Γιατί σώνει και καλά τα ΑΕΙ κρατικό μονοπώλειο

*Από τον Χάρη Ανδρεόπουλο

Tην περασμένη Τρίτη (09.01.2024) ο υπουργός Παιδείας Kυριάκος Πιερρακάκης σε συνέντευξή του στην εκπομπή της Ertnews «Στο Κέντρο» και στον δημοσιογράφο Γιώργο Κουβαρά, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις ενστάσεις περί αντισυνταγματικότητας που εκφράζονται για την ίδρυση των ιδιωτικών / μη κρατικών Πανεπιστημίων με την επίκληση του αρθ. 16 του Συντάγματος (όπου στην παράγραφο 5 ορίζεται ότι η Ανωτάτη Εκπαίδευση παρέχεται από ιδρύματα που αποτελούν Ν.Π.Δ.Δ.), υπενθύμισε κάτι πολύ σημαντικό και ουσιαστικό που οι αντιδρώντες καμώνονται ή παριστάνουν ότι αγνοούν.

Συγκεκριμένα υπενθύμισε και επεσήμανε ότι εδώ και πολλά χρόνια στο συγκεκριμένο άρθρο του Συντάγματος -και δη στο βασικό πυρήνα του που αφορά στην παροχή «δωρεάν» παιδείας- έχει υπάρξει ιστορικο-εξελικτική ερμηνεία που έχει φέρει κυριολεκτικά τα «πάνω – κάτω, έχοντας στείλει εδώ και μια 30ετία, τουλάχιστον, το «δωρεάν» περί (και) της ανωτάτης παιδείας για ...«περίπατο»! Όπως ακριβώς τα περιγράφαμε από ετούτη τη στήλη τον περασμένο Ιούλιο («Oχι στα ιδιωτικά ΑΕΙ; Πόση υποκρισία πια...», ΕτΔ, 10.07.2023, σελ. 3).
Γράφαμε, λοιπόν, ότι ενώ ακόμη συζητάμε αν θα πρέπει να ιδρυθούν ιδιωτικά (η εν πάση περιπτώσει «μη κρατικά») Πανεπιστήμια, την ίδια στιγμή υπάρχει και λειτουργεί στη χώρα μας (και με εξαιρετική με επιτυχία, θα έλεγα) το («δημόσιο» θέλετε, «κρατικό» θέλετε – το εν πάση περιπτώσει μη ιδιωτικό) «Ε.Α.Π.» (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) στο οποίο η (άνευ πανελλαδικών εξετάσεων) εισαγωγή/εγγραφή και φοίτηση στις Σχολές και τα Τμήματά του (για πτυχίο ή, κυρίως, για μεταπτυχιακό) έχει την προϋπόθεση της καταβολής (όπως στα... «κακούργα» τα ιδιωτικά ΑΕΙ) διδάκτρων... Αλλά αφού αυτό (το «Ε.Α.Π.») είναι («δημόσιο» θέλετε, «κρατικό» θέλετε - πάντως μη ιδιωτικό...), ε, δεν πειράζει... Oποία υποκρισία, δηλαδή...
Το ίδιο ισχύει και για Μεταπτυχιακά Τμήματα των συμβατικών Πανεπιστημίων, όπου σε Τμήματα υψηλής ζήτησης έχει τεθεί ως προϋπόθεση παρακολούθησης (πέραν των high ακαδημαϊκών προσόντων και κριτηρίων) η καταβολή διδάκτρων, με ποσά διόλου ευκαταφρόνητα, όπως -και όλως ενδεικτικώς- τα 2.400 ευρώ για μεταπτυχιακό με τίτλο «Θρησκεία και Παιδεία», με συνδιοργανωτές τα Τμήματα Νηπιαγωγών Κρήτης (Ρεθύμνου) και Θεολογίας του Α.Π.Θ. ή τα 8.000 ευρώ (!) για τα πολύ «μοντέρνα» προγράμματα της νέας οικονομίας (όπως αυτό με τίτλο «Διοίκηση Επιχειρήσεων για Στελέχη» [Executive MBA] του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Tι; Απορείτε; Διερωτάσθε ...πού έχει πάει το άρθρο 16 παρ. 4 του Συντάγματος που λέει ότι «Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της...»; Ας μην υποκρινόμαστε... Έχει πάει «περίπατο» - κι όχι τώρα, όχι χθες, αλλά εδώ και δεκαετίες! Αυτή είναι η πραγματικότητα -η οποία έχει και χαρακτηριστικά σουρεαλιστικής κωμωδίας, καθώς πολλοί/-ες εξ εκείνων των «προοδευτικών» που εναντιώνονται εμμονικά στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, είναι απόφοιτοί τους! Κάτοχοι πτυχίων και μεταπτυχιακών (διά ζώσης ή εξ αποστάσεως) αναγνωρισμένων ιδιωτικών ΑΕΙ της αλλοδαπής και δη της Κύπρου και χωρών της Βαλκανικής (και ου μόνον), κάτοχοι, επίσης, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών του κρατικού «Ε.Α.Π. (...) ή/και μεταπτυχιακών  τίτλων κρατικών Α.Ε.Ι. της χώρας για την απόκτηση των  οποίων έχουν καταβάλει δίδακτρα– αλλά επειδή ήταν κρατικά, ε, δεν πειράζει... (για τα δίδακτρα στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, όμως, οργή, καπνός κι αντάρα.... Οποία υποκρισία, δηλαδή...).
Στη συνέντευξή του ο κ. Πιερρακάκης τόνισε ότι η καθιέρωση διδάκτρων στο (κρατικό) «Ε.Α.Π.» ακόμη και για τα προπτυχιακές σπουδές, και στα συμβατικά (κρατικά) Πανεπιστήμια για τις μεταπτυχιακές -  έχει κριθεί νόμιμη με αποφάσεις του Σ.τ.Ε. (για τα μεταπτυχιακά των κρατικών Πανεπιστημίων) και του Εφετείου Πατρών (για τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά του κρατικού «Ε.Α.Π.»). Δηλ. το «δωρεάν» στα κρατικά ΑΕΙ έχει πάει «περίπατο» - όχι χθες, αλλά εδώ και 30 (και βάλε!) χρόνια... Απλώς κάποιοι αντιδρώντες (για τα ιδιωτικά / μη κρατικά ΑΕΙ)  καμώνονται ότι δεν το πήραν χαμπάρι (για τα δίδακτρα στα δημόσια / κρατικά).
Η εξαγγελία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και η προώθηση της σχετικής νομοθετικής διαδικασίας από τον υπ. Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη για τη θεσμοθέτηση των μη κρατικών ΑΕΙ, μέσω της εφαρμογής του άρθρου 28 του Σ. (διά της οδού των διακρατικών συμφωνιών και μέχρις ότου μεταρρυθμισθεί/τροποποιηθεί το σχετικό άρθρο 16 του Σ.), αποτελεί ένα εγχείρημα που αποδεικνύει έμπρακτα τη φυγή προς τα εμπρός. Το άνοιγμα των οριζόντων για τις νέες και τους νέους μας που θέλουν να παραμείνουν στη χώρα μας, να σπουδάσουν και να δημιουργήσουν εδώ, στην πατρίδα τους. Πρόκειται για ένα τολμηρό βήμα για να παύσει, πλέον, η Ελλάδα ν’ αποτελεί τη διεθνή εξαίρεση.
Ήδη δε κορυφαίοι συνταγματολόγοι της χώρας, όπως ο Ευαγ. Βενιζέλος, καθηγητής της Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., πρώην αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και ο  Βασ. Σκουρής, ομ. καθηγητής της Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., πρώην πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ε.Ε., έχουν γνωμοδοτήσει από κοινού ότι έως ότου η διαφαινόμενη σύγκρουση μεταξύ του άρθρου 16 του Συντάγματος και του πρωτογενούς ενωσιακού δικαίου αρθεί οριστικά διά της οδού της συνταγματικής αναθεώρησης,  η απόφαση για την ίδρυση των μη κρατικών ΑΕΙ μπορεί να εφαρμοσθεί επί τη βάσει της σύμφωνης με το ενωσιακό δίκαιο ερμηνείας των κρίσιμων διατάξεων του άρθρου 16, παρ. 5 και 8 του Συντάγματος και με αξιοποίηση, κυρίως, της αρχής της αναλογικότητας (βλ. «ΤΑ ΝΕΑ», 9-10.12.2023, σελ. 30).
Ο υπογράφων είμαι απόφοιτος ελληνικού δημοσίου Πανεπιστημίου, αισθάνομαι περήφανος που τελείωσα το «Αριστοτέλειο» (Α.Π.Θ.). Θεωρώ, όμως, ότι ήλθε ο καιρός η Ανωτάτη Εκπαίδευση να εξελιχθεί (και) στη χώρα μας, όπως στην ανεπτυγμένη Δύση και να δοθεί ένα τέλος στο κρατικό μονοπώλιο, πιστεύοντας ότι ο ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά / μη κρατικά (τα οποία εννοείται ότι θα λειτουργούν το πλαίσιο των ακαδημαϊκών και λοιπών διοικητικών κανόνων της Πολιτείας – και υπό την εποπτεία της) θα βοηθήσει τα δημόσια / κρατικά Πανεπιστήμιά μας να ξεφύγουν από τις πάμπολλες και ποικίλες παθογένειές τους.
Η εποχή των κολλημένων στο χθες ιδεολογικών εμμονών -των απότοκων παλαιοαριστερών ιδεοληψιών και παλαιοδεξιών κρατικόφιλων αγκυλώσεων- έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. To τέλος της Εκπαίδευσης -και στην ανωτάτη βαθμίδα (Α.Ε.Ι.)- όπως την ξέραμε δεν πλησιάζει, ήλθε! H ανωτάτη εκπαίδευση στις άλλες χώρες της ανεπτυγμένης Δύσης κινείται ήδη (για διδάσκοντες και διδασκομένους) με ιλιγγιώδεις ρυθμούς «5G» (Fifth Generation) παράγοντας αγαθά και προσφέροντας υπηρεσίες που με τη σειρά τους παράγουν ανάπτυξη, δηλαδή κέρδη και πλούτο για πολίτες και κράτη. Και στους ρυθμούς αυτούς μονοπώλια στην Εκπαίδευση -και δη στην ανωτάτη- δεν υπάρχουν, ούτε νοούνται... Έφθασε και για τη χώρα μας η ώρα για το άλμα.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι σύμβουλος Εκπαίδευσης κλ. ΠΕ01, δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ ([e-mail])