Μα η πολιτική ποτέ δεν παύει να ασχολείται μ’ αυτόν! Επηρεάζει τα πάντα: από τα οικονομικά του μέχρι την ερωτική ή την οικογενειακή του ζωή» επισημαίνει σήμερα σε συνέντευξή του στην «Ε», ανάμεσα σε άλλα, ο εικαστικός Κυριάκος Κατζουράκης επ’ ευκαιρία της έκθεσης «Αναφορά στην Γκουέρνικα» που θα εγκαινιαστεί σήμερα Σάββατο στις 8.30 μ.μ. στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας. Ο Κυριάκος Κατζουράκης που πρόσφατα δήλωσε ότι θα δωρίσει το έργο του «Γκουέρνικα 1» στην Πινακοθήκη της πόλης μας στη σημερινή του συνέντευξη μιλάει για τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να υφίστανται για να δημιουργήσει έργα με πιο «αισιόδοξα» χρώματα, για το λάιφ στάιλ που από πολίτες μας μετέτρεψε σε καταναλωτές, αλλά και την προσπάθειά του για καλλιτεχνική αποκέντρωση παρά -όπως σχολιάζει- τις μικρές δυνάμεις που διαθέτει… Εκφράζει δε την πεποίθησή του ότι απέχει πολύ η στιγμή που τα μυαλά της Ελλάδας θα γυρίσουν πίσω.
Συνέντευξη στον Θανάση Αραμπατζή
*Σήμερα εγκαινιάζεται η έκθεσή σας «Αναφορά στην Γκουέρνικα», μπορείτε να μας μιλήσετε γι’ αυτή;
-Η έκθεση περιλαμβάνει 52 πίνακες που ζωγράφισα τα χρόνια 2012 – 2018, καθώς και το storyboard της ταινίας USSAK, σε σενάριο που κάναμε με την Κάτια Γέρου την ίδια περίοδο.
Η αρχή ήταν ένας πίνακας με θέμα τον Κρητικό μύθο του Μινώταυρου. Φυσικό ήταν να μελετήσω τα σπουδαία έργα του Πικάσσο που αφορούν αυτό το θέμα. Ήθελα από τα σπουδαστικά μου χρόνια, να πλησιάσω, να εμβαθύνω και να καταλάβω αυτό το θεμελιώδες έργο του μοντερνισμού, την Guernica. Την πληρότητα της σύνθεσης, τη λιτότητα της γραφής, τη δύναμη των αισθημάτων και την εικαστική απόλαυση που εκλύει αυτό το έργο. Έπρεπε να αναμετρηθώ μαζί του, κατανικώντας κατ’ αρχάς τον θαυμασμό μου. Μια περιπέτεια που μου άνοιξε δρόμους που δεν φανταζόμουνα: τη σχέση του κυβισμού με τον σουρεαλισμό, την αυτοπεποίθηση που είναι προϋπόθεση στις αρχικές επιλογές στο θέμα, στη σύνθεση και στην επεξεργασία της φόρμας.
Σε μια μεγάλη επιφάνεια μπόρεσα να καταργήσω το φόντο και να το εντάξω στην περιπέτεια των σχημάτων και του χρώματος.
Εν ολίγοις, ζωγράφιζα χρησιμοποιώντας το «συνειρμικό μοντάζ», όπως και στο μοντάζ του USSAK που έκανα εκ παραλλήλου το 2016/17. Αυτό το ζωγραφικό ταξίδι περιέχει μια διαδρομή από την παιδική ηλικία γεμάτη μνήμες και αναφορές μέχρι το οδυνηρό σήμερα.
*Ταυτοχρόνως ανά την Ελλάδα παίζεται και η ταινία σας «Ussak», τι αισθάνεσθε πιο πολύ σκηνοθέτης ή ζωγράφος; Πώς συνδυάζονται αυτά τα δύο;
-Δεν τα ξεχωρίζω, τα θεωρώ αλληλένδετα μεταξύ τους -άλλωστε το διδακτικό μου αντικείμενο στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ ήταν η σχέση ζωγραφικής και κινηματογράφου- οι διαφορές τους είναι στη διαχείριση του αποτελέσματος. Ταξιδεύουμε με την Κάτια σε όλη την Ελλάδα και προβάλλουμε το USSAK προκαλώντας συζητήσεις. Καταργήσαμε τον έλεγχο της διανομής και συναντήσαμε κατ’ ευθείαν το κοινό της ταινίας με μεγάλη ανταπόκριση. Αυτό εννοώ λέγοντας διαχείριση του αποτελέσματος.
*Όπως έχετε δηλώσει το έναυσμα για τη δημιουργία του έργου σας «Αναφορά στην Γκουέρνικα» σας το έδωσε η υπογραφή του πρώτου μνημονίου… Βλέπετε φως στην άκρη του τούνελ για μια έκθεση με πιο αισιόδοξα χρώματα;
-Όχι δεν είμαι αισιόδοξος. Όταν σκέφτομαι το ύψος του δημοσίου χρέους, το ύψος της ανεργίας, την αβάσταχτη φορολογία, την καλπάζουσα ακρίβεια, το καθημερινό λαχάνιασμα του πολίτη για την επιβίωση, την πώληση της δημόσιας περιουσίας, τον στενό κορσέ των αγορών και των δανειστών κ.λπ. και να θέλω δεν μπορώ να είμαι αισιόδοξος.
Όμως είναι πιθανόν μια επόμενή μου έκθεση να έχει πιο αισιόδοξα χρώματα, όπως εύστοχα ρωτάτε. Πότε; Όταν δω να δημιουργούνται κινήματα πολιτών με διάρκεια και στόχους, να ενώνονται με άλλους χώρους χωρίς φόβο μη χάσουν την «καθαρότητά» τους, να εστιάζουν σ’ αυτά που τους ενώνουν και να μιλούν για τα αυτονόητα, για παράδειγμα την προστασία του περιβάλλοντος, τη δικαιοσύνη, το αίτημα για έναν άλλο τρόπο ζωής με πνευματικότητα κ.λπ. και να μιλούν με πείσμα και σθένος, τότε ναι, θα είμαι αισιόδοξος και τα έργα μου θα είναι διαφορετικά. Όμως αυτή η αισιοδοξία θα πατάει σε κάτι χειροπιαστό, δεν θα είναι μια απλοϊκή δήλωση του τύπου: «εγώ παρ’ όλα αυτά παραμένω αισιόδοξος».
*Τι φταίει και πήγαν τόσο στραβά τα πράγματα στην Ελλάδα;
-Θυμάμαι μια φράση από το ντοκιμαντέρ Οικονομικός Δολοφόνος: «Το να δίνω δάνειο σε κάποιον που ξέρω ότι δεν μπορεί να το ξεπληρώσει, είναι έγκλημα». Αυτό όσον αφορά στους δανειστές. Άρα και το να παίρνω δάνειο που ξέρω ότι δεν μπορώ να το ξεπληρώσω είναι κάτι αντίστοιχο. Γιατί βυθίζω στη δυστυχία μια ολόκληρη χώρα.
Από κει κι ύστερα τα εξοπλιστικά, οι ολυμπιακοί αγώνες, η χαμηλή φορολόγηση του κεφαλαίου, τα λεφτά κάτω από το τραπέζι, η κερδοσκοπία των ολίγων, τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Ύστερα, η έλλειψη ισορροπίας εισαγωγών – εξαγωγών, η μη επάρκεια τροφής -πατάτες Αιγύπτου, σκόρδα Κίνας-, πού; Σ’ ένα από τα πιο εύφορα περιβόλια του πλανήτη: στην Ελλάδα και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός.
Κι απ’ την άλλη μεριά, εμείς οι πολίτες που για δεκαετίες πάψαμε να νιώθουμε ως πολίτες και γίναμε καταναλωτές, έρμαια ενός ηλίθιου λάιφ στάιλ, που χάσαμε την ψυχή μας και νιώσαμε ότι ανήκουμε στους «τυχερούς». Όχι μόνο στην Ελλάδα, παγκοσμίως συνέβη αυτό. Τις τελευταίες δεκαετίες φτιάχτηκε ένας νέος τύπος ανθρώπου, απομονωμένος στα δικά του, που ιδιωτεύει, που δεν ασχολείται με την πολιτική και που καμαρώνει γι’ αυτό! Μα η πολιτική ποτέ δεν παύει να ασχολείται μ’ αυτόν! Επηρεάζει τα πάντα: από τα οικονομικά του μέχρι την ερωτική ή την οικογενειακή του ζωή.
*Ο γιος σας βρίσκεται στο εξωτερικό. Τι υπερτερεί η χαρά του πατέρα που βλέπει το τέκνο του να διαπρέπει στο εξωτερικό όντας λέκτορας στην εξελικτική - μοριακή βιολογία στην Οξφόρδη, ή η λύπη που βρίσκεται μακριά του;
-Ο Άρης -full professor πλέον- έχει καταφέρει να κάνει αυτό που ήθελε με τον τρόπο που επέλεξε κι αυτό το χαίρομαι πάρα πολύ. Φυσικά μου λείπει και προσπαθώ να το ξεπεράσω, ομολογώ δύσκολα πολύ δύσκολα.
*Απέχουμε πολύ θεωρείτε από τη στιγμή που η χώρα θα κρατά τα μυαλά της εντός των συνόρων;
- Ναι, νομίζω ότι δυστυχώς απέχουμε πολύ.
*Στις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές ήσασταν υποψήφιος στον Δήμο της Αθήνας. Στις επερχόμενες εκλογές θα το τολμήσετε ξανά; Ισως με τον Κώστα Μπακογιάννη που προτάσσει το σύνθημα περί «πολιτισμού της καθημερινότητας»…
-Όσο πιστεύω στην άμεση δημοκρατία και στα κινήματα, άλλο τόσο εξακολουθώ να πιστεύω στη συμμετοχή στους θεσμούς και στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, όση απογοήτευση κι αν μας έχουν προκαλέσει - και οι θεσμοί και το κοινοβούλιο – τεράστια απογοήτευση. Στη φάση όμως που βρίσκομαι τώρα, δεν έχω ούτε χρόνο ούτε διάθεση να συμμετάσχω σε κάτι όπως αυτό που με ρωτάτε. Και η εξήγηση είναι απλή: για να φτιάξω την ταινία USSAK δούλευα 5 χρόνια. Επειδή δεν υπήρχαν ούτε τα αναγκαία χρήματα, ούτε γραφείο διανομής, ούτε promotion, ούτε τίποτα παρά μόνο μια μικρή αφοσιωμένη ομάδα, έπρεπε για 5 χρόνια να είμαι παρών επί καθημερινής βάσης, εργαζόμενος εντατικά, βάζοντας στην παραγωγή τα λίγα χρήματα που είχα και ξέροντας ότι η εργασία μου δεν θα πληρωθεί ούτε με 1 σεντ. Αλλιώς η ταινία δεν θα γινόταν. Κάνοντας την περιοδεία του USSAK κατόπιν, ήξερα ότι θα ήταν χρονοβόρα και οικονομικά ασύμφορη. Είμαι ευτυχής που έγινε, αλλά μέσα σε τέτοιες συνθήκες δεν χωρούν άλλα πράγματα. Αυτό το δρόμο θέλω να συνεχίσω, σχεδιάζοντας την επόμενη ταινία, την επόμενη έκθεση, το επόμενο βιβλίο, ταξιδεύοντας στην πατρίδα μου και συμβάλλοντας στην καλλιτεχνική αποκέντρωση με τις μικρές μου δυνάμεις. Ένα κεφάλαιο μόνο διαθέτω: Τον χρόνο μου κι αυτό δεν πρέπει να το σπαταλάω πουθενά αλλού.
