με εκείνον του Ιερού Συνασπισμού που συνέπηξαν οι ναυτικές δυνάμεις του Παπικού Κράτους, της Ισπανίας και της Βενετίας. Επρόκειτο δηλαδή για μία αναμέτρηση μεταξύ χριστιανικών και μουσουλμανικών δυνάμεων, στην οποία αναδείχτηκαν νικήτριες οι πρώτες.
Βέβαια, οι γλίσχρες αναφορές του σημαντικού ιστορικού γεγονότος στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας που διδάσκονται σήμερα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση δεν υποβαθμίζουν καθόλου τη σημασία του• αντίθετα αποτελούν σημάδια απαξίωσης της διδασκαλίας της ευρωπαϊκής ιστορίας στο ελληνικό σχολείο.
Με τη ναυμαχία, λοιπόν, της Ναυπάκτου αποσοβήθηκε η προέλαση των Οθωμανών προς την ευρωπαϊκή ενδοχώρα ύστερα από την κατάληψη της Κύπρου το 1570. Η σύγκρουση στη Ναύπακτο ήταν αιματηρή, με μεγάλες απώλειες κυρίως από την πλευρά των Οθωμανών. Επικεφαλής του ενωμένου χριστιανικού στόλου ήταν ο διοικητής του ισπανικού στόλου και αδελφός του βασιλιά της Ισπανίας Δον Ιωάννης ο Αυστριακός (Don Juan d’ Austria).
Η ναυμαχία αυτή παρουσιάζει ορισμένα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά και διατηρεί έναν ισχυρό συμβολισμό για τα γεγονότα που διαδραματίζονται στις μέρες μας. Σταχυολογώντας μερικά από τα χαρακτηριστικά αυτά, αξίζει να αναφερθεί ότι ήταν η πρώτη ναυμαχία που διεξήχθη με γαλέρες ήδη από την εποχή της Αρχαιότητας.
Επιπλέον, σε αυτή έλαβε μέρος ως υπαξιωματικός της γαλέρας «Μαρκέσα» ο διάσημος ισπανός λογοτέχνης Θερβάντες, ο συγγραφέας του «Δον Κιχώτη», ο οποίος έζησε την ίδια περίπου εποχή με τον Σαίξπηρ. Ο Θερβάντες, τραυματίστηκε στη διάρκεια της σύγκρουσης των δύο στόλων, με αποτέλεσμα να χάσει το αριστερό του χέρι. Αργότερα αιχμαλωτίστηκε και απελευθερώθηκε με την καταβολή λύτρων.
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου καθίσταται σήμερα επίκαιρη, καθώς στις πολυπολιτισμικές και πολυσυλλεκτικές ευρωπαϊκές κοινωνίες εκτυλίσσεται μια σκληρή σύγκρουση θρησκειών και πολιτισμών. Στη σύγκρουση αυτή πρωταγωνιστεί το Ισλάμ, που μέσω ακραίων και ριζοσπαστικών στοιχείων (των τζιχαντιστών) προσπαθεί να επιβάλει την ιδεολογία και την κουλτούρα του στο δυτικό κόσμο.
Ο τελευταίος ανθίσταται είναι αλήθεια, κάποιες φορές αμήχανα και φοβικά, όπως συνέβη με την απαγόρευση του «μπουρκίνι» από τις γαλλικές παραλίες πριν από κάποιους μήνες αλλά από θέση άμυνας. Αυτό αποδεικνύει άλλωστε η άγρυπνη παρουσία ισχυρών δυνάμεων του στρατού και τις αστυνομίας στις πολυσύχναστες περιοχές των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων για την αποτροπή νέων τρομοκρατικών «χτυπημάτων» από τους τζιχαντιστές αλλά και η επιμονή των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να διαφυλάττουν με κάθε τρόπο τη laїcité, δηλαδή τον κοσμικό κι όχι θεοκρατικό χαρακτήρα των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών, όπως αυτός είχε διαμορφωθεί υπό την επίδραση των ιδεών του Διαφωτισμού.
Από τη σύγκρουση των δύο κόσμων που τείνει να λάβει διαστάσεις κατά το τελευταίο διάστημα στην Ευρώπη, μετά τις επιθέσεις τζιχαντιστών και τις σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, έχουν διαφανεί αρκετές αρνητικές συνέπειες. Για παράδειγμα, η ανεκτικότητα των δυτικών κοινωνιών απέναντι στο διαφορετικό, υπό καθεστώς φόβου, φαίνεται να δοκιμάζεται και να αγγίζει τα όριά της. Είναι γεγονός άλλωστε ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες πολιτικά κόμματα και φορείς που εκπέμπουν ρατσιστικά συνθήματα αποκτούν όλο και μεγαλύτερη απήχηση στις λαϊκές μάζες.
Έτσι, μπορεί πριν από πεντακόσια περίπου χρόνια οι χριστιανικές ναυτικές δυνάμεις να κατατρόπωσαν την ημισέλινο και να απέτρεψαν την επέλαση του Ισλάμ στον ευρωπαϊκό κόσμο, σήμερα όμως υπό το φως των τελευταίων πολιτικών και διπλωματικών εξελίξεων, ο ευρωπαϊκός κόσμος δείχνει να πιέζεται όλο και περισσότερο από την ορμή και τη δυναμική που αναπτύσσει το Ισλάμ, το οποίο επιχειρεί να σαρώσει τις ευρωπαϊκές αξίες.
Είναι φανερό ότι στο μέλλον θα κριθεί εάν η στάση και οι πρακτικές που ακολουθούν οι δυτικές κοινωνίες απέναντι στις διάφορες εκφράσεις του Ισλάμ προασπίζουν τη χριστιανική ταυτότητα και τις αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Κι αυτό γιατί τα τραγικά γεγονότα των τελευταίων μηνών στην καρδιά της Ευρώπης και οι σπασμωδικές αντιδράσεις των ευρωπαϊκών κρατών αποδεικνύουν ότι δεν μπορεί να αποκλεισθεί ακόμη και η βίαιη μετάλλαξη των ευρωπαϊκών κοινωνιών και η απεμπόληση των βασικών στοιχείων της ευρωπαϊκής ταυτότητας.
