιασμού και εφαρμογών, στην προστασία του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής των εναλλακτικών πηγών ενεργείας.
Κίνητρα για την ανακύκλωση των απορριμμάτων από την πηγή έως την ταφή με όλα τα σύγχρονα μέσα για να πάρει τέλος η ως σήμερα τριτοκοσμική διαδικασία διαχείρισης των απορριμμάτων.
Μεταφορά αρμοδιοτήτων της αγροτικής πολιτικής , διαχείρισης των δασών και των υδατικών πόρων.
Εκπαίδευση-κατάρτιση όλου του προσωπικού των ΟΤΑ και των αιρετών στα νέα δεδομένα.
Η πρόταση μεταρρύθμισης που αφορά την εκλογή των δημάρχων σε ξεχωριστό ψηφοδέλτιο αποτελεί καινοτομία.
Η απλή αναλογική απελευθερώνει τις κοινωνικές δυνάμεις δίνει ρόλο στον πολίτη καταργεί το δημαρχοκεντρικό μοντέλο αναβαθμίζει τον ρόλο των σύμβουλων των ΟΤΑ.
Εκείνο που απασχολεί την κοινωνία στην νέα μεταρρύθμιση είναι η κατάρτιση των ψηφοδελτίων για αυτό πρέπει να γίνει καθαρό ότι θα υπάρχει ψηφοδέλτιο παραταξιακό του κάθε υποψηφίου δήμαρχου και ενιαίο ψηφοδέλτιο εκλογής του προέδρου και των μελών του τοπικού συμβουλίου. Αυτή η πορεία πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά της μετά ΟΝΕ εποχής και μνημονίων για να μην βρούμε ξανά, την κρίση μπροστά, σε αυτή την χρονική συγκυρία η κοινωνία απαιτεί συγκεκριμένους πολιτικούς και ποιοτικούς δείκτες μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίσουν την συνοχή του κοινωνικού ιστού και την αλληλεγγύη των πολιτών.
Του Γιώργου Σπαθή*
* Ο Γιώργος Σπαθής είναι πρώην δήμαρχος Τρικάλων
