Ως γνωστόν το 2010 η χώρα μας, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, προχώρησε σε ένα σημαντικό βήμα εκσυγχρονισμού ενσωματώνοντας στην Ελληνική Νομοθεσία την οδηγία 60/2000 της Ε.Ε. που αφορά στην Διαχείριση των Υδάτων και στην παρακολούθηση και αναβάθμιση όλων υδατικών συστημάτων (ποταμοί, λίμνες, υπόγεια κ.λπ.).
Στη Θεσσαλία η διαδικασία αυτή αφορούσε στις δύο όμορες λεκάνες του Αχελώου και του Πηνειού. Όπως ήταν φυσικό για την λεκάνη Πηνειού οι μελέτες κατέγραψαν το τεράστιο έλλειμμα εκατοντάδων εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού και αναπτύχθηκαν διάφορα σενάρια για την κάλυψή του. Τελικά η τότε κυβέρνηση, με βάση τις μελέτες και τα στοιχεία της διαβούλευσης που ακολούθησε, κατέληξε να κάνει δεκτές δύο βασικές παραδοχές ώστε να «κλείσει» το έντονα ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο της λεκάνης Πηνειού.
Θεωρήθηκε ότι κατά τα επόμενα χρόνια, με βάση τα μέτρα που προτείνονται στο Σχέδιο η κατανάλωση υδατικών πόρων από όλους τους χρήστες θα μειωθεί συνολικά κατά 25%.
Επειδή, παρά τη μείωση του ελλείμματος με την προηγούμενη παραδοχή και πάλι το έλλειμμα παρέμενε σε υψηλά επίπεδα, θεωρήθηκε ότι αυτό θα καλυφθεί μελλοντικά με την μεταφορά 250 εκατ. κ.μ. από τον Ταμιευτήρα Συκιάς επί του Άνω Αχελώου. Με την απόφαση αυτή αποφεύχθηκε η επιλογή άλλων επώδυνων για τον αγροτικό πληθυσμό σεναρίων όπως π.χ. η δραστική μείωση αρδευόμενων αγροτικών εκτάσεων και η μετατροπή τους σε ξηρικές.
Τον Σεπτέμβριο εντέλει του 2014 η τότε κυβέρνηση ενέκρινε τα Σ.Δ. για τις λεκάνες Πηνειού και Αχελώου. Εφέτος, το 2017, συμπληρώνονται πλέον έξι χρόνια από την εκπόνηση των πρώτων μελετών για τα υδατικά διαμερίσματα, οπότε η κυβέρνηση, με βάση τους κανόνες της οδηγίας, προχωρά στην πρώτη αναθεώρηση των εγκεκριμένων Σχεδίων.
Στη φάση αυτή, σε ότι αφορά στο επίμαχο θέμα της προσθήκης νέων ποσοτήτων υδάτων στο ισοζύγιο, στην κυβέρνηση υπήρξε βαθύ ρήγμα ως προς την πολιτική που θα ακολουθήσουν. Ο Υπουργός Υποδομών κ. Σπίρτζης ανακοίνωσε στη Βουλή αλλά και πρόσφατα στα ΜΜΕ ότι θα ολοκληρωθεί ο ταμιευτήρας Συκιάς και η σήραγγα μεταφοράς (Πευκοφύτου). Αντίθετα άλλα στελέχη της κυβέρνησης (π.χ. κ. Σκουρλέτης, ή και του κόμματος δηλώνουν μεν αντίθετοι στην μεταφορά (εκτροπή όπως το ονομάζουν) υδάτων προς λεκάνη Πηνειού χωρίς όμως να εμφανίζουν ή έστω να επεξεργάζονται ένα σχέδιο για την τύχη των έργων αυτών και κάποιοι μάλιστα μιλάνε για κατεδάφιση, καθαίρεση, «ανάπλαση» κ.α.
Στο κλίμα αυτό ο κ. Σκουρλέτης ανοικτά δήλωσε ότι η αναθεώρηση των Σ.Δ. θα χρησιμοποιηθεί για να φύγει η «εκτροπή Αχελώου» από το νέο Σχέδιο που θα προκύψει, ασκώντας αντικειμενικά με τον τρόπο αυτό πίεση και κάνοντας παρέμβαση στους ανεξάρτητους μελετητές της αναθεώρησης να βρούνε κάποια «μαγική» λύση ώστε να κλείσει το ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο.
Κατά την άποψή μας κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί μόνο με «μαγείρεμα» των πραγματικών στοιχείων εκτός εάν η κυβέρνηση επέλεγε κάποιο από τα επώδυνα σενάρια για τους αγρότες και το περιβάλλον (όπως π.χ. η ανεπανόρθωτη καταστροφή του υπόγειου υδροφορέα). Και όλα αυτά αγνοώντας πλήρως το γράμμα και το πνεύμα της ελληνικής νομοθεσίας και της οδηγίας 60/2000 και παραβιάζοντας τους κανόνες της επιστημονικής και όχι μόνο δεοντολογίας.
Από την πλευρά της ΕΘΕΜ, με όση δύναμη έχει η δική μας φωνή, καλούμε τους αρμόδιους στην κυβέρνηση. Να αποφύγουν να εμπλέξουν την διαδικασία των νέων Σχεδίων στις εσωτερικές τους διαφωνίες. Να εγκαταλείψουν τις εκ των προτέρων παρεμβάσεις στα συμπεράσματα των μελετών που εκπονούνται. Ας επιτρέψει να ολοκληρωθεί το επιστημονικό έργο, να παρουσιαστούν οι εναλλακτικές λύσεις για την κάλυψη του αδιαμφισβήτητου υδατικού ελλείμματος, να ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη από τη νομοθεσία διαβούλευση και τότε η κυβέρνηση, ελπίζουμε υπεύθυνα, να επιλέξει πως θα πορευτούμε για την επόμενη 6ετία.
Να εργαστούν, όπως επανειλημμένα τους έχουμε προτείνει, στον σχεδιασμό και προγραμματισμό έργων ταμίευσης ΕΝΤΟΣ της λεκάνης Πηνειού. Η επί διετία αδράνεια αποδεικνύει ότι τα όσα, έστω αόριστα, αναφέρουν στο πολιτικό τους πρόγραμμα για τα έργα αυτά περιμετρικά του θεσσαλικού κάμπου, δεν τα εννοούν και τα χρησιμοποιούν μόνο ως αντι-επιχείρημα στην πολιτική όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων για τα έργα Αχελώου. Αλλά και εάν ακόμα πρόκειται για ειλικρινή πολιτική τους θέση, φαίνεται ότι είναι τελείως ανέτοιμοι να ασχοληθούν με το θέμα. Και οι δύο εκδοχές τους χαρακτηρίζουν αρνητικά.
Η άποψή μας είναι ότι τα έργα του Άνω Αχελώου πρέπει να ολοκληρωθούν και να λειτουργήσουν κατ’ ελάχιστο ως ενεργειακά ώστε να αποσβεσθούν. Όσο για την μεταφορά στη ΛΑΠ Πηνειού για κάλυψη των όποιων ελλειμμάτων που κάθε φορά θα προκύπτουν από τα Σχέδια Διαχείρισης, αυτό θα αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης κάθε 6 χρόνια ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους χρήστες, τους φορείς τους, την Αυτοδιοίκηση και τελικά την κυβέρνηση που θα βρίσκεται στην εξουσία. Συνεπώς τα ναι/όχι, στη μεταφορά (εκτροπή εάν επιθυμείτε) πλέον δεν έχουν κανένα νόημα και όλο και περισσότερο οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως πρόκειται για τεχνητές αντιπαραθέσεις εντυπώσεων και τίποτα περισσότερο.
Να μεριμνήσουν για την καλύτερη οργάνωση του τομέα εφαρμογής της πολιτικής υδάτων που τα Σχέδια προτείνουν. Η αδυναμία είναι προφανής και η πρόταση των Θεσσαλών αυτοδιοικητικών και των επιστημονικών οργανώσεων, είναι η θεσμική παρέμβαση με δημιουργία ειδικού φορέα διαχείρισης υδάτων.
Του Γιάννη Καλλέ, προέδρου της Εταιρείας Θεσσαλικών Μελετών
