Συνέντευξη στον Φώτη Καραγιάννη
«Οι Έλληνες ξέφυγαν από τον παραδοσιακό ελληνικό τρόπο ζωής και οι πολιτικοί έχασαν κάθε ίχνος αυτοκριτικής σε τέτοιο βαθμό, ώστε η χώρα μας να βιώνει σήμερα μια εκτεταμένη κρίση αξιών, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με ενότητα και πολιτιστική ανάπτυξη»!
Ο καταξιωμένος ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιάννης Μόρτζος, σε συνέντευξή του στην «ΕτΔ», λέει με απόλυτη ευθύτητα την άποψή του για την πολύ δύσκολη περίοδο που περνάει η πατρίδα μας. Καταθέτει δε τις δικές του προτάσεις για την άρση του κοινωνικοοικονομικού αδιεξόδου που – όπως επισημαίνει - επέφερε στον τόπο η καταστροφική νοοτροπία του εύκολου πλουτισμού, η οποία δημιούργησε ένα «αντιπνευματικό» σύστημα!
Επιπλέον, ο εξαίρετος καθηγητής υποκριτικής, δεν διστάζει να εξαπολύσει φαρμακερά βέλη κατά των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία χαρακτηρίζει «καταστροφή», δηλώνοντας με έμφαση ότι «μας έχει λιανίσει» ως χώρα με την πολιτική της όπου κυριαρχεί η ανισότητα μεταξύ των πλούσιων κρατών του βορρά και των φτωχών του νότου!
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:
• Ως άνθρωπος του θεάτρου, του πνεύματος και του πολιτισμού, πώς βλέπετε την κατάσταση σήμερα στην Ελλάδα;
- Δεν είναι καθόλου καλή! Περνάμε περίοδο κρίσης η οποία δεν έχει συγκεκριμένο πρόσωπο! Δεν ξέρουμε ακριβώς τι κρίση είναι! Εγώ ωστόσο έχω βγάλει το συμπέρασμα ότι έχουμε κρίση αξιών σε όλα τα επίπεδα, στο οικονομικό, στο πολιτικό, στο κοινωνικό, ακόμη και στην τέχνη! Όμως αυτή η κρίση δεν είναι σημερινή... Η πτώση των ηθικών αξιών άρχισε σταδιακά, όταν τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες πολίτες ξέφυγαν από τον ελληνικό τρόπο ζωής! Εμείς, έχουμε μια παράδοση και πνευματικό δυναμικό που δεν έχει κανένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος! Δυστυχώς, παραμένουν σε χειμερία νάρκη η οποία συνέβαλλε, κυρίως στον τομέα της οικονομίας, να ξεφύγει τελείως ο έλεγχος και να μην μπορούμε να τον επαναφέρουμε για να συνεχίσουμε ως κράτος μια ανοδική και προοδευτική πορεία.
Επειδή το θέατρο είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας, βλέπω μια εμμονή στους πολίτες να το αγαπούν πολύ! Ίσως γιατί μέσα από το θέατρο βλέπουν τον εαυτό τους, βλέπουν ότι αυτά που είχανε και χάσανε, για να τα ξαναποκτήσουν χρειάζεται πνευματική ανάταση, από τον απλό αγρότη και τον κτηνοτρόφο μέχρι τη λεγόμενη υψηλή διανόηση.
Πιστεύω ότι η κρίση κάποια στιγμή θα φύγει, όχι όμως τόσο σύντομα, διότι έχουμε ανάγκη από διαμόρφωση νέων θεσμών ζωής, που χρειάζονται πολλή δουλειά και μεγάλη υπομονή από όλους μας... Ελπίζω αυτό να το καταφέρει η νέα γενιά! Ωστόσο, χωρίς στόχο να αναπτυχθεί η Παιδεία δεν πρόκειται ποτέ να τα καταφέρουμε. Για μένα υπάρχει μεγάλο θέμα διαπαιδαγώγησης των πολιτών!
Ο εύκολος πλουτισμός των προηγούμενων χρόνων έφερε τη σημερινή κατάντια γιατί δεν είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε ούτε πλούτο, ούτε τίποτα! Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να τα κάνουμε «θάλασσα» και προπαντός να μην έχουμε επίγνωση ότι τα προγράμματα θα πρέπει να εκπονούνται με στόχο μακροπρόθεσμο, όχι για ένα, δύο, ή τρία χρόνια! Αυτό, μόνο με τη σωστή εκπαίδευση μπορεί να επιτευχθεί και βέβαια όλοι αυτοί που μας διοικούν θα πρέπει ν’ αλλάξουν μυαλά!
• Τί εννοείτε; Μέχρι τώρα η Ελληνική Πολιτεία δεν έχει στηρίξει επαρκώς την παιδεία και τον πολιτισμό;
- Καθόλου δεν έχουν στηρίξει τον πολιτισμό κι’ αυτό είναι μεγάλο λάθος, αλλά δυστυχώς δεν το καταλαβαίνουν! Το ξέρω επειδή έχω αναμιχθεί με την πολιτική, ως δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων και ως στέλεχος του ΠΑΣΟΚ το οποίο είχε την τύχη και την ατυχία να διοικήσει τη χώρα περίπου 20 χρόνια.
Δεν μπορεί κανένα κόμμα να σώσει τον τόπο εάν στην προσπάθεια αυτή δεν συνυπάρχουν και τα άλλα κόμματα! Όχι είμαστε εμείς κυβέρνηση και κάνουμε αυτό που θέλουμε! Οι πολιτικοί μας έπαψαν να κάνουν αυτοκριτική και φτάσαμε στο σημερινό χάλι! Αυτό που πρέπει όλοι να καταλάβουμε είναι ότι πάντα την Ελλάδα την έσωζε η ενότητα που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει!
ΠΡΟΜΕΤΩΠΙΔΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΣ
• Εσείς τι προτείνετε στην Πολιτεία; Πώς μπορεί να επιτύχει την κοινωνική ανάταση;
- Προτείνω να ξεκινήσουν ονομάζοντας πρώτο υπουργείο όχι αυτό της Οικονομίας, αλλά το υπουργείο Πολιτισμού! Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που έχει τεράστιο πολιτιστικό πλούτο, θα έπρεπε οι πολιτικοί να τον έχουν προμετωπίδα στη δράση τους και να εκπαιδεύουν τον Έλληνα ότι δεν είναι ένας τυχαίος πολίτης, μα ένας πολίτης που έχει προσφέρει στον κόσμο μεγάλα έργα και πνεύματα που σήμερα έχει απεμπολίσει!
Ας αρχίσουμε από το δημοτικό σχολείο, το γυμνάσιο, το λύκειο και μετά να πάμε στα ΑΕΙ, καθώς όλα χρειάζονται πολιτιστική αναβάθμιση, με ανθρώπους που έχουν το μεράκι, την αποφασιστικότητα να πολεμήσουν γι’ αυτήν... Όχι με μικροομάδες, ούτε με σκληρές αντιπαραθέσεις. Τον διαχωρισμό, αριστερός – δεξιός εγώ δεν τον δέχομαι, διότι ζούμε πια σε μια κοινωνία σχεδόν αταξική! Έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα δεν γνωρίζουμε πλέον ποιος είναι πλούσιος και ποιος φτωχός, ενώ ολόκληρο το σύστημα έχει γίνει αντιπνευματικό!
• Πόσο η κρίση έχει επηρεάσει το θέατρο στην Ελλάδα και με ποια μορφή;
- Η οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει μιζέρια και στα πολιτιστικά δρώμενα. Η επαρχία δε, σε σύγκριση με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, είναι απογυμνωμένη από πολιτιστικές δράσεις! Πρέπει να δοθεί έμφαση στην πολιτιστική ανάπτυξη της περιφέρειας. Τρανό παράδειγμα αποτελεί το Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου που οργανώνεται κάθε χρόνο με ιδιαίτερη επιτυχία στην Καρδίτσα. Εγώ την Καρδίτσα την θεωρώ πλέον δεύτερη πατρίδα μου, διότι βλέπω ότι αυτό έχει την αποδοχή του κόσμου, γεγονός που με κάνει να αισιοδοξώ για το μέλλον! Το ότι έχει διατηρηθεί ο θεσμός αυτού του σημαντικού Φεστιβάλ για 32 ολόκληρα χρόνια είναι μοναδικό επίτευγμα για τους Καρδιτσιώτες και οφείλεται στην ενότητα και κοινή προσπάθειά τους. Το Φεστιβάλ εξάλλου γίνεται κάθε χρόνο ολοένα και καλύτερο, παράγοντας τέχνη και πνευματικές αξίες, όπως πρέπει να γίνεται και στις άλλες πόλεις της χώρας.
• Και η αυτοδιοίκηση πάντως στηρίζει τέτοιες διοργανώσεις!
- Η τοπική αυτοδιοίκηση δυστυχώς είναι ένας θεσμός παρηκμασμένος, όμως γι’ αυτό ευθύνεται η κεντρική διοίκηση που τα έχει όλα στα χέρια της! Δηλαδή εξαρτόμαστε από 30 ανθρώπους που απαρτίζουν μια κυβέρνηση! Αυτοί είναι αδύνατον να δημιουργήσουν καλές προϋποθέσεις για όλους τους θεσμούς. Η τάση της συγκέντρωσης όλων των εξουσιών στην Αθήνα είναι το μεγάλο σφάλμα των πολιτικών διοικήσεων... Από εκεί ξεκινάνε όλα και εκεί βρίσκονται όλοι οι «σοφοί» και οι «γνώστες», όμως αυτό δεν είναι αλήθεια, διότι στην επαρχία υπάρχει πολύ υλικό ανεκμετάλλευτο! Κάνοντας περιοδείες με το θέατρό μου «Τέσσερις Εποχές», στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, διαπιστώνω ότι αυτός ο λαός έχει προτερήματα, πολλά απ’ αυτά μάλιστα δεν τα βρίσκεις πουθενά αλλού εκτός της χώρας μας! Πιστεύω ότι είμαστε ένας λαός ο οποίος είναι πολύ εύκολο να πλαστεί με καλά υλικά, μα οι πολιτικοί μας κάνουν το αντίθετο!
ΕΠΙΚΑΙΡΗ Η... «ΑΠΟΛΟΓΙΑ» ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ
• Διατηρείται η ποιότητα στο ελληνικό θέατρο;
- Παρά την απουσία του κράτους, εμείς προσπαθούμε ν’ ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες διατηρώντας την ποιότητα στη δουλειά μας. Βεβαίως η ποιότητα είναι θέμα δικό μας, του καλλιτέχνη, του εργάτη του πνεύματος και της ψυχαγωγίας. Είναι παρήγορο πάντως ότι γενικά η ποιότητα διατηρείται στο ελληνικό θέατρο και ότι η τέχνη στη χώρα μας συνεχίζει να έχει την ίδια κοινωνική απήχηση όπως πριν χιλιάδες χρόνια!
Απεδείχθη αυτό σε μια περιοδεία μου στην ελληνική επαρχία πριν μερικά χρόνια, όπου παρουσίαζα την «Απολογία» του Σωκράτη, παρά τις προτροπές πολλών να «παίξω» κωμωδία!
Τους είπα...«ο κόσμος δεν έχει μόνο ανάγκη να γελάσει, μα και να σκεφτεί! Η «Απολογία» γράφτηκε πριν από 2.500 χρόνια σε έναν τόπο - στην Ελλάδα –όπου ακόμη δεν έχει αλλάξει τίποτα, δεχτείτε το αυτό! Είμαστε η συνέχεια αυτής της φυλής»!
Πράγματι, παντού όπου πήγα, οι θεατές μου λέγανε να παίξω το έργο δεύτερη φορά! Είναι διαχρονικά τα μηνύματά του, διότι ο Πλάτων - μέσω του Σωκράτη βέβαια – καταγγέλλει με τον πιο ακριβή και συγκινητικό τρόπο πως αυτός ο τόπος κάνει σοβαρά λάθη και δεν καταλαβαίνει ότι αυτά είναι η καταστροφή του.
• Πιστεύετε ότι η Ελλάδα με αυτούς τους πολιτικούς σήμερα έχει ελπίδα να ανακάμψει;
- Με αυτούς τους πολιτικούς όχι! Το λέω ευθαρσώς γιατί τους ξέρω όλους, με τις ιδεολογίες και τις πρακτικές τους, διότι πολιτική δεν είναι μόνο ιδεολογία, αλλά και πρακτική και εκεί τα μπερδεύουν τα πράγματα! Περιμένω, περιμένουμε, κάποια αλλαγή νοοτροπίας στην ελληνική πολιτική... Πρέπει να μάθουν να λένε αλήθειες στον λαό, να τον βάλουν συμμέτοχο στην άσκηση εξουσίας και όχι να του λένε να κάνει αυτό που αυτοί κρίνουν ως το καλύτερο!
Η Ε.Ε. ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΛΙΑΝΙΣΕΙ
• Ποια είναι η άποψή σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το προσφυγικό πρόβλημα;
-Έτσι όπως είναι σήμερα θεσμοθετημένη νομίζω ότι είναι καταστροφή! Ξεκίνησε ως μια μεγάλη ιδέα, αλλά στην πορεία έγινε ένας άνισος οργανισμός όπου άλλοι περνάνε καλά και κάποιοι δυστυχισμένα όπως η Ελλάδα. Δυστυχώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουμε ισότητα... Είναι καλή για τα πλούσια κράτη του βορρά και καταπέλτης για τις φτωχές χώρες του νότου! Μας έχει λιανίσει! Δεν ξέρω τι θα γίνει και δεν θέλω να πάρω θέση λέγοντας πως πρέπει να φύγουμε από την Ε.Ε. αλλά αν συνεχίσει να λειτουργεί με τον σημερινό τρόπο δεν έχει κανένα μέλλον!
Απόρροια αυτής της πολιτικής είναι και το προσφυγικό πρόβλημα. Αν ήθελαν θα είχαν σταματήσει όλους τους πολέμους, όμως κυριαρχεί πια η πολιτική του πολυβόλου! Λένε οι μεγάλες αναπτυγμένες χώρες... Πού έχουμε συμφέροντα; Στη Μέση Ανατολή με τα πετρέλαια; Διαλύστε τους για να τα πάρουμε! Και αυτό συμβαίνει δυστυχώς και στην Ελλάδα σήμερα, γιατί έχει πλούτο που θα τον βγάλουν όποτε αυτοί θέλουν! Εμείς δεν αποφασίζουμε, απλώς υπακούμε στα κελεύσματα των μεγάλων! Είμαστε μια χώρα υπό κατοχή! Αυτό θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε και κυρίως οι πολιτικοί μας, αυτοί θα πρέπει να πουν ότι δεν ξανασκύβουμε σαν το Χατζηαβάτη λέγοντας... «Ναι αφέντη μου»! Θέλει αντίσταση μεγάλη έστω κι’ αν είμαστε μόνο δέκα εκατομμύρια! Πρέπει οπωσδήποτε όλοι οι Έλληνες να βοηθήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση, γιατί το προσφυγικό ξεκίνησε απ’ αυτό!
