Μια διεθνής ημέρα για να γιορτάζουμε το γλυκό νερό προτάθηκε κατά τη Διάσκεψη για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (UNCED) των Ηνωμένων Εθνών το 1992 Στο Ρίο της Βραζιλίας. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών όρισε την 22 Μαρτίου 1993 ως την πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Νερού.
Κάθε χρόνο, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού αναδεικνύει μια συγκεκριμένη πτυχή του γλυκού νερού.
Το 2015, η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό είχε το θέμα «Νερό και Βιώσιμη Ανάπτυξη».
Το 2016, το θέμα ήταν «Νερό και απασχόληση»,
Το 2017 το θέμα είναι "Λύματα" και το 2018 "Φύση - βασικές λύσεις για το Νερό". (UN WATER)
Κατά την τελευταία δεκαετία, οι όροι «διακυβέρνηση του νερού» και «διαχείριση των υδάτων» έχουν εισέλθει στο τυπικό λεξιλόγιο των επαγγελματιών και ακαδημαϊκών που ασχολούνται με τον τομέα των υδάτων. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι όροι έχουν αποτελέσει αντικείμενο πολλών διαφορετικών ερμηνειών και χρήσεων, η χρησιμότητά τους δεν είναι χωρίς νόημα. Ο όρος υπογραμμίζει μια μετατοπιζόμενη σχέση κράτους - κοινωνίας στην οποία το κράτος έχει μεταβάλει τις ευθύνες ή / και τις δραστηριότητές του σχετικά με την παροχή της διαχείρισης του νερού και των υπηρεσιών ύδρευσης. (UNESCO)
Τις τελευταίες δεκαετίες, η έντονη οικονομική ανάπτυξη, η συνεχής αύξηση του πληθυσμού σε παγκόσμια κλίμακα, η αλλαγή των χρήσεων γης και οι συχνές μεταβολές στους υδρολογικούς κύκλους έχουν δημιουργήσει συνθήκες περιορισμένης ποσότητας και υποβαθμισμένης ποιότητας στα αποθέματα γλυκού νερού. Έτσι, το γλυκό νερό σε πολλές περιοχές θεωρείται πλέον ένας φυσικός πόρος σε ανεπάρκεια. Για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων στον τομέα των υδάτων είναι επιτακτική η υιοθέτηση ενός ορθολογικού συστήματος διαχείρισης, το οποίο θα αναζητά και θα εφαρμόζει εναλλακτικές λύσεις για την αποδοτικότερη χρήση και τη μειωμένη ρύπανση των υδατικών πόρων.
Στα πλαίσια αυτά, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων προωθούνται από Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και στρατηγικές που έχουν ως στόχο την αποδοτικότερη χρήση των πόρων και την υιοθέτηση του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας (circular economy).
Οι τεχνικές επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων εφαρμόζονται όλο και περισσότερο ανά τον κόσμο, ενώ οι πιο αναπτυγμένες πρακτικές επαναχρησιμοποίησης συναντώνται σε περιοχές με έντονα προβλήματα έλλειψης νερού. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, η δυναμική της επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως. Αυτό οφείλεται τόσο στην έλλειψη σχετικού θεσμικού πλαισίου, όσο και στην απουσία κατάλληλων εργαλείων για την εκτίμηση της συνεισφοράς της επαναχρησιμοποίησης στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας και τη σχετική ενημέρωση των αρμοδίων αρχών.
Τα νερά από τους βιολογικούς καθαρισμούς στη χώρα μας - όπου υπάρχουν και λειτουργούν - καταλήγουν σε ποσοστό 45 % στη θάλασσα, 32% σε χειμάρρους, 12% σε ποτάμια και 7% στο έδαφος.
Η επαναχρησιμοποίηση αυτών των νερών εξαρτάται από τρεις παράγοντες:
1. Σωστή λειτουργία και συνεχή παρακολούθηση της αποδοτικότητας των συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων, ώστε η ποιότητα του βιολογικώς καθαρισμένου νερού να είναι στο πλαίσιο των προδιαγραφών που έχουν τεθεί.
2. Δημιουργία κατάλληλων υποδομών, όπως π.χ. διπλά δίκτυα για τη χωριστή μεταφορά του νερού από βιολογικούς καθαρισμούς, ώστε να μην επηρεάζεται η ποιότητα του πόσιμου νερού.
3. Κατάλληλη ενημέρωση του κοινού, πλήρη τεκμηρίωση και διάθεση αξιόπιστων στοιχείων από ανεξάρτητους φορείς, ώστε να αποκτηθεί εμπιστοσύνη σε θέματα χρήσης νερού από βιολογικούς καθαρισμούς.
Το δεύτερο δίκτυο χρησιμοποιείται για την κάλυψη αναγκών πλυσίματος βεραντών και οχημάτων, άρδευσης, ποτίσματος πάρκων και κήπων, χρήσης στα καζανάκια και στις τουαλέτες κι ακόμη στα πλυντήρια αυτοκινήτων κι αλλού.
Επίσης, σε πολλές περιοχές ενισχύεται και προωθείται η επιτόπου, σε επίπεδο κατοικίας, αποθήκευση και χρήση βρόχινου νερού, επαναχρησιμοποίηση του νερού από το νεροχύτη - την μπανιέρα και το νιπτήρα για χρήση στην λεκάνη της τουαλέτας, αντί για το καθαρό πόσιμο νερό, που χρησιμοποιείται σήμερα.
Η ανακύκλωση νερού, μολονότι είναι σήμερα περιορισμένη, αποκτά όλο και περισσότερο ενδιαφέρον για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, εξαιτίας της μείωσης των βροχοπτώσεων, ως αποτέλεσμα της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος. Στη Βόρεια Ευρώπη, αντιθέτως, τέτοιου είδους προγράμματα στοχεύουν πρωτίστως στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς πρόβλημα υδατικών αποθεμάτων δεν υφίσταται σε γενικές γραμμές μέχρι σήμερα.
Στο θέμα της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης του νερού δεν υπάρχουν ενιαίες ευρωπαϊκές προδιαγραφές ακόμα.
Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε τη σημασία της ορθής και βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων. Η φύση από μόνη της διατηρεί τον κύκλο του νερού αρραγή, αλλά η συνεισφορά μας είναι αναγκαία για την αειφορία των υδάτινων πόρων.
Του Σταύρου Τσαγκαράκου*
*O κ. Σταύρος Τσαγκαράκος είναι τοπογράφος – μηχανικός Ε.Μ.Π.
MSc περιβαλλοντικός σχεδιασμός έργων υποδομής – γενικός διευθυντής της ΔΕΥΑ Τυρνάβου
