ΟΙ «ΑΘΕΑΤΕΣ» ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ Ι.

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ 200ή ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ 1821

Θα επιχειρήσω εδώ να περιγράψω κάποια από τα πολλά -αλλά σημαντικά- συμβάντα της επανάστασης, που δεν είναι ευρύτερα ή καθόλου γνωστά στο ευρύ κοινό και οπωσδήποτε δεν τα διδαχτήκαμε στα σχολεία μας, καθώς στο εκπαιδευτικό μας σύστημα προέχει το εθνικό αφήγημα, που είναι και αυτό πολύ σημαντικό για τη διαμόρφωση εθνικής

και πατριωτικής συνείδησης των Ελληνόπαιδων. Η έλλειψη στοιχειώδους γνώσης και αυτού ακόμα του αφηγήματος από τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων είναι κατόρθωμα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, που το αντιπαρέρχομαι.
α) Η συντριπτική πλειοψηφία των Μουσουλμάνων-Τούρκων της Ελλάδας ήταν Ελληνες εξισλαμισθέντες εκούσια ή βίαια στους αιώνες της κατάκτησης. Υπάρχει μια συγκλονιστική έκκληση των πολιορκημένων της Τριπολιτσάς προς τους πολιορκητές Ελληνες στα τέλη του καλοκαιριού του 1821. «Και εμείς Ελληνες είμαστε» έγραψαν στους πολιορκητές τους. Απλά έχομεν άλλην θρησκείαν, αλλά είμαστε αδελφοί σας. Τον ραγιά τον ετυρρανούσαν πάντοτε οι δικοί σας (ενν. τους Κοτζαμπάσηδες και Προεστούς)»! Υπάρχει ο θρήνος του πάμπλουτου Τούρκου -στην ελληνική γλώσσα- Κιαμήλ Μπέη για τα παθήματά του από τους Ελληνες του Μωριά (που τους θεωρούσε συμπατριώτες του) και, που τελικά τον δολοφόνησαν στην Ακροκόρινθο, όπως και στιχουργημένη -επίσης στα ελληνικά- θρηνωδία των Τούρκων της Καρύστου με ταυτόσημο περιεχόμενο. Ολοι τους θεωρούσαν ανεξήγητη την καταστροφή τους από τους συμπατριωτες τους ομογενείς!
β) Ο Σουλτάνος μετά την επανάσταση κήρυξε τζιχάντ (θρησκευτικό πόλεμο) εναντίον των Ελλήνων, που επέτρεπε την εξόντωσή τους «διά στόματος μαχαίρας». Στην Πόλη θανατώθηκαν σε λίγες μέρες από εξαγριωμένα στίφη 4.000 Ελληνες, πράγμα που οδήγησε τις μεγάλες δυνάμεις σε παρέμβαση. Το τζιχάντ βέβαια χρειαζόταν επίσημη έγκριση του ανώτατου θρησκευτικού Ηγέτη. Αυτός ήταν ο Χατζή Χαλίλ, που την αρνήθηκε. Ομως ο μέγας Βεζύρης Χαλέπ Εφέντης τον καθαίρεσε, τον εξόρισε και πέθανε πάμφτωχος και αγνοημένος. Ο άνθρωπος αυτός ήταν φίλος με τον Γρηγόριο. Οι δυο τους όμως είχαν μοιραίο τέλος, καθώς δεν συνηθίζεται η ιστορία να επιβραβεύει την καλοσύνη.
γ) Είναι γνωστό, πως την επανάσταση στην Πελοπόννησο κατέστειλε ο Ιμπραήμ με στρατεύματα από την Αίγυπτο. Ποια ήταν αυτά τα στρατεύματα; Λιγες χιλιάδες Οθωμανοί και 8.000 χιλιάδες Γάλλοι μισθοφόροι, καθώς μετά την άφιξη του Ναπολέοντα, εκεί το 1798, οι Οθωμανοί άρχισαν να εκπαιδεύονται από Γάλλους και να μισθώνουν Γάλλους αξιωματικούς και οπλίτες. Αυτή είναι η προϊστορία της γαλλικής Λεγεώνας στη Βόρεια Αφρική.
δ) Στις 14 Δεκεμβρίου 1822 η «ιερά συμμαχία» (μεταξύ Ρωσίας, Αυστρίας και Πρωσίας αρχικά στην οποία προσχώρησαν Αγγλία και Γαλλία αργότερα) καταδίκασε την ελληνική επανάσταση ως «αυθάδη και αδεξία». Και όμως ήταν η αιτία να διαλυθεί αυτό το φιλομοναρχικό κατασκεύασμα, δημιουργία του Μέτερνιχ, που το 1820 έφτασε σε σημείο -χωρίς την έγκριση της Γαλλίας και της Αγγλίας- να εγγυηθεί τα σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γιατί; Μη τυχόν το ρήγμα της οθωμανικής μοναρχίας αποτελέσει έναυσμα εξεγέρσεων κατά των χριστιανικών μοναρχιών της Ευρώπης μετά τους ναπολεόντειους πολέμους. Ο αυστριακός Καγκελλάριος και πρίγκιπας Κλέμενς φον Μέτερνιχ ήταν έξαλλος με τους Ελληνες». Εξω από τα ανατολικά σύνορα της συμμαχίας μας -έλεγε- δεν είναι δα και σπουδαίο πράγμα η εξόντωση 200 ή 300 χιλιάδων ανθρώπων». Υπ’ αυτές τις συνθήκες υπήρξε ακραίο εγχείρημα η επαναστατική εξέγερση των Ελλήνων. Γι’ αυτό και αποτελεί γεγονός παγκόσμιας διάστασης.
ε) Η επανάσταση στον Μωριά, τη Ρούμελη και τα νησιά του Αιγαίου μετά τους εμφύλιους των Ελλήνων και την εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο συνετρίβη. Αν η τυχαία ή όχι ναυμαχία στο Ναυαρίνο το 1827 δεν είχε καταλήξει στη συντριβή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, δεν θα υπήρχε ανεξάρτητο Κράτος των Ελλήνων. Αλλά τότε προς τι η εξύμνηση της επανάστασης; Εύλογο ερώτημα. Σε πρώτο επίπεδο πρέπει να αγνωριστεί κατά πολλούς, ότι οι Ελληνες είχαν επιτύχει (με τη σύναψη των ακατανόητων επιχειρηματικά επαναστατικών δανείων από Αγγλικούς οίκους Λόφναν και Ρικάρδο προς μια ανύπαρκτη νομική οντότητα) την -έμμεση πλην βέβαιη- προέγκριση από το Φόρεϊν Οφις μελλοντικής δημιουργίας Κράτους. Οι Αγγλοι έβλεπαν μακριά. Επιζητούσαν προπύργιο ισχύος και ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο, όπου κυριαρχούσαν μέχρι τότε οι Οθωμανοί. Σε εξίσου σοβαρή παράμετρο- και ενόψει διορισμού στις 2.2.1826 από την εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας της αρχηγίας του ελληνικού στρατού και στόλου στους Αγγλους Τζωρτς και Κόχραν αντίστοιχα- η εμπόλεμη Ελλάδα τέθηκε κατ’ ουσίαν υπό αγγλική προστασία. Αυτό απέβλεπε πιθανότατα στην προσεχή δημιουργία Κράτους υπό αγγλική επιρροή, που ως οντότητα θα εξασφάλιζε -πλην άλλων και- την αποπληρωμή των δανείων. Αυτό πράγματι συνέβη.
στ) Ποια και πόσα ήταν τα επαναστατικά δάνεια; Η σύναψή τους καταρχήν φαίνεται ανεξήγητη. Το πρώτο δάνειο για τις ανάγκες της επανάστασης (στην ουσία ο Μαυροκορδάτος το χρησιμοποίησε στον εμφύλιο κατά των οπλαρχηγών του Μωριά) έγινε στην ονομαστική αξία των 800.000 λιρών από τον οίκο Λόφναν τον Φεβρουάριο του 1824 και ήρθαν στην Ελλάδα 472.000 λίρες. Το δεύτερο του Ιανουάριου του 1825, που το διαχειρίστηκαν -εξαιτίας της εκτροπής του πρώτου- ο δανειστής οίκος Ρικάρντο και το φιλελληνικό Κομιτάτο του Λονδίνου, συμφωνήθηκε στην ονομαστική αξία των 2.000.000 λιρών. Η Ελλάδα πήρε υπό την πιο πάνω διαχείριση μόλις 816.000 λίρες; Αυτός είναι ο λόγος ευτυχώς που -έστω και αυτό το ποσό- χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό σύναψής του. Ας σημειωθεί, πως οι ξένοι τραπεζικοί Οίκοι παρακράτησαν μελλοντικούς τόκους πολλών ετών, έλαβαν μεγάλες προμήθειες και οι παραχωρήσεις έγιναν σε πολύ μικρότερο ποσοστό της ονομαστικής τους αξίας. Αν αναλογιστεί κάποιος το μέγεθος του κινδύνου αποπληρωμής από ένα ανύπαρκτο Κράτος, μπορούν με επιχειρηματικά κριτήρια να δικαιολογηθούν οι σκληροί όροι των ακραία τοκογλυφικών αυτών δανείων. Αν όμως οι δανείστριες Τράπεζες είχαν μυστικά εξασφαλίσει από το Αγγλικό Κράτος τη μελλοντική τους ικανοποίηση, τότε: Τα μεν δάνεια ανήκουν στα ευφυή στρατηγήματα της αγγλικής εξωτερικής πολιτικής, οι δε Τράπεζές τους αισχροκέρδισαν υπό το πέπλο του (πιθανότατα μη υπαρκτού) μεγάλου κινδύνου δανεισμού σε ανύπαρκτη νομική οντότητα. Και οι Ελληνες; Η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ κ. Μαρία Ευθυμίου θεωρεί, πως πέτυχαν μεγάλη διπλωματική νίκη, επειδή με διορατικότητα και με έμμεσο τρόπο εξασφάλισαν τη μελλοντική ίδρυση ανεξάρτητου Κράτους. Υπήρξε άραγε τόση οξυδέρκεια και τέτοια διπλωματική ευφυία της επαναστατικής Κυβέρνησης Κουντουριώτη-Μαυροκορδάτου το 1824 και 1825, αλλά και τόση μαεστρία των Ελλήνων διαπραγματευτών στο Λονδίνο, ώστε να καταστρωθεί και επιτευχθεί αυτός ο διπλωματικός άθλος; Αν ναι, η δική μου ταπεινότητα αποκαλύπτεται.