Η δολοφονία Αντύπα το 1907 και ο Τύπος της εποχής

Δημοσίευση: 05 Μαρ 2025 10:00
Ο τάφος και η προτομή του Μ. Αντύπα στο Ομόλιο Ο τάφος και η προτομή του Μ. Αντύπα στο Ομόλιο

Άρχισαν να μιλούν γι’ αυτόν, το 1897 στην Κρήτη, όπου υπηρέτησε ως εθελοντής [1].

Αργότερα, από έναν εξώστη στην πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα, ξεσήκωσε τα πλήθη, μετά την ήττα στον «ατυχή πόλεμο». Μια κουβέντα του ενόχλησε και τον έφερε κατηγορούμενο. Πήγε φυλακή και βγήκε μετά από έναν χρόνο. Λίγο μετά, στην Κεφαλονιά, την πατρίδα του, δικαζόταν κάποιος για πατροκτονία. Επειδή ήταν πλούσιος και υπήρχε πιθανότητα να τον αθωώσουν οι ένορκοι, μεγάλο πλήθος ανθρώπων «πολιορκούσε» το δικαστήριο. Μια επιτροπή μπαίνει στην αίθουσα και ζητάει να καταδικάσουν τον κατηγορούμενο, επειδή «ο λαός έχει φοβεράς υποψίας». Πίσω από όλα αυτά ήταν ο Μαρίνος Αντύπας.
Μετά από έρευνα σε αρχεία εφημερίδων της Φωτοθήκης του Ομίλου Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας βρέθηκε πλήθος δημοσιευμάτων για τη δράση και τη δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα, τις χρονιές 1906, 1907 και 1908. Με τη βοήθεια αυτών και με άλλα δημοσιεύματα, η στήλη επιχειρεί αναδρομή στα γεγονότα της εποχής:
Ήδη εργαζόταν στον Πυργετό, ως επιστάτης του θείου του ομογενή (από τη Ρουμανία) και καταγόμενου από την Κεφαλονιά, μεγαλοκτηματία Γεωργίου Σκιαδαρέση, όταν έγινε το πρώτο συμβάν στη Λάρισα με τον νομάρχη Κωνσταντίνο Νιώτη [2]. Για την προσωπικότητα του νομάρχη είχε γράψει στην «Ε» στις 6 Ιανουαρίου 1963 ο δημοσιογράφος Βάσος Καλογιάννης στη στήλη του «Η νομαρχία της Λαρίσης - Πρόσωπα και πεπραγμένα μιας 100ετίας». Ήταν άνθρωπος του πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη, ο οποίος είχε σχηματίσει για τέταρτη φορά κυβέρνηση, από τις 8 Δεκεμβρίου 1905 έως τον Ιούλιο του 1909. Ήρθε στη Λάρισα με τις πλάτες ενός κόμματος, το οποίο αμφισβητούσε ακόμη και τον βασιλιά, να έχει λόγο προτίμησης σε οποιαδήποτε κυβέρνηση. Ήταν εντολοδόχος της «γραμμής ισχύος» του δόγματος Θεοτόκη. Στήριξε, όμως, με όλα τα μέσα τον Μακεδονικό Αγώνα, παρά τη στενή παρακολούθηση του τουρκικού προξενείου της Λάρισας.
Στις 5 Σεπτεμβρίου 1906, στην Κεντρική πλατεία της Λάρισας, ο νομάρχης έκανε παρατήρηση στον Αντύπα, ότι δε διοικεί το κτήμα Σκιαδαρέση σύμφωνα με τα συμφέροντα των άλλων ιδιοκτητών. Οι οποίοι δέχονται πιέσεις από τους χωρικούς να κάνουν παραχωρήσεις, όπως κάνει ο Αντύπας. Ο Μαρίνος ένιωσε προσβεβλημένος και κάλεσε τον νομάρχη σε μονομαχία! Η οποία δεν έγινε τελικά. Αιτία του επεισοδίου ήταν ο βουλευτής Αγιάς και μεγαλοκτηματίας Αγαμέμνων Σλήμαν [3] (γιος του ανασκαφέα της Τροίας και των Μυκηνών Ερρίκου Σλήμαν). Ο βουλευτής, μετά τις διαμαρτυρίες των χωρικών σε βουλευτές, είχε καταγγείλει τον δικηγόρο Μαρίνο Αντύπα στον νομάρχη Κων. Νιώτη ότι «ερεθίζει» τους χωρικούς. Το επεισόδιο με τον νομάρχη Κων. Νιώτη στη Λάρισα είχε και συνέχεια στην Αθήνα. Πέντε μέρες μετά, στις 10 Σεπτεμβρίου 1906, ο Αντύπας συνάντησε τον Αγαμ. Σλήμαν στην πλατεία Συντάγματος, στο ιστορικό καφενείο Ζαχαράτου, αντάλλαξαν κουβέντες και χαστούκισε τον βουλευτή. Ο Αντύπας συνελήφθη και προφυλακίστηκε στις Φυλακές Συγγρού. Αν και ήταν πλημμέλημα [4], κρίθηκε προφυλακιστέος, επειδή είχε ξαναφυλακιστεί για πάνω από έναν μήνα και θεωρείτο υπότροπος. Η δίκη του έγινε στις 19 Σεπτεμβρίου 1906 και καταδικάστηκε [5] από το Πλημμελειοδικείο Αθηνών σε ποινή φυλάκισης 20 ημερών.
Η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα έγινε στις 8 Μαρτίου 1907 στον Πυργετό [6] με δράστη τον Ιωάννη Κυριάκο. Ο δολοφόνος ήταν επιστάτης του κτηματία Αριστ. Μεταξά, ο οποίος ήταν συνιδιοκτήτης κτημάτων μαζί με τον Γεωργ. Σκιαδαρέση. Η δολοφονία συνέβη στο κονάκι, όπου συγκατοικούσε το προσωπικό και των δύο κτηματιών. Το θύμα ήταν 35 χρόνων.
Η σορός του Μαρίνου Αντύπα μεταφέρθηκε αυθημερόν, με συνοδεία αμαξών στη Λάρισα, στο ξενοδοχείο «Η Γαλλία» [7]. Το πολυτελές ξενοδοχείο βρισκόταν στη σημερινή οδό Παναγούλη 6 (τότε Αχιλλέως), δίπλα από το ζαχαροπλαστείο Κωνσταντινίδη. Εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα για τρεις ημέρες, μέχρι τις 11 Μαρτίου, όποτε τελέστηκε η εξόδιος ακολουθία στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Αχιλλίου. Την κηδεία περιγράφει η εφημερίδα «Η Θεσσαλία» του Βόλου, με ιδιαίτερη ανταπόκριση από τη Λάρισα, στο φύλλο της 12ης Μαρτίου 1907. Αναφέρει, λοιπόν, ότι «άπειρον πλήθος παρηκολούθησε την κηδείαν και ολόκληρος η εκλεκτή κοινωνία Λαρίσης. Επικηδείους εξεφώνησαν οι κ. Καραπαναγιώτης και Λαζόπουλος, εξάραντες τας αρετάς, τον αλτρουισμόν και το θερμό ενδιαφέρον του θύματος, υπέρ της ελληνικής ευημερίας της πασχούσης γεωργικής τάξεως. Επίσης, λόγον επικήδειον εξεφώνησεν και ο τηλεγραφητής Τζανάτος, συμπατριώτης του θύματος και απεχαιρέτισε τον νεκρόν εκ μέρους των Κεφαλλήνων». Στη συνέχεια του ρεπορτάζ, η εφημερίδα γράφει ότι μετά τη λήξη της νεκρώσιμης ακολουθίας έγινε νεκροψία. Η σορός είχε δύο τραύματα από δίκαννο όπλο, στο μέτωπο και στην οσφυϊκή χώρα. Ήταν μεγάλων διαστάσεων και αποδείκνυαν ότι πυροβολήθηκε από μικρή απόσταση. Μετά από επίμονες απαιτήσεις των κατοίκων του Πυργετού και του Λασποχωρίου (Ομολίου) η σορός του Αντύπα μεταφέρθηκε στο Ομόλιο. Η σορός του Αντύπα, όπως γράφει η ίδια εφημερίδα στις 13 Μαρτίου, κηδεύτηκε και εκεί με συρροή κατοίκων από τον Πυργετό, Στόμιο και Ομόλιο. Επικήδειους εκφώνησαν ο δήμαρχος Στομίου Χαδούλης και ο δημοδιδάσκαλος Κωνσταντινίδης. Η ταφή του έγινε στο προαύλιο της εκκλησίας, όπου βρίσκεται και σήμερα το μνημείο του. Την ίδια ημέρα, «Η Θεσσαλία» του Βόλου δημοσίευσε ανταπόκριση συνεργάτη της, ο οποίος είχε συνομιλήσει με τον δολοφόνο Ιωάννη Κυριάκο. Ο Κυριάκος αρχικά είχε μεταχθεί στον Τύρναβο και τις επόμενες ημέρες στη Λάρισα, όπου και κρατείτο στην Αστυνομία. Ο δολοφόνος αναφέρθηκε στα γεγονότα που προηγήθηκαν και ισχυρίστηκε ότι το βράδυ του φόνου, όταν το θύμα ήλθε στο κονάκι για ύπνο, τον απείλησε και του επιτέθηκε με μαχαίρι. Γι’ αυτό τον πυροβόλησε, τελώντας σε άμυνα. Στον Πυργετό υπήρχε ξεσηκωμός [8] και οι κάτοικοι κατέλαβαν το κονάκι, όπου έγινε η δολοφονία και το σφράγισαν. Οι άνθρωποι του κτηματία Αριστ. Μεταξά δεν τολμούσαν να εμφανιστούν.
Η δίκη του Ιωάννη Κυριάκου άρχισε στις 15 Μαΐου 1908 στο Κακουργιοδικείο της Λάρισας και η αθωωτική απόφαση, λόγω «βρασμού ψυχικής ορμής», ανακοινώθηκε στις 3 τα ξημερώματα της 21ης Μαΐου 1908 [9]. Ο ιστορικός καθηγητής και διδάκτορας Ηλίας Παν. Γεωργίου μίλησε (ανάτυπο με τίτλο «Η Βουλή για τους αγρότες της Θεσσαλίας και η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα,  σελ. 23) στις 7 Μαρτίου 1982 σε εκδήλωση στον Πυργετό και υπογράμμισε ότι ήταν καθαρή δολοφονία. Κι αυτό, επειδή το δεύτερο τραύμα από το όπλο έγινε εκ των όπισθεν, τη στιγμή που ο Αντύπας έφευγε προς την έξοδο του κτίσματος, μαζί με τον ξάδελφό του. Τον δολοφόνο τον συναντάμε το έτος 1913 ως επιστάτη του τσιφλικιού του Ρεσήτ πασά στη Μεσοχώρα Ελασσόνας (πρώην Μυλόγουστα). Ο εκδότης του «Θεσσαλικού Ημερολογίου» Κώστας Σπανός σε άρθρο του στην «Ελευθερία» στις 20 Μαΐου 2022, για τον Κυριάκο, υπογραμμίζει ότι οι κάτοικοι τον αποκαλούσαν «δολοφόνο» και μιλούσαν με απέχθεια γι’ αυτόν.

[1].Εφημερίδα «Το Άστυ», 18 Σεπτεμβρίου 1906.
[2].Εφημερίδα «Ταχυδρόμος» Βόλου, 8 Σεπτεμβρίου 1906.
[3].Εφημερίδες «Εμπρός» και «Το Άστυ», 11 Σεπτεμβρίου 1906.
[4].Εφημερίδα «Εμπρός», 14 Σεπτεμβρίου 1906.
[5].Εφημερίδες «Εμπρός» και «Το Άστυ», 20 Σεπτεμβρίου 1906.
[6]. Εφημερίδες «Θεσσαλία» Βόλου, «Εμπρός», «Το Άστυ», 10 Μαρτίου 1907.
[7]. Εφημερίδα «Ελευθερία», 5 Ιανουαρίου 2020, στήλη «Προσωπογραφίες», άρθρο του Αλέξανδρου Γρηγορίου με τίτλο «Αντώνιος και Βαρβάρα Μουστάκα, οι ιδρυτές του ξενοδοχείου «Η Γαλλία» στη Λάρισα»
[8]. Εφημερίδα «Εμπρός», 15 Μαρτίου 1907.
[9]. Εφημερίδες «Η Θεσσαλία» και «Σκριπ», 22 Μαΐου 1908 και «Σάλπιγξ» Λάρισας, 23 Μαΐου 1908.

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

XOREPSE

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass