Μέχρι εκείνη τη στιγμή στην Ελλάδα όλοι παρακολουθούσαμε τι συνέβαινε σε άλλες χώρες από τους δέκτες των τηλεοράσεων, αν και η αόρατη απειλή είχε αρχίσει ήδη να δείχνει τα δόντια της, αφού τον Φλεβάρη καταγράψαμε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα. Στις 23 Μαρτίου ολόκληρη η χώρα μπήκε σε καραντίνα. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν ραγδαίες.
Οι χώρες, η μία μετά την άλλη, καταγράφουν κρούσματα και μετρούν νεκρούς. Επιβάλλουν αυστηρά μέτρα. Κλείνουν τα σύνορά τους. Στην Ελλάδα στην πρώτη φάση τα πάμε καλά. Ο κόσμος φοβισμένος έχει κλειστεί στα σπίτια του. Τηλεκπαίδευση, τηλεργασία, λουκέτο στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων και μετακινήσεις μόνο με sms. Η μάσκα προστασίας συνοδεύει πλέον την όποια μετακίνησή τους εκτός σπιτιού. Οι δρόμοι αδειάζουν και σύνθημά μας γίνεται το «Μένουμε σπίτι, μένουμε ασφαλείς».
Από τότε έχει περάσει πάνω από 1 χρόνος, άλλα δύο κύματα πανδημίας, η καραντίνα μετά τη χαλάρωση του περασμένου καλοκαιριού επανήλθε, τα μέτρα περιορισμού της κίνησης, της εργασίας, της εκπαίδευσης παραμένουν στη ζωή μας και η κανονικότητα που όλοι ελπίζαμε δεν έχει επιστρέψει. Ο κόσμος όμως δεν είναι πια ίδιος, έχει κουραστεί και το δείχνει, τα μέτρα είναι πια πολύ δύσκολο να τηρηθούν και το χειρότερο όλων είναι ότι η πανδημία αυτήν την περίοδο μας δείχνει το χειρότερό της πρόσωπο.
Τετραψήφιοι αριθμοί κρουσμάτων, αύξηση των διασωληνωμένων και νεκρών. Βέβαια, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι είμαστε πολύ κοντά στο τέλος της πανδημίας και με λίγη υπομονή ακόμα, θα μπορέσουμε σύντομα να πιάσουμε και πάλι το νήμα της ζωής μας από την αρχή. Η αλήθεια είναι όμως ότι τίποτα δε θα είναι πια το ίδιο.
Η πανδημία άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Τρεις Λαρισαίοι, ο καθηγητής Πνευμονολογίας-διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Κ. Γουργουλιάνης, η κλινική ψυχολόγος δρ. Μαρία Γιαννακού και η Ελένη Μακρή που κέρδισε τη μάχη με τον κορονοϊό και τη ζωή μιλούν στην «Ε» για το πώς άλλαξε η ζωή μας με την εισβολή του ιού, πού μας βρήκε, τι μας έχει διδάξει μέχρι σήμερα και τι θα μας αφήσει όταν με το καλό εξαφανιστεί από τη ζωή μας.
Κ. Γουργουλιάνης:
Μας βρήκε ανέτοιμους, αξιοθαύμαστη η ωρίμανση και ο ηρωισμός των νέων γιατρών
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας Κ. Γουργουλιάνης, φύσει αισιόδοξος άνθρωπος και επιστήμονας, λέει ότι η πανδημία θα ξεχαστεί κάποια στιγμή πολύ σύντομα, καθώς ήδη ο αριθμός όσων νόσησαν και ο εμβολιασμός που προχωρά χτίζουν το τείχος προστασίας που χρειαζόμαστε.
Παρόλα αυτά παραδέχεται ότι η πανδημία μάς βρήκε ανέτοιμους, δικαιολογημένα όμως, αφού όπως λέει μια πανδημία ξεσπά κάθε 100 χρόνια, οπότε είναι αδύνατο να υπάρχει η γνώση και εμπειρία.
«Για μένα αυτό που είναι αξιοθαύμαστο είναι η ωρίμανση των νέων γιατρών που ρίχτηκαν στη μάχη και από ειδικευόμενοι γιατροί που χρειαζόντουσαν καθοδήγηση, μεταμορφώθηκαν σε υπεύθυνους γιατρούς. Αυτός ο ενθουσιασμός, η αγάπη για τον άρρωστο και ο ηρωισμός τους είναι κάτι που θα μείνει.
Ο κορονοϊός μάς βρήκε ανέτοιμους, όχι μόνο σε γνώσεις και εμπειρίες, αλλά και συναισθηματικά.
Όμως όλα αυτά τα νέα παιδιά μπήκαν στη μάχη και έμαθαν να λειτουργούν σε συνθήκες πολέμου» λέει χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, ο κ. Γουργουλιάνης θεωρεί πολύτιμο «δίδαγμα» το πώς θα πρέπει να λειτουργούν τόσο οι επιστήμονες, όσο και οι πολιτικοί στο θέμα της επικοινωνίας με τους πολίτες, καθώς αποδείχτηκε ότι η υπερπληροφόρηση, μόνο κακό έκανε.
«Στον κόσμο δεν έπρεπε και δεν πρέπει να φτάνει όσα συζητάμε στα γραφεία. Όλη αυτή η άχρηστη πληροφορία, επιβάρυνε ψυχολογικά τον κόσμο και φυσικά οδήγησε και σε λάθος αποφάσεις» προσθέτει.
Τέλος, για το αν θα μας αφήσει τελικά κάτι η πανδημία φεύγοντας, ο καθηγητής λέει με αφοπλιστική ειλικρίνεια:
«Δεν είμαστε πολύ μακριά από το τέλος. Τώρα είμαστε στο καζάνι και βράζουμε, σύντομα όμως θα τελειώσει. Η πανδημία κάποια στιγμή θα ξεχαστεί.
Τον πρώτο καιρό θα προσπαθήσουν όλοι να εκτονωθούν, να κάνουν όσα στερήθηκαν, ταξίδια και διασκέδαση και μετά όλοι θα το ξεχάσουν.
Δρ. Μαρία Γιαννακού:
Συνειδητοποιήσαμε, το «απρόβλεπτο» στη ζωή μας
Στο ερώτημα για το πώς μας βρήκε σε επίπεδο ψυχολογίας το ξέσπασμα της πανδημίας, η κλινική ψυχολόγος-γνωστική ψυχοθεραπεύτρια δρ. Μαρία Γιαννακού απαντά: «Απρόσμενα, κάτι που τον Ιανουάριο του 2019 φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας και τον Ιανουάριο του 2020 το παρακολουθούσαμε με απλή περιέργεια να εκτυλίσσεται σε μια πολύ μακρινή χώρα, άρχισε να πλησιάζει σταδιακά στην ήπειρό μας, στη χώρα μας, στην πόλη μας, στο σπίτι μας… Κάτι που τελικά μας «αγάπησε» πολύ και με την ενός έτους παρουσία του έχει ταράξει, ανατρέψει, αποσυντονίσει και τελικά αναδιοργανώσει την καθημερινότητά μας, τις οικογενειακές μας σχέσεις, τις κοινωνικές μας συναναστροφές, καθώς και τον τρόπο σκέψης και το συναίσθημά μας. Οι πρώτες συναισθηματικές μας αντιδράσεις απέναντι στην πανδημία Covid-19 εμπεριείχαν έκπληξη, αιφνιδιασμό, ανησυχία και κυρίως φόβο για τη σωματική μας υγεία (ή την υγεία των δικών μας ανθρώπων που τους θεωρούμε πιο ευπαθείς στη νόσο). Αυτά τα αρχικά συναισθήματα κρίνονταν φυσιολογικά και αναμενόμενα, καθώς συνδέονται με την προσπάθεια του ανθρώπου να προσαρμοστεί και να αντιμετωπίσει επαρκώς τις μεταβαλλόμενες συνθήκες του περιβάλλοντός του. Ωστόσο, όπως επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αυξητική τάση σε ψυχικές διαταραχές διαφαίνεται από την περίοδο της δεύτερης καραντίνας και έκτοτε -καθώς δηλαδή παρατείνεται η κοινωνική απομόνωση, απειλείται η εργασία, ενώ η απώλεια κάποιου αγαπημένου ατόμου από τη νόσο συντρίβει πολλές οικογένειες». Σύμφωνα με την κ. Γιαννακού, όλο αυτό διάστημα η πανδημία φαίνεται να έχει επηρεάσει ψυχικά ιδιαίτερα τα άτομα με προηγούμενο ιστορικό ψυχικής νόσου, όπως με διαταραχή πανικού, με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, με υποχονδρίαση ή με καταθλιπτική διαταραχή. Επίσης, επιβάρυνε άτομα που ήταν ήδη κοινωνικά απομονωμένα (ηλικιωμένους ανθρώπους ή άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα), άτομα με δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, καθώς και ενήλικες των οποίων η εργασία είτε διακόπηκε, είτε διαρκώς απειλείται. Όσον αφορά σε παιδιά και εφήβους, επιβεβαιώνεται, όπως τονίζει, ευτυχώς, η υψηλή ψυχική ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητά τους, αλλά και, δυστυχώς, ο αναπόφευκτος επηρεασμός τους από τις ψυχικές αντιδράσεις των κηδεμόνων τους (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι ποικίλες ψυχικές αντιδράσεις των παιδιών στον πρόσφατο σεισμό στη περιοχή μας, ξεκάθαρα συνδεδεμένες με τις αντιδράσεις των κηδεμόνων τους). Στο ερώτημα αν έχουμε διδαχθεί κάτι από την πανδημία, η κ. Γιαννακού αναφέρει: «Καταρχάς, συνειδητοποιήσαμε, και οι νεότεροι, το «απρόβλεπτο» στη ζωή μας και διδαχθήκαμε την ανάγκη να λειτουργούμε με προγράμματα πιο ευέλικτα και προσαρμοστικά στο αναπάντεχο. Ελπίζω να εκτιμήσαμε και να εμπιστευόμαστε περισσότερο τις επιστήμες υγείας, παράλληλα με το να κρίνουμε ορθά «ψεκασμένες» θεωρίες και «επιστημονικά ευφυολογήματα» των κοινωνικών δικτύων. Αναφορικά με τα παιδιά, η αναστολή της διά ζώσης εκπαίδευσης μάς βοήθησε να κατανοήσουμε τον ρόλο του σχολείου που δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή γνώσεων, αλλά αποτελεί ζωτικό χώρο για την ομαλή ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη. Παράλληλα με τη σωματική μας υγεία, μάθαμε να φροντίζουμε και την ψυχική μας υγεία, δίνοντας προτεραιότητα σε αξίες που ενισχύουν την ψυχική μας ανθεκτικότητα, όπως τις ουσιαστικές προσωπικές σχέσεις, τη σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μας, την ενασχόληση με την άθληση και την υγιεινή διατροφή. Περισσότερο βέβαια πιστεύω ότι βιώσαμε τη σημασία της κοινωνικής αλληλεγγύης και της αλληλεξάρτησης, αφού σε αυτήν πανδημία η προσωπική μας προφύλαξη και ευθύνη ήταν, και είναι, το μόνο μέσο για να προστατεύσουμε την οικογένειά μας, τους φίλους μας, τους συναδέλφους μας και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο όπου διαβιούμε».
Ελένη Μακρή:
Η περιπέτεια με έκανε πιο δυνατή, εκτιμώ περισσότερο τη ζωή
Η 42χρονη Λαρισαία Ελένη Μακρή δε φαντάζοταν πριν από λίγους μήνες, ότι όχι απλά θα νοσούσε από κορονοϊό, αλλά ότι θα έδινε μάχη για να κρατηθεί στη ζωή, αφού για εκείνη τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καλά.
Παρέμεινε διασωληνωμένη στη ΜΕΘ του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας για 32 ημέρες. Όταν την ξύπνησαν τίποτα πια δεν ήταν ίδιο.
Μιλά στην «Ε» για την εμπειρία της και ελπίζει να αφυπνίσει ακόμη και τώρα, ανθρώπους που πιστεύουν ότι είναι άτρωτοι, ότι δε θα τους συμβεί.
«Η ιστορία μου ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο. Ήμουν από τους ανθρώπους που τηρούσα τα μέτρα. Κυκλοφορούσα μόνο με μάσκα, τηρούσα τις αποστάσεις και όλα τα μέτρα. Δεν ξέρω πώς και από πού κόλλησα.
Ευτυχώς δεν κόλλησα και τους συναδέλφους μου και σε αυτό βοήθησε και η μάσκα. Ένιωθα μια απίστευτη εξάντληση που έφτανε στα όρια της κατάρρευσης.
Όταν κάλεσα το ασθενοφόρο σπίτι μου, δε φανταζόμουν τι θα ακολουθούσε. Μπήκα στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας στις 5 Νοεμβρίου, αλλά μετά από τρεις ημέρες η κατάστασή μου επιδεινωνόταν διαρκώς. Έπρεπε να με διασωληνώσουν. Ήμουν σε καταστολή 32 ημέρες.
Όταν με ξύπνησαν δεν είχα συνειδητοποιήσει τι μου είχε συμβεί. Το έμαθα αργότερα όταν βρισκόμουν στο κέντρο αποκατάστασης. Άκουγα βέβαια ψιθύρους, το ένιωθα στη φωνή των γιατρών και των νοσηλευτών. Βρέθηκα ένα βήμα πριν το θάνατο, αλλά τελικά τα κατάφερα.
Δεν ήταν εύκολο όμως, ακόμη αναρρώνω και ελπίζω τον Απρίλιο να μπορέσω να επιστρέψω στην εργασία μου. Για δύο μήνες βρισκόμουν σε κέντρο αποκατάστασης, είχα πάθει μυοπάθεια. Δεν μπορούσα καν να περπατήσω. Έπρεπε να τα μάθω όλα από την αρχή» περιγράφει η Ελένη.
Η περιπέτεια όμως αυτή, όπως λέει, την έκανε πιο δυνατή, έμαθε να εκτιμά τη ζωή περισσότερο και όλα όσα έχουν αξία.
«Πλέον δεν αναβάλλω τίποτα για αύριο. Ούτε λόγια, ούτε κάτι που θέλω να κάνω. Η ζωή είναι πολύ εύθραστη και ανα πάσα στιγμή μπορεί να τη χάσεις. Δεν πρέπει να αναλωνόμαστε στα καθημερινά και ασήμαντα.
Θα ήθελα να πω σε όλους να προσέχουν, να τηρούν τα μέτρα, να ακούν τους ειδικούς. Θλίβομαι όταν ακούω ότι υπάρχουν κάποιοι που ακόμη δεν πιστεύουν. Ας έρθουν να ρωτήσουν εμένα. Εγώ ανήκα σε ευπαθή ομάδα. Μετά από αυτό που έπαθα έχω χάσει 35 κιλά και θέλω να συνεχίσω να κάνω καλή διατροφή, να προσέχω την υγεία μου.
Ας μην αναβάλλουμε αυτό που μπορούμε να κάνουμε σήμερα για αύριο. Επίσης, αποφάσισα να μείνω μακριά από τοξικές συμπεριφορές, κατ’ επέκταση και ανθρώπους. Η ζωή είναι πολύ ωραία, είναι μία, όλοι έχουμε πράγματα να ζήσουμε, να δώσουμε, να πάρουμε σε όποια ηλικία και κανείς δεν περισεύει» λέει συγκινημένη. Σε αυτό το σημείο θέλει να εκφράσει την ευγνωμοσύνη της για τους δύο γιατρούς, τον Τηλέμαχο Ζαφειρίδη και τον Θεόδωρο Χατζόπουλο, που δε βρίσκονται πια στη ζωή, αλλά έσωσαν τη δική της ζωή, τον διευθυντή της ΜΕΘ, κ. Απ. Κομνό και όλο το νοσηλευτικό προσωπικό, που, όπως λέει, στάθηκαν σε κάθε στιγμή δίπλα της και τη βοήθησαν να ξεπεράσει αυτόν τον εφιάλτη.
Της Νατάσας Πολυγένη
