29 Αυγούστου, μια ημέρα ξεχωριστή για μένα, που κάθε χρόνο επισκέπτομαι το χωριό μου, Ανατολή (Σελίτσανη) Αγιάς, με αφορμή τη γιορτή της Αποτομής Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Βαπτιστού.
Το γραφικό μοναστήρι βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω απ` το χωριό.
Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, το ανακαινισμένο και αναστηλωμένο παλιό μοναστήρι, συγκέντρωσε πλήθος κόσμου. Αεικίνητες και ακούραστες οι μοναχές, που αυτά τα δεκαέξι χρόνια που εγκαταστάθηκαν εκεί έκαναν αγνώριστο εκείνο το ρημαγμένο απ` τις επιδρομές αλλοφύλων μοναστήρι, μαζί με τον ακούραστο επίσης σύλλογο του χωριού «Ιωάννης ο Πρόδρομος» περιποιήθηκαν όλο αυτό το πλήθος.
Όταν κατέβηκα τα λίγα σκαλοπάτια αυτού του μοναστηριού για να παρακολουθήσω τη Θεία λειτουργία, τα δάκρυά μου έτρεχαν βροχή, απ` τις παλιές θύμισες των παιδικών μου χρόνων. Έπειτα όταν βγήκα έξω στον πεντακάθαρο προαύλιο χώρο με τα πεζούλια ολόγυρα, καλυμμένα με πολύχρωμα υφαντά, για να καθίσουν άνετα οι προσκυνητές, η συγκίνησή μου συνεχίστηκε.
Μια βρυσούλα δίπλα μου, με πέτρινη κάνουλα, από πελεκημένη πέτρα κάποιου καλλιτέχνη της εποχής εκείνης, που έτρεχε το λιγοστό γάργαρο νεράκι, με γύρισε πίσω σε άλλες εποχές. Στη συνέχεια επισκέφτηκα το χωριό μου την αγαπημένη μου ξαδέλφη Καλλιόπη για να πιω τον καφέ μου. Έπειτα με συνοδό την ξαδέλφη μου επισκεφτήκαμε το πρόσφατα εγκαινιασμένο λαογραφικό μουσείο Ανατολής.
Περνώντας το κατώφλι του Δημοτικού Σχολείου όπου στεγάζεται, αισθάνθηκα σαν να μπαίνω σε ιερό χώρο. Καλυμμένος ο διάδρομος δεξιά και αριστερά από φωτογραφίες των συγχωριανών μου, που έζησαν άλλες εποχές, σε διάφορες ασχολίες.
Και ύστερα… Ω… ύστερα, η μηχανή του χρόνου γύρισε πίσω και έτρεξε στον οντά, που υπήρχε το διπλό κρεβάτι του ζευγαριού, στα πόδια του το μπεσίκι (κούνια) που κοίμιζαν το μωρό της οικογένειας, γιατί πριν απ` αυτό υπήρχαν άλλα πέντε ή και εφτά παιδιά, που κοιμόταν στρωματσάδα σ` εκείνον τον οντά (δωμάτιο).
Έτρεξε στην κουζίνα με τα καλογυαλισμένα μπακίρια, τους τεντζερέδες, τα ταψιά, τα λιγκέρια (πιάτα μεταλλικά).
Έτρεξε στο σταύλο, εκεί που υπήρχαν τα σαμάρια, οι λαιμαριές, τα καπίστρια, που δάμαζαν τα ζώα.
Έτρεξε στο αλώνι. Δύο αδωκάνες ήταν στημένες όρθιες, η μία με πέτρα και η άλλη με μέταλλο, έτοιμες να μπούνε στο αλώνι και να συνθλίψουν τα στάχυα και να βγει το χρυσοκίτρινο σιτάρι.
Τι ήθελες να δεις; Ξύλινα φτυάρια, καρπολόγια, διχούλια, εργαλεία που βοηθούσαν στο αλώνισμα. Με τη φαντασία μου βρέθηκα στα αλώνια, σ` ένα ξέφωτο έξω απ` το χωριό, με την ονομασία «Τζουμπλίκα»…
Να δυο αφηνιασμένα μουλάρια, σέρνοντας πίσω την αδωκάνη, σαν το άρμα του Φαέθοντα και πίσω του το νοικοκύρη με το καμουτσίκι να οδηγεί το άρμα.
Πάνω στην αδωκάνη πέντε - έξι πιτσιρίκια, που εκλιπαρούσανώρες απ` έξω, να τους πάρει ο νοικοκύρης στην αδωκάνη και να νομίζουν πως θα φθάσουν στον ήλιο, έτσι όπως πήγαιναν πετώντας θαρρείς τα μουλάρια. Ό,τι ποθεί η ψυχή σου και ψάχνει η φαντασία σου, εκεί σ` εκείνο το μουσείο θα το βρεις.
Τα μεταλλικά στέφανα του γάμου, που υπήρχαν μόνιμα στην εκκλησία, αν κάποιο ζευγάρι δεν διέθετε άλλα;
Τις πανέμορφες στολές του χωριού γυναικείες και ανδρικές, κρεμασμένες στους τοίχους;
Εκείνες τις βαριές μαύρες κάπες των ανδρών, που τους προστάτευαν απ` τους κρύους βουνίσιους αέρηδες, τις χρυσοκέντητες στολές των γυναικών;
Εκείνες τις στολές που τις φορούσαν στο πανηγύρι και γοήτευαν τα παληκάρια του χωριού και το βράδυ έστελναν το …προξενιό στο σπίτι της κοπελιάς που τους μάγεψε.
Σε μια δεσπόζουσα θέση το …σχολείο. Με τα θρανία του, την έδρα του, με τα όργανα φυσικής και γεωμετρίας, τους χάρτες, τη βιβλιοθήκη, την Ελληνική Σημαία με τους τρεις ιεράρχες. Πιο πέρα κάτι ξεχωριστό, ένα φωτογραφικό αρχείο του συγχωριανού μου Ντίνου Συτζάκη. Ένα αξιοθαύμαστο πόνημα, που αξίζει χίλια συγχαρητήρια. Ο Ντίνος χρόνια ασχολείται με τη φωτογραφία.Δεν άφησε καμία εκδήλωση, καμία δραστηριότητα του χωριού που να μην την καλύψει. Ισάξιος του συγχωριανού μου επίσης και συγγενή μου, αείμνηστου κ. Τλούπα. Δεν θα μου έφθανε το μελάνι της γης να γράψω για την ομορφιά και τη μαγεία αυτού του μουσείου.
Σταματάω εδώ, σεβόμενη το χώρο της εφημερίδας απ` τα νεανικά μου χρόνια και συγχαίρω όλους όσους ασχολήθηκαν με τη δημιουργία αυτού του λαογραφικού μουσείου.
