Σύμφωνα με τους δύο καθηγητές «παρόλο που τα συμβατικά εμβόλια κατά των μολυσματικών ασθενειών έχουν χορηγηθεί για χρόνια, η ανακάλυψη βρώσιμων εμβολίων από το στόμα με βάση τα φυτά μπορεί ενδεχομένως να τα αντικαταστήσει εντελώς στο μέλλον. Τα πλεονεκτήματα των εμβολίων που θα χρησιμοποιούν χυμούς από φυτά και όχι πλάσματα ζωικής προέλευσης είναι πολλά. Ήδη τέτοια βρώσιμα εμβόλια έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την αντιμετώπιση ασθενειών, όπως ο Εμπολα (Ebola), στελέχη H1N1 και H5N1 του ιού της γρίπης Α.
ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΓΕΙΡΟΥΝ
ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Σύμφωνα με τους κ. Ζακυνθινό και Παπαχατζή «τα εμβόλια είναι βιολογικά παρασκευάσματα που βελτιώνουν την ανοσία σε συγκεκριμένες ασθένειες και αποτελούν σημαντική καινοτομία της έρευνας του 19ου αιώνα. Τα εμβόλια είναι παράγοντες που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να αναγνωρίσει το αντιγόνο. Τα φυτά υπήρξαν πηγές φαρμακευτικών ουσιών και εξακολουθούν να είναι εδώ και αιώνες. Οι πρόσφατες τάσεις του αιώνα που ανατέλλει στην αγρο-βιοτεχνολογία είναι η χρήση και η βελτίωση των θεραπευτικών ρόλων των φυτών σε σημαντικό επίπεδο πέρα από τη χρήση τους ως εργοστάσια παραγωγής αντιπαθογόνων-φαρμακευτικών ουσιών συμπεριλαμβανομένων των αντιικών. Σήμερα η δημιουργία και χρήση του βρώσιμου εμβολίου φυτικής προέλευσης, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική αντίδραση στον καταναλωτή, είναι μια σοβαρή καινοτομία. Μελέτες τα τελευταία 5 χρόνια έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην έκφραση αντιγόνων εμβολίων σε βρώσιμα φύλλα (ειδικά μαρούλια), με την επεξεργασία των φύλλων ή των σπόρων μέσω της μεθόδου αποξήρανσης και αφυδάτωσης της λυοφιλοποίησης και την επίτευξη της σταθερότητας και της αποτελεσματικότητας του αντιγόνου μετά από παρατεταμένη αποθήκευση σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος».
ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΣΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΤΡΟΦΗΣ
Οι δύο καταξιωμένοι καθηγητές υποστηρίζουν πως «παρόλο που τα συμβατικά εμβόλια κατά των μολυσματικών ασθενειών έχουν χορηγηθεί για χρόνια, η ανακάλυψη βρώσιμων εμβολίων από το στόμα με βάση τα φυτά μπορεί ενδεχομένως να τα αντικαταστήσει εντελώς στο μέλλον. Οι πιθανοί περιορισμοί στη χρήση των συμβατικών εμβολίων διαπιστώθηκε ότι ξεπερνιούνται από τα διά του στόματος εμβόλια. Οι άνθρωποι και τα ζώα δεν θα εξαρτώνται πλέον από την τυπική ή συστηματική χορήγηση των εμβολίων, αλλά θα λαμβάνουν απλώς τα εμβόλια ως συνήθη τροφή. Για τον σκοπό αυτό, το γονίδιο ενδιαφέροντος εισάγεται στο φυτό μέσω μετασχηματισμού και η έκφραση συγκεκριμένου αντιγόνου λαμβάνεται σε φυτικά προϊόντα, τα οποία στη συνέχεια καταναλώνονται από ανθρώπους ή ζώα. Ως εκ τούτου, τα φυτά μπορούν να χρησιμεύσουν ως βιο-αντιδραστήρες ή βιο-εργοστάσια για την παραγωγή βρώσιμων εμβολίων. Οι φυτικές καλλιέργειες και τα φρούτα είναι ιδανικά συστήματα ξενιστών για παραγωγή εμβολίων από το στόμα. Τα πιθανά είδη φυτών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φαρμακευτικών πρωτεϊνών περιλαμβάνουν μηδική, καρότο, μαρούλι, ντομάτα, πατάτα, αραβόσιτο, σόγια, ρύζι και μπανάνα. Επί του παρόντος, όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία, το βρώσιμο εμβόλιο έχει αναπτυχθεί για κτηνιατρική και ανθρώπινη χρήση. Αλλά η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζει το βρώσιμο εμβόλιο είναι η αποδοχή του από τον πληθυσμό, ώστε να είναι αναγκαία η συνειδητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με τη χρήση και τα οφέλη της. Σε σύγκριση με άλλα παραδοσιακά εμβόλια, τα βρώσιμα εμβόλια είναι οικονομικά, αποδοτικά, αποτελεσματικά και ασφαλή. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία υπάρχουν σήμερα προϊόντα που έχουν δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές σε πρώιμη φάση και δείχνουν ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Μεταξύ αυτών είναι εμβόλια βλεννογόνου για διαρροϊκές παθήσεις, ηπατίτιδα Β και λύσσα, ενέσιμα εμβόλια για λέμφωμα μη Hodgkin, στελέχη H1N1 και H5N1 του ιού της γρίπης Α, και νόσος Newcastle σε πουλερικά και τοπικά αντισώματα για τη θεραπεία της τερηδόνας και του HIV.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΤΟΥ ΕΝΕΣΙΜΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ
Οι κ. Ζακυνθινός και Παπαχατζής αναφέρουν πως «τα εμβόλια κατάφεραν να μειώσουν τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα, αλλά τα περισσότερα από αυτά χορηγούνται ενδομυϊκά ή ενδοφλεβίως. Συνδέονται με πόνο στο μωρό και φέρνουν πολύ άγχος στους γονείς. Επίσης, έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στον αριθμό των ενέσεων που απαιτούνται στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής για την ολοκλήρωση του προγράμματος του εμβολιασμού των μωρών και των μικρών παιδιών. Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη να έχουμε ένα ανώδυνο σύστημα χορήγησης εμβολίου. Πολυάριθμες νέες οδοί εμβολιασμού, όπως η στοματική, η ρινική και η δια-δερμική χορήγηση δοκιμάζονται. Η από του στόματος λήψη εμβολίου για την πολιομυελίτιδα και την ενδορινική γρίπη έχουν ήδη επιτυχία. Άλλες νέες προσεγγίσεις, όπως τα βρώσιμα εμβόλια, τα ρινικά σπρέι, τα παρασκευάσματα ξηρής σκόνης, ενθυλακωμένα αντιγόνα ενισχύουν την τάση παραγωγής και διάθεσης ανώδυνων εμβολίων. Πολλά από αυτά επίσης βρίσκονται υπό κλινικές δοκιμές. Η χορήγηση εμβολίων χωρίς πόνο θα εξασφαλίσει καλύτερη συμμόρφωση με το πρόγραμμα εμβολιασμού. Το βρώσιμο εμβόλιο είναι μια ασυνήθιστη και νέα ιδέα».
Συμπερασματικά: Η παραγωγή των διαφόρων βιολογικών υλικών που αποτελούν τα σύγχρονα εμβόλια και διαγνωστικά αντιδραστήρια είναι μια καλά αναπτυγμένη επιστήμη, αλλά εξαιρετικά δαπανηρή. Η κτηνιατρική και ειδικότερα η ανθρώπινη παραγωγή εμβολίων απαιτεί ορθή πρακτική παρασκευής και συνήθως περιλαμβάνει αποστειρωμένα κυτταρικά συστήματα που περιλαμβάνουν βακτηριακά, ζυμομυκητικά ή μυκητιακά και ζωικά κύτταρα που καλλιεργούνται σε ιδιαίτερα ελεγχόμενα περιβάλλοντα, τα οποία είναι δαπανηρά να εγκατασταθούν και να διατηρηθούν. Είναι βιβλιογραφικά τεκμηριωμένο ότι τα διαγνωστικά και τα εμβόλια για ασθένειες μπορεί να είναι τα ίδια - και να χρησιμοποιηθούν τόσο για ανθρώπους, όσο και για ζώα. Εντούτοις, ένα πιθανό πρόβλημα που παρεμποδίζει την ευρύτερη υιοθέτηση αρχών μιας υγιεινής είναι ότι η χρήση συνηθισμένων συστημάτων κυτταρικής ζύμωσης για την παραγωγή ανασυνδυασμένων πρωτεϊνών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως διαγνωστικά ή εμβόλια είναι συχνά δαπανηρή και δεν είναι εύκολη να πολλαπλασιαστεί. Μια λύση σε αυτό μπορεί να είναι η χρήση φυτών ή φυτικών κυττάρων που λειτουργούν ως βιοαντιδραστήρες: η μοριακή καλλιέργεια ή η παραγωγή βιολογικών φυτικών εμβολίων, είναι τώρα μια καλά εδραιωμένη επιστήμη με πολλές και σημαντικές αποδείξεις αποτελεσματικότητας για ειδικά εμβόλια σε ζώα.
Τα φυτικά εμβόλια είναι ένα είδος εμβολίων που εισάγουν αντιγόνα κατά συγκεκριμένων παθογόνων σε ένα επιλεγμένο φυτό. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει πάνω από 200 πρωτεΐνες που εκφράζονται σε φυτά. Αυτά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα καταδεικνύουν ένα καλύτερο μέλλον για τα φυτικά εμβόλια.
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Εν κατακλείδι, σε σύγκριση με τις συμβατικές μεθόδους εμβολιασμού, τα φυτικά εμβόλια είναι εφοδιασμένα με τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: Οικονομικά αποτελεσματικά, επειδή δεν μεταφέρονται με συσκευές ψυχρής αλυσίδας (ψυγεία). Δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τη μόλυνση από τοξίνες και παθογόνους παράγοντες, που συμβαίνει συνήθως στην παραγωγή βακτηριακών εμβολίων. Σταθερότητα δράσης με αποκλεισμό της ανάστροφης μολυσματικότητας. Εύκολη κλιμάκωση της παραγωγής. Ευκολία στη διατήρηση.
Του Γιώργου Ρούστα
