Οι δυο αυτές σκέψεις-προτάσεις το μόνο που επιτυγχάνουν είναι η γενική καθίζηση της κοινωνίας. Η πρόοδος κάθε μορφής πραγματοποιείται από την άμιλλα, τη διάθεση να ξεχωρίσει κάποιος μέσα στην κοινωνία που ζει. Η «μαζοποίηση» της παιδείας δεν μπορεί να οδηγήσει σε πρόοδο. Η πρόοδος πραγματοποιείται βήμα-βήμα από άτομα που θέλουν, έχουν τις ανάλογες ικανότητες (θα είναι αστείο να νομίζει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι προικισμένοι με τις ίδιες ικανότητες και ενδιαφέροντα) και το περιβάλλον στο οποίο διαβιούν είναι φιλικό ως προς την πραγμάτωση των βημάτων της προόδου.
Η ιστορία, τόσο η ελληνική, όσο και η παγκόσμια, μας δείχνει ότι τα άτομα έγραψαν αυτή την ιστορία, καλή ή κακή. Τα άτομα ήταν αυτά που άνοιξαν δρόμους, τα άτομα ήταν εκείνα που έβγαλαν τις κοινωνίες από τη δυστυχία και οδήγησαν σε επιτυχίες. Ο λαός δεν έλυσε τους γόρδιους δεσμούς. Ο λαός απλά ακολούθησε, συντεταγμένα ή ασύντακτα, τον ηγέτη, τον ένα που ξεχώρισε. Και αυτός ο ένας, κατά τεκμήριο, μπορεί να ξεχωρίζει από τα πρώτα βήματα της μαθητικής του ζωής. Στο σημείο αυτό θα μου επιτραπεί να επαναλάβω την κοινότυπο φράση «όλα τα δάκτυλα του χεριού δεν είναι ίδια».
Δεν θέλω να φαντασθώ ότι, στις διαθέσεις των εισηγητών των αλλαγών αυτών, κρύβεται μια διαδικασία, που καθηγητής μου της Σορβόννης (το 1970-71) στο μάθημα της Συγκριτικής Παιδαγωγικής μας τόνισε, όταν μελετούσαμε το σύστημα παιδείας της Σοβιετικής Ένωσης, ότι : «Μετά την οκτωβριανή επανάσταση το επίπεδο σπουδών το κατέβασαν επί τούτου , ώστε να μπορούν εύκολα τα κομματικά στελέχη να... εφοδιάζονται με τίτλους. Στη δεύτερη και κυρίως στην τρίτη γενιά οι απαιτήσεις αυξήθηκαν, ώστε τα παιδιά των μη κομματικών παραγόντων να δυσκολεύονται στην απόκτηση μορφωτικών προσόντων ικανών να τους οδηγήσουν σε καίριες θέσεις».
Άσχετα με το αν η παρατήρηση του καθηγητού μου είναι ή όχι η σωστή, στο παραπάνω ερώτημά μου τολμώ να απαντήσω: Οι άνθρωποι είναι ίσοι ενώπιον Θεού και ανθρώπων, αλλά είναι προικισμένοι με διαφορετικά τάλαντα. Η βασικότερη αποστολή του Σχολείου είναι να αναζητήσει και να αποκαλύψει όσο το δυνατό νωρίτερα τα τάλαντα των παιδιών. Και ας μη ξεχνούμε τα πειράματα του Παύλωφ και Πιαζέ, που έμαθαν στα ποντίκια να κυκλοφορούν στο φως, τα περιστέρια να ανοίγουν διακόπτες κλπ. Ας μη ξεχνάμε την ιστορία με τον γάιδαρο του Χότζα που… έμαθε να διαβάζει.
Η επίτευξη και βελτίωση των ικανοτήτων ενός ατόμου έχει τις ρίζες της στην επιβράβευση και τη διάκριση. Κάθε προσπάθεια πρέπει να αμείβεται.
* Ο Αλέξανδρος Ν. Λαζαρίδης, είναι καθηγητής ΤΕΙ, a.lazaridi@yahoo.fr
