«Ο λόγος του Γιώργου Καραμπελιά παραμένει επιστημονικός ακόμη κι όταν κινείται στο χώρο του συναισθήματος. Η άκρως εμπεριστατωμένη μελέτη του όχι μόνον εμπλουτίζει την υπάρχουσα βιβλιογραφία αλλά αποτελεί ξεχωριστή προσέγγιση της πολυσχιδούς προσωπικότητας του διανοούμενου και επαναστάτη Ρήγα Βελεστινλή». Αυτά τόνισε μεταξύ άλλων χθες βράδυ μιλώντας στο βιβλιοπωλείο «Παιδεία» για το νέο βιβλίο του συγγραφέα- δημοσιογράφου Γιώργου Καραμπελιά με τίτλο « Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Ρήγα», ο καθηγητής του Α.Π.Θ. κ. Ζήσης Παπαδημητρίου.
Ο συγγραφέας επισήμανε ο κ. Παπαδημητρίου τονίζει με ενάργεια τις ιστορικές παραμέτρους που επηρέασαν την εποχή εκείνη την πολιτική σκέψη και πράξη του εθνεγέρτη Ρήγα, όπως η ανάμνηση της αρχαίας Ελλάδας, το Βυζάντιο, οι παραδόσεις του λαού μας, ο Διαφωτισμός και το πνεύμα της Γαλλικής Επανάστασης, ο ρόλος της ορθόδοξης Ρωσίας, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο συγγραφέας αποφεύγει τις εύκολες γραμμικές ερμηνείες. Γράφει συγκεκριμένα σε κάποιο σημείο: «Ο επαναστάτης επιχειρεί να άρει το διχασμό θεωρίας και πράξης, και για να το κάνει αποτελεσματικά, πρέπει να μετέχει ο ίδιος σε περισσότερους κόσμους, να υπερβαίνει το διχασμό εντός του και να επιχειρεί να συνθέσει έναν νέο κόσμο, πρωτότυπο και καινοφανή. Στην εποχή του Ρήγα, ένα τέτοιο εγχείρημα, για έναν Έλληνα, αποτελούσε μια σχεδόν υπεράνθρωπη απόπειρα σύνθεσης».
Για νέα ανάγνωση της προσωπικότητας και του έργου του Ρήγα Βελεστινλή από την πλευρά του συγγραφέα έκανε λόγο στην τοποθέτησή του ο καθηγητής Ιστορίας του Α.Π.Θ κ. Θανάσης Καραθανάσης για να συμπληρώσει ότι « ο εύστοχος τίτλος του, «Η ανολοκλήρωτη επανάσταση του Ρήγα» εξηγεί γιατί ήταν ανολοκλήρωτη, αφού ο Ρήγας συνέλαβε και εξέφρασε μια επαναστατική για την εποχή του πρόταση που στόχευε στη δημιουργία ενός κράτους καθαρώς ελληνικού που αναχώνευε τη δυτική και ανατολική επιρροή, την κλασσική ελληνική παράδοση συνδυασμένη με σύγχρονα ρεύματα, ένα κράτος δημοκρατικό, αλλά και υπερεθνικό, ανεξίθρησκο και ταυτόχρονα ορθόδοξο. Ήταν μία ουτοπία αλλά μέσα από αυτήν το γένος των Ελλήνων προετοιμάστηκε ιδεολογικά και πολιτικά για την Επανάστασή του. Ο Ρήγας είχε ρίξει τον σπόρο παρόλο που οι «συγκυρίες», τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων και η οθωμανική θηριωδία ανέκοψαν προσωρινά το έργο του. Ο Ρήγας, ζώντας την ταραγμένη προεπαναστατική εποχή, άφησε ένα πλούσιο συγγραφικό, πολιτικό, ιδεολογικό, επαναστατικό έργο που ο κ. Γ. Καραμπελιάς αναλύει εύστοχα παρακολουθώντας την ιδεολογική πορεία του Θεσσαλού εθνεγέρτη. Τέσσερα ήταν τα καίρια γνωρίσματα του έργου αυτού : ο αρχαιοελληνικός κόσμος, η βυζαντινή παράδοση, η νεοελληνική - ορθόδοξη παράδοση και οι αρχές της Γαλλικής Επανάστασης. Και τα εξέφρασε αυτά στα τυπωμένα έργα του προτείνοντας δημοκρατικό σύνταγμα (νέα πολιτική διοίκησης) αλλά και καλώντας τους Έλληνες να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις (Θούριος). Ο κ. Καραμπελιάς ασκεί κριτική σε εκείνους που αγνοούν, ορισμένοι εσκεμμένα που αρνούνται να δουν το έργο του Ρήγα ως ελληνοκεντρικό και το περιορίζουν σε μία καθαρώς φιλολογική ανάλυσή του στο πλαίσιο της επιρροής του από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό».Πραγματική αποκάλυψη χαρακτήρισε με τη σειρά του το νέο βιβλίο του Γ. Καραμπελιά ο δημοσιογράφος Γιάννης Γιαννακόπουλος για να προσθέσει ότι «αν και πρόκειται στην ουσία για μια επιστημονική διατριβή, μέσα από τις πηγές και τα στοιχεία που παραθέτει αναδεικνύει την πραγματική προσωπικότητα του Ρήγα Φεραίου, ενός ανθρώπου που θα μπορούσε να συμβολίζει τη διαχρονικότητα του Ελληνισμού. Με αναφορές στην αρχαία Ελλάδα, τη βυζαντινή περίοδο, αλλά και της προεπαναστατικής Ελλάδας που εκτείνεται στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, ο Ρήγας ενσαρκώνει τον Έλληνα που κινείται μεταξύ Δύσης και Ανατολής κι αναζητά την επανάσταση που θα αποδεσμεύσει την Ρωμιοσύνη από το αιώνιο αυτό δίπολο της ταλαιπωρίας της και θα της σφραγίσει την ταυτότητα του μοναδικού. Μια επανάσταση που μένει ανολοκλήρωτη μέχρι σήμερα, όπου το ζητούμενο αυτό εμφανίζεται ίσως πιο επίκαιρο από ποτέ».
Κλείνοντας τη χθεσινή παρουσίαση του βιβλίου το λόγο πήρε ο ίδιος ο συγγραφέας για να σημειώσει τους λόγους που τον οδήγησαν να γράψει το τελευταίο του βιβλίο «Ο Ρήγας αποτελεί μια ανεπανάληπτη φυσιογνωμία στην ελληνική ιστορία, εξαιτίας ακριβώς της εκπληκτικής συνθετικότητας και πολυμορφίας του: Συγγραφέας ρομαντικών διηγημάτων και στιχουργημάτων, έργων επιστημονικής εκλαΐκευσης και αρχαιογνωσίας, εκδότης καταπληκτικών χαρτών, χρησμολογικών κειμένων και βιβλίων στρατιωτικής τακτικής, συγγραφέας επαναστατικού «προγράμματος», του μόνου που θα διατυπωθεί από τους υπόδουλους Έλληνες, ποιητής, λόγιος και λαϊκός, τραγουδιστής και μουσικός, προπαντός οργανωτής και αδάμαστος επαναστάτης μέχρι τέλους. Η μορφή του άστραψε για λίγο καιρό και άφησε έκθαμβους τους συγχρόνους του. Ο Ρήγας αποτέλεσε τη στιγμή μιας σύνθεσης χωρίς προηγούμενο, η οποία, δυστυχώς, δεν θα επαναληφθεί στη συνέχεια, δεν θα συγκεντρωθεί σε ένα πρόσωπο, σε ένα άτομο. Ο Ρήγας προσωποποιούσε την άρση της αντίθεσης και τη σύνθεση ανάμεσα στα ρεύματα που διαπερνούσαν και διαπερνούν τον σύγχρονο ελληνισμό: σκέψη και δράση, συναίσθημα και ορθός λόγος, Ανατολή και Δύση, αρχαιότητα και Βυζάντιο, νεωτερικότητα και παράδοση, λόγιο και λαϊκό στοιχείο».
Σοφία Ορφανιώτη
