Η μεταξύ τους επικοινωνία ήταν σπάνια. Η ζωή τους ήταν απόλυτα εξαρτημένη από τη γη και τη θάλασσα. Συνεπώς για ν' αποκτήσουν τα αναγκαία αγαθά, χρειάζονταν χέρια και εργαλεία. Τα χέρια ήταν εξασφαλισμένα από την αύξηση της γεννητικότητας (πολυτεκνία). Όμως στις πρωτόγονες συνθήκες ζωής, οι πολλές αρρώστιες, παιδικές κυρίως, αποδεκάτιζαν τα παιδιά και επακολουθούσε μια σκυταλοδρομία μεταξύ γεννήσεων και θανάτων. Ήταν και ο Θεός που έπαιρνε το Μεράδι του, για να το κάνει Αγγελούδια, καθώς έλεγαν οι χαροκαμένες μανάδες για παρηγοριά.
Επιπλέον οι συχνοί πόλεμοι, τοπικοί ή παγκόσμιοι, έπαιρναν κι αυτοί το δικό τους μεράδι. Όμως, ο "πατήρ πάντων πόλεμος", εκτός από τις εκατόμβες και τα τόσα άλλα δεινά, φέρνει και πρόοδο, εξέλιξη και πολλές άλλες ανέσεις, που αφήνουν πίσω τη φτώχεια και μιζέρια. Η βιομηχανική ανάπτυξη με τη βοήθεια της ηλεκτρικής και ηλεκτρονικής εξέλιξης, περιόρισε και πάλι και αμετάκλητα την ανάγκη εργατικών χεριών. Έτσι πολλοί εργάτες αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε ξένες υπό ανάπτυξη χώρες, όπως η Γερμανία και η Αυστραλία.
Αυτή η μετανάστευση, που ο Παναγ. Κανελλόπουλος τη βάφτισε "Ευλογία Θεού", ανακούφισε τόσο με την εκμηδένιση της ανεργίας όσο και με την εισαγωγή συναλλάγματος.
Αλλά τι να πεις; "Ουδέν καλό αμιγές κακού!". Η αστυφιλία που επακολούθησε, τα ισοπέδωσε όλα. Η ύπαιθρος χώρα ερημώθηκε, η βουκολική ζωή εξαφανίστηκε. Οι βορειοδυτικές περιοχές της χώρας μοιάζουν να είναι αλβανική επαρχία. Τώρα τίποτα δεν μπορεί να ανατρέψει την υπάρχουσα κατάσταση. Η όποια αύξηση εργατικών χεριών δεν "ακουμπάει" την ύπαιθρο και την βουκολική απασχόληση. Απεναντίας προλεταριοποιεί τα μεγάλα αστικά κέντρα. Κάτι ανάλογο έγινε και στην Κίνα. Όμως με την αλλαγή του καθεστώτος με "δρακόντειους νόμους" οι γεννήσεις περιορίστηκαν στο ελάχιστον. Αντίθετα στην Ελλάδα οι "υπερασπιστές" της πολυτεκνίας οργανώθηκαν και έχουν αυτοκηρυχθεί ως μια ιδιαίτερη "κάστα" που η πολιτεία οφείλει να δείξει (ενδιαφέρον και να τους παρέχει επιδόματα και προνόμια. Επειδή δεν είναι εύκολο να γίνει αποδεκτό ότι η πολυτεκνία έχει ως κίνητρο τον "πατριωτισμό", που μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις ζημίωσε αντί να ωφελήσει, η ικανοποίηση των αιτημάτων των πολυτέκνων δεν είναι μόνον άδικη, αλλά και επιζήμια αφού τα προνόμια εκτοπίζουν τα προσόντα. Μήπως ήλθε η ώρα να απαλλάξουμε τους "πελαργούς" από τις υπερωρίες;..
Σπύρος Χαλικιάς
