Η Λάρισα από τις παλαιότερες πόλεις στην Ελλάδα

Και με αδιάλειπτη κατοίκηση όπως αναφέρει ο Λαρισαίος δρ Θεόδωρος Παλιούγκας στην «Ε» μιλώντας σήμερα για το νέο του βιβλίο «Συμβολές στην τοπογραφία και αρχαιολογία της Πελασγίδος Λάρισας»

Μια από τις αρχαιότερες και, μάλιστα, αδιαλείπτως κατοικούμενες, πόλεις στον ελληνικό χώρο είναι η Λάρισα αναφέρει στην «Ε» ο Δρ. Αρχαιολόγος στο Κέντρο Ερευνας της Αρχαιότητος στην Ακαδημία Αθηνών Θεόδωρος Παλιούγκας μιλώντας με αφορμή την έκδοση του νέου του βιβλίου «Συμβολές στην τοπογραφία και αρχαιολογία της Πελασγίδος Λάρισας. I.

O οικισμός των Προϊστορικών και Πρώιμων Ιστορικών χρόνων» (Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Αρχαιότητος. Σειρά μονογραφιών αρ. 9). Στο νέο βιβλίο του Λαρισαίου εκπαιδευτικού που είναι μέρος της διδακτορικής διατριβής του, η οποία ενεκρίθη από το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τον Δεκέμβριο του 2018, αναφέρεται ότι τα αρχαιότερα ευρήματα ανθρώπινης παρουσίας στη Λάρισα ανάγονται στους Νεολιθικούς χρόνους και ο οικισμός που θα αποτελέσει τον πρόδρομο της Λάρισας χρονολογείται στον ύστερο 8ο ή πρώιμο 7ο αι. π.Χ.!
Ο δρ. Παλιούγκας απαντώντας στην ερώτηση πόσο παλιά είναι η Λάρισα θα απαντήσει ότι «Με αφετηρία τους Νεολιθικούς χρόνους (6500−3300/3200 π.Χ.), στους οποίους ανάγονται τα πρωιμότερα, έως σήμερα, κατάλοιπα ανθρώπινης δραστηριότητας στο κέντρο της σημερινής πόλης και, μέσω των υποπεριόδων της Χαλκοκρατίας (3300/3200−1100 π.Χ.), η έρευνα εκτείνεται έως την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (1100−700 π.Χ.), το τέλος της οποίας σηματοδοτεί η άφιξη και εδραίωση του έθνους των Θεσσαλών στη ΒΑ Θεσσαλία -πιθανότατα κατά τον ύστερο 8ο ή πρώιμο 7ο αι. π.Χ.− και η συγκρότηση στη θέση ενός οικισμού, που θα αποτελέσει τον πρόδρομο της Λάρισας των Ιστορικών χρόνων. Αντικείμενό της αποτελούν τα κάθε είδους κατάλοιπα ανθρώπινης δραστηριότητας που έχουν αποκαλυφθεί, έως σήμερα, στη Λάρισα, είτε με σωστικές ανασκαφές της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας είτε τυχαία κατά τη διάρκεια εκσκαφών σε οικόπεδα της πόλης και χρονολογούνται στους Προϊστορικούς και Πρώιμους Ιστορικούς χρόνους. Ανάμεσά τους πρωτεύουσα θέση κατέχει η κεραμεική, η οποία, λόγω έλλειψης γραμματειακών πηγών για τις εξεταζόμενες περιόδους, αποτελεί πολύτιμο υλικό και βασικό οδηγό της έρευνας για τη συναγωγή πολλών και ποικίλων πληροφοριών».
Ερωτώμενος για τον κύριο σκοπό της μελέτης ο Λαρισαίος ερευνητής θα σημειώσει ότι «Ο κύριος σκοπός της μελέτης είναι διττός: α) η διερεύνηση και κατανόηση της εξέλιξης της κατοίκησης στη θέση της πόλης, της οργάνωσης και της χρήσης του χώρου κατά τους Προϊστορικούς και Πρώιμους Ιστορικούς χρόνους, και β) η σκιαγράφηση και ανασύνθεση πτυχών του υλικού πολιτισμού -με έμφαση στην κεραμεική παραγωγή− των τοπικών κοινοτήτων κατά τη διάρκεια των παραπάνω περιόδων, σε αντιπαραβολή με τα δεδομένα από τη λοιπή Θεσσαλία και, ευρύτερα, τον χώρο της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας».
ΣΥΝΕΧΗΣ ΚΑΤΟΙΚΗΣΗ
Ακολούθως ο δρ. Θεόδωρος Παλιούγκας αναφέρεται στη διάρθρωση του βιβλίου που όπως τονίζει «Αρθρώνεται σε οκτώ μέρη. Προτάσσεται η Εισαγωγή με το ιστορικό της έρευνας, την ανάλυση του σκοπού της μελέτης και την ανάπτυξη της μεθόδου που εφαρμόστηκε κατά την πραγμάτευση των θεμάτων της. Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στη Φυσική Γεωγραφία της λεκάνης της Λάρισας, με στοιχεία που αφορούν τη Γεωμορφολογία και τα Υδάτινα Συστήματα της ευρύτερης περιοχής.
Ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση και εξέταση των τοπογραφικών και αρχαιολογικών δεδομένων, σε πέντε μέρη, που αντιστοιχούν στην Εποχή του Λίθου, στις τρεις υποπεριόδους της Χαλκοκρατίας και στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Μέσα από τη συγκέντρωση και αξιολόγηση των δεδομένων πιστοποιείται και τεκμηριώνεται η συνεχής κατοίκηση στη θέση της πόλης σε όλο το διάστημα που καλύπτει η μελέτη, αναδεικνύοντας τη Λάρισα σε μία από τις αρχαιότερες και, μάλιστα, αδιαλείπτως κατοικούμενες, πόλεις στον ελληνικό χώρο.
Το όγδοο μέρος αποτελεί μία Γενική Επισκόπηση και σύνοψη των Παρατηρήσεων που προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων, στα κεφάλαια που προηγήθηκαν. Τέλος, τη μελέτη συμπληρώνουν Παραρτήματα και Πίνακες σχεδίων και εικόνων του μεγαλύτερου μέρους των ευρημάτων, εκτενής Βιβλιογραφία και Περίληψη στην Αγγλική». Καταληκτικά ο συγγραφέας επισημαίνει ότι «Το βιβλίο, έκδοση στη Σειρά Μονογραφιών (αρ. 9) του Κέντρου Ερεύνης της Αρχαιότητος της Ακαδημίας Αθηνών, είναι αφιερωμένο στη Μνήμη του Γιάννη Α. Πίκουλα (1956−2022), καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Επόπτη της Διδακτορικής Διατριβής μου».Θανάσης Αραμπατζής