Ο λόγος για την έκθεση «Συναγωνιστής: Έλληνες Εβραίοι στην Εθνική Αντίσταση» που είναι η πραγμάτωση μιας βαθιάς υποχρέωσης και ειλικρινούς επιθυμίας να τιμηθούν αυτοί που πολέμησαν και ακύρωσαν την πεποίθηση ότι οι Εβραίοι υπέκυψαν στο Ολοκαύτωμα ως "πρόβατα επί σφαγή". Η ενδελεχής έρευνα του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος η οποία διήρκεσε πέντε έτη, οδήγησε στη συγκέντρωση 24 προσωπικών ιστοριών αντρών και γυναικών από διάφορες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας, που πήραν τα όπλα στις μέρες της Κατοχής. Πολύ νέοι οι περισσότεροι, πρόσφατα ξεσπιτωμένοι από το διωγμό, συχνά μόνοι και ορφανεμένοι, βρήκαν μια νέα, δυναμική οικογένεια στα βουνά και υπηρέτησαν τον ένοπλο αγώνα με πολλούς τρόπους, με θάρρος και αποφασιστικότητα. Χρίστηκαν συναγωνιστές, υπέρτατος τίτλος τιμής ανάμεσα στους μαχητές της ελεύθερης Ελλάδας και πολέμησαν ως ίσοι μεταξύ ίσων.
Τη χθεσινή εκδήλωση των εγκαινίων άνοιξε με χαιρετισμό του ο δήμαρχος Λαρισαίων κ. Απόστολος Καλογιάννης που ανάμεσα σε άλλα σημείωσε ότι "Είναι διαδεδομένη η αντίληψη πως την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι εβραϊκοί πληθυσμοί οδηγήθηκαν ως "πρόβατα επί σφαγή" στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης χωρίς να αντιδράσουν. Πρόκειται για μια σχηματική αντίληψη που προέκυψε εξαιτίας της "βαριάς" σκιάς του Ολοκαυτώματος στην ιστοριογραφία και τη συλλογική μνήμη. Αγνοείται ακόμη και στις μέρες μας το γεγονός πως χιλιάδες Εβραίοι αντιστάθηκαν δυναμικά στην τραγική μοίρα που τους επιφύλασσε το φυλετικό μίσος των Ναζί. …Η συμβολή των Ελλήνων Εβραίων στην Εθνική Αντίσταση και στη χώρα μας για χρόνια αποσιωπήθηκε όπως και το ηρωικό έπος της Εθνικής Αντίστασης τους λαού μας μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. …Αν και τα στοιχεία παραμένουν αποσπασματικά υπολογίζεται πως περίπου 650 άνδρες και γυναίκες από όλες σχεδόν τις εβραϊκές κοινότητες της χώρας μας εντάχθηκαν σε διάφορες οργανώσεις ή πολέμησαν ως αντάρτες από την έναρξη της Κατοχής έως την Απελευθέρωση". Ακολούθησε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Λάρισας Μώρις Μαγρίζος που τόνισε μεταξύ άλλων ότι "Η έκθεση αυτή έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό. Να μιλήσει για τους Εβραίους, νέους και νέες, που δεν αποδέχτηκαν την "κακή τους μοίρα" να αποτελούν έναν κυνηγημένο λαό… Που αποφάσισαν να πάρουν τα όπλα και να πολεμήσουν τον εχθρό ή να βοηθήσουν τον απελευθερωτικό αγώνα με όποιον άλλο τρόπο μπορούσαν". Ακολούθησε η κ. Αλίνα Μωυσή που διάβασε τον λόγο της διευθύντριας του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος κ. Ζανέτ Μπαττίνου που ανειλημμένες υποχρέωσης την εμπόδισαν να παρευρεθεί στα εγκαίνια όπως ήταν αρχικώς προγραμματισμένο. Η κ. Μπαττίνου στον χαιρετισμό της έγραφε ανάμεσα σε άλλα ότι "Η ιστορία των Εβραίων αντιστασιακών, εκτός από ισχυρό μήνυμα συλλογικής αξιοπρέπειας και θάρρους απέναντι στον όλεθρο εκπέμπει παναθρώπινο και διαχρονικό μάθημα ζωής: Στη ρητορική του μίσους και του αποκλεισμού που κήρυτταν οι Ναζί και οι δωσίλογοι σ' εκείνους τους σκοτεινούς καιρούς, η Αντίσταση απαντούσε με το μαγικό σύνθημα της ενσωμάτωσης. Αποκαλούσε αδέρφια όλους τους κατατρεγμένους και τους πρόσφερε όχι μόνο προστασία, αλλά και ελπίδα μέσα από την επιλογή της μάχης. Ηταν ένα σπάνιο είδος αγωνιστικής αλληλεγγύης, που κωδικοποιήθηκε στην ελληνική γλώσσα με μια ακόμα πιο σπάνια λέξη: Συναγωνιστής". Ακολούθως η συγγραφέας κ. Μπέττυ Μαγρίζου διάβασε αποσπάσματα από την προσωπική μαρτυρία του ελληνοεβραίου Σαμουήλ Μιζάν από το αντάρτικο και την κατοχή με τίτλο «Ήταν πιο πολύ το ξύπνημα του ανθρώπου», «Μικρά παιδιά και μεγάλοι ήμασταν οργανωμένοι αγωνιστές στο ΕΑΜ οι μεγάλοι, στην ΕΠΟΝ οι νέοι και αργότερα στον ΕΛΑΣ, το μάχιμο κομμάτι του απελευθερωτικού αγώνα όσοι θέλανε να πάνε. Εγώ πήγα. Η εθνική αντίσταση ήταν μια ανάγκη που έπρεπε να γίνει. Όμως εγώ ένιωθα πως δεν ήταν απλώς μια λέξη ούτε μια ανάγκη του κόσμου. Δεν ήταν ένας πόλεμος στον κατακτητή. Ηταν πιο πολύ το ξύπνημα του ανθρώπου…". Ακολούθησε ξενάγηση στην έκθεση, ενώ τη βραδιά επένδυσε μελωδικά ο φλαουτίστας κ. Πέτρος Παππάς. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Κώστας Μπαργιώτας, οι αντιδήμαρχοι Γ. Σούλτης και Απ. Σουρλαντζής, ο περιφερειακός σύμβουλος Νίκος Λιούπας εκπροσωπώντας τον περιφερειάρχη, ο σύμβουλος δημάρχου Περικλής Καμάρης, ο αντισυνταγματάρχης Κων. Κοττάκος εκπροπώντας την 1η Στρατιά, η προϊσταμένη Αρχαιοτήτων Λάρισας κ. Ρούλα Σδρόλια, η διευθύντρια του Λαογραφικού Μουσείου κ. Φανή Καλοκαιρινού, ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Δημοτικής Πινακοθήκης-Μουσείου Γ.Ι. Κατσίγρα Νίκος Σκεντέρης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Διαχρονικού Μουσείου Γιάννης Σιούλας, ο φιλίστωρ γιατρός Νίκος Παπαθεοδώρου, ο βετεράνος δικηγόρος Γιάννης Διαμαντής και πολύς κόσμος.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως 11 Ιανουαρίου 2019. Ώρες λειτουργίας έκθεσης: Τρίτη έως Κυριακή 10:00 – 14:00, 18:00 – 21:00. Είσοδος ελεύθερη.
Θανάσης Αραμπατζής
