Με το διάβα του χρόνου και την αδιάκοπη περιέργεια και παρατήρηση του περίγυρού του μέσω των αισθήσεών του, ανέπτυξε οξύνοια, βασισμένος στην εμπειρία των εικόνων και τη σύνδεση αυτών με τη νοητική διεργασία του εγκεφάλου σε μια αμφίδρομη και αλληλοεπηρεαζόμενη σχέση. Αλληλοεπηρεαζόμενη σχέση βέβαια αφ' ης αρχής ο νους διέκρινε μικρές ή μεγαλύτερες ολότητες, που τις χαρακτήριζαν η κίνηση, η ενέργεια, η μεταβολή, εντέλει μια συνεχής ροή στον ατέρμονα χρόνο.
Όμως, γιατί άραγε διέκρινε καταρχάς και κατά βάση ορισμένα βασικά σχήματα και σώματα, όπως π.χ. το τρίγωνο, το τετράγωνο, τον κύκλο και ανάλογα την πυραμίδα, τον κύβο, την σφαίρα;
Αν αναλογισθούμε τις πρώτες κατασκευές του πολιτισμένου εν συνεχεία κόσμου, θα παρατηρήσουμε ότι όλες αποτελούν απλές επαναλήψεις ή και συνθέσεις αυτών που προαναφέραμε. Επειδή δε το αιτιατόν είναι αποτέλεσμα του αιτίου, ας μου επιτραπεί να εισέλθω κατά το δοκούν και δυνατόν στη συνάρτηση νου και ψυχισμού του ανθρώπου, τουλάχιστον της γεωμετρικής εποχής και έως της πρόσφατης μοντέρνας φυσικής.
Γιατί λοιπόν το τρίγωνο ξεχώρισε σαν εντυπωσιακή εικόνα του νου του; Κατά τη γνώμη που δεν υπάρχει πιο κατάλληλος συμβολισμός της διερευνητικής ικανότητας του έλλογου ανθρώπου. Το διακρίνει το τρίγωνο μια σχετικά σταθερή βάση από την οποία όμως ξεκινά το οξύαιχμο της πορείας του, προς το απέναντι διατρητικό άκρο του, κάτι που διακρίνει τη διεισδυτικότητα του νου σε μια ατέρμονα κατανόηση του επέκεινα της δραστηριότητάς του. Αναλογικά στα στερεά σώματα αρκεί να θυμηθούμε τη συνεχή ενατένιση και προσπάθεια του ανθρώπου να ανυψωθεί και να ξεφύγει από τα χαμηλά, όπως προσπάθησε π.χ. από τις κάθε είδους πυραμίδες. Πατώντας γερά στη γη ο άνθρωπος σαν να ήθελε να ξεφύγει από την πεπατημένη και προσπαθούσε να συναντήσει το πεπρωμένο του, χωρίς τα "δεσμά της γης του και της εκάστοτε γνώσης του. Μήπως το ίδιο δεν επιχειρεί με σχετική επιτυχία στο διάστημα;
Σταδιακά και ολοκληρώνοντας σε ενότητες τις γνώσεις του, κυρίαρχος αισθανόμενος λιγότερο στην αρχή, πληρέστερα αργότερα ο άνθρωπος συνειδητοποίησε την ανάγκη της έδρασης τόπου διαμονής, κατοχύρωση γνώσης και αξιωματικής αναφοράς σ' αυτήν, μέσα από ένα σύνολο κανόνων ακλόνητων για ένα μικρό έστω ή μεγαλύτερο διάστημα. Μπορούμε να βρούμε δυνατότερη έδραση από το ορθογώνιο τετράγωνο ή τον κύβο αντίστοιχα; Τρανό παράδειγμα οικοδομικής σύλληψης των κλασικών χρόνων οι ναοί, που μετά την εκ των ουκ άνευ βιοτική ανάγκη της κατοικίας, αποτέλεσαν τη δεύτερη ουσιαστικά κατασκευή με πρώτο τον περικαλλή Παρθενώνα. Έδραση δυνατή λοιπόν κατοικίας και απαρχή σημειολογική της υπερβατικής αναζήτησης του ανθρώπου:
Διανύοντας λοιπόν το μικρό μεν γαιολογικά, αλλά μακρύ ανθρωπολογικά δρόμο ο Homus Sapiens, αισθάνθηκε την ανάγκη να συγκεντρώσει τις γνώσεις του, έστω σε μικρότερες ολότητες, με ένα τρόπο που να έχει ως κέντρο του τον εαυτό του (εξάλλου ήταν και είναι το μόνο έλλογο ζώον) και να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τα υπόλοιπα σημεία, εικόνες, υπόλοιπα μέλη της κοινότητάς του, με τον ίδιο βαθμό επιτυχίας' σένα αρμονικό σχήμα αντίληψής του. Ε, λοιπόν, το τέλειο και θαυμάσιο της εφεύρεσης του κύκλου ήταν η κορωνίδα της ιδιοφυΐας του. Η ίση απόσταση των σημείων της περιφέρειάς του έχει σαν συνέπεια να τα χαρακτηρίζει η ίση συγκλίνουσα συμπεριφορά προς το κυρίαρχο κέντρο τους σε μια απόλυτη αρμονία. Μια αρμονία που χαρακτηρίζεται από την ίδια στιβαρότητα, είτε αναφερόμαστε στον ταπεινό αλλά ακούραστο εργάτη τροχό, είτε στη σφαιρική συμπύκνωση ενέργειας ύλης των τεραστίων ουρανίων σωμάτων, αλλά και το κυριότερο την αδιατάρακτη και ατέρμονα κυκλική εναλλαγή της γέννησης και του θανάτου των απείρων μερών του Απείρου Σύμπαντος.
Πώς λοιπόν να μην μένει εκστασιασμένος ο μικρός θεός που λέγεται άνθρωπος, στη γοητεία του ατελείωτου Όλου, που τον περιβάλει μέσα από τα σχήματα και τα σώματα και να μην βυθίζεται στον συμβολισμό του; Όντας ένας θεός πεπερασμένου χρόνου και με τα στοιχεία του απείρου που τον διακρίνουν, αναρωτιέται αν θα μπορέσει πνευματικά και υπερβατικά να επιμηκύνει την εντελέχειά του!
Παύλος Γιατσιάκης
