Ακούμπησε τα γυαλιά στο παλιό δρύινο τραπέζι, έβαλε να πιεί ένα ουίσκι, έκλεισε τις κουρτίνες και σωριάστηκε στην πολυθρόνα. Πήρε τη μεγάλη κρυστάλλινη σφαίρα στα χέρια του. Κοίταξε μέσα. Κάτι έβλεπε, η νόμιζε πως έβλεπε. Ναι, αυτό ήταν, θα έκανε τη διαφορά, θα καταργούσε τις Πανελλήνιες εξετάσεις. Όχι, δεν ήταν ένα από τα πολλά μέντιουμ που διατείνονται ότι έχουν μαγικές λύσεις για όλα, ήταν ο υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Γαβρόγλου.
Ας φύγουμε όμως από τη σφαίρα της φαντασίας και της φαιδρότητας και ας προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα όπως είναι. Οι πανελλήνιες εξετάσεις καταργούνται, η χρονιά αυτή των παιδιών που μπαίνει τώρα στο λύκειο δεν θα δώσει πανελλήνιες’. Μια φράση που μπορεί αρχικά να φαντάζει κομψή και εύηχη, κρύβει όμως πολλές από τις παθογένειες που μας οδήγησαν σε αυτή την κρίσιμη καμπή της ιστορίας μας. Ο περισπούδαστος διανοούμενος-υπουργός κάνει μια εξαγγελία χωρίς να την έχει μελετήσει, χωρίς να την έχει κοστολογήσει, χωρίς να έχει λάβει υπ όψιν τις συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης. Δεδομένου του γεγονότος ότι ο εκάστοτε υπουργός Παιδείας είναι ο πολιτικός τον οποίο οι νέοι άνθρωποι παρακολουθούν στενότερα από οποιονδήποτε άλλο, με την πρόσφατη εξαίρεση του Κυριάκου Μητσοτάκη, το παράδειγμα που δίνεται στη νέα γενιά είναι αυτό του ωχαδερφισμού, το ίδιο ακριβώς που θέλουμε να αλλάξουμε σ’ αυτή την χώρα. Ο υπουργός νομίζει ότι βρίσκεται μπροστά στο λυχνάρι του Αλαντίν και κάνει μια ευχή. Οι δομικές αλλαγές που χρειάζεται η χώρα δεν συντελούνται με ευχολόγια, δεν αρμόζει μια απλή ευχή σε έναν τεχνοκράτη που θα έπρεπε να είναι αλλά σε έναν ανεδαφικό αιθεροβάμων, που δείχνει ότι είναι. Οι νέοι νιώθουν προδομένοι, νιώθουν σαν τους στρατιώτες που βρέθηκαν περικυκλωμένοι σε ένα ναρκοπέδιο και δεν ξέρουν αν υπάρχει καν διέξοδος διαφυγής. Το μόνο που δεν χρειάζονται είναι μια μικροπολιτική λαϊκίστικη προσπάθεια χειραγώγησης, καθώς είναι σε θέση να το αντιληφθούν και να γυρίσουν για μια ακόμη φορά την πλάτη, τόσο στο πολιτικό σύστημα η -χειρότερα- και στην χώρα.
Σαφώς και οι πανελλήνιες είναι ένα σύστημα που βρίθει μειονεκτημάτων, ένα σύστημα που στερεί από τα παιδιά την κριτική σκέψη, τη βαθιά γνώση, τη δίψα για μάθηση, τη θέληση για την ίδια την ζωή σε μερικές περιπτώσεις. Η κατάργησή τους είναι μια πρόκληση και όνειρο ζωής για έναν πολιτικό. Ας μην γελιόμαστε. Για να καταργηθούν οι Πανελλήνιες πρέπει να αλλάξουν πολλά τόσο στην Παιδεία μας όσο και στην οργάνωση της ίδιας της κοινωνίας και τον τρόπο που σκεφτόμαστε και λειτουργούμε σε πολλές εκφάνσεις της ζωής μας. Η περίπτωση εισαγωγής σε πανεπιστημιακές σχολές χωρίς εξετάσεις είναι ανέφικτη σε μια κοινωνία που οι εισαγωγικές εξετάσεις είναι πρώτο θέμα στα δελτία ειδήσεων ένα περίπου μήνα τον χρόνο. Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών θα εγγραφόταν σε υψηλόβαθμες σχολές που θα προσέδιδαν το απαιτούμενο κύρος στην οικογένεια για αρκετό καιρό. Ούτε η σχολή ούτε και ο φοιτητής θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του τμήματος. Το αφήγημα βέβαια ότι θα γινόταν η εισαγωγή με βάση τον βαθμό του απολυτηρίου, για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ είναι το λιγότερο αστείο, καθώς αυτό θα έκανε τη διαδικασία διαβλητή. Για να γίνει η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο μια πιο ανθρώπινη διαδικασία θα πρέπει να αποσυμφορηθεί το σύστημα, ήτοι να εισάγονται λιγότερα παιδιά στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και βέβαια να γίνουν επιτέλους ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ούτως ή άλλως , πολλοί υποψήφιοι καταλήγουν σε σχολές που δεν τους ενδιαφέρουν, σπουδάζουν αντικείμενα που δεν τους αρέσουν για να ακολουθήσουν ένα επάγγελμα που δεν τους εμπνέει, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ψυχοσύνθεσή τους και την πορεία της χώρας.
Αυτό βέβαια προϋποθέτει αναδιάρθρωση του συνόλου του εκπαιδευτικού συστήματος. Εν ολίγοις, θα πρέπει να δημιουργηθούν οι βάσεις για ουσιαστικό επαγγελματικό προσανατολισμό και εκπαίδευση. Με αυτόν τον τρόπο η κοινωνία θα συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν διέξοδοι στη ζωή και την εκπαίδευση που δεν περνάνε απαραίτητα από το κατώφλι του πανεπιστημίου. Αυτό το σχέδιο είναι μακρόπνοο και προϋποθέτει δράσεις που δεν είναι εφικτές στην παρούσα συγκυρία. Μόνο αν ο κ. Γαβρόγλου βρει τη μαγική λύση στο λυχνάρι του Αλαντίν. Αλλά η ζωή δεν είναι όπως στα παραμύθια. Μπορεί μερικοί να μην κοροϊδεύουν αλλά να αυθυποβάλλονται, μικρή σημασία έχει όμως.
Του Ηρακλή Γερογιώκα,
προέδρου της ΔΗΜΤΟ ΝΔ Λάρισας
