Ο πολιτισμός έδωσε φωνή στα Τέμπη...

* ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΑΝ ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ * ΙΩΑΝΝΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ: ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΑΤΗ

«Πες στους δικούς μου/Ότι θ’ αργήσω απόψε/Ένα θα γίνω με τις ράγες και τους καπνούς/Το τελευταίο εισιτήριο κόψε/Γι’ αυτό το τρένο που θα αγγίξει τους ουρανούς/Την κάνω φίλε μου, σαλπάρω απόψε/Σε δρομολόγια δίχως επιστροφή/Τον σεβασμό σου στη μνήμη μας δώσε/Το έγκλημά τους μην αφήσεις να ξεχαστεί»: «Θ’ αργήσω απόψε» το τραγούδι, από το συγκρότημα «Κοινοί Θνητοί».

Το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών επηρέασε με τρόπο καθολικό το συλλογικό συνειδητό. Το βιωμένο τραύμα επηρέασε με τρόπους πολλαπλούς τους πολίτες αυτής της χώρας. Οι καλλιτέχνες, όπως σε όλα τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας, μεταβόλισαν το γεγονός και στη συνέχεια χρησιμοποιώντας ο καθένας την τέχνη που υπηρετεί το εξέφρασαν. Με στίχους, τοιχογραφίες, εικαστικές εγκαταστάσεις και έργα ζωγραφικής.
Όπως λέει στην «Ε» η αν. προϊσταμένη της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας-Μουσείου Γ.Ι. Κατσίγρα, «η τοπική κοινωνία, ειδικά στη Λάρισα, επηρεάστηκε από το δυστύχημα των Τεμπών. Οι άνθρωποι που βρέθηκαν στο σημείο του ατυχήματος πέρασαν μια διαδικασία συναισθηματικής επεξεργασίας, προσπαθώντας να διαχειριστούν το τραύμα που βίωσαν. Οι καλλιτέχνες παίρνουν ερεθίσματα από τα καθημερινά γεγονότα και τα συναισθηματικά φορτία των ανθρώπων, και στη συνέχεια μετατρέπουν αυτά τα ερεθίσματα σε έργα τέχνης», θα πει η κ. Δεληγιάννη, για να συνεχίσει λέγοντας ότι: «Το έργο τέχνης λειτουργεί -και- ως μέσο επικοινωνίας με το γεγονός και προκαλεί έναν διάλογο μεταξύ του θεατή και του συμβάντος. Οι καλλιτέχνες, ανεξαρτήτως του είδους τους (ζωγράφοι, ποιητές, λογοτέχνες κ.λπ.), πάντα επηρεάζονταν από μεγάλα γεγονότα και το ίδιο συμβαίνει και με αυτό το τραγικό περιστατικό. Το έργο τέχνης, λοιπόν, επηρεάζει και το κοινό, καθώς κάθε θεατής το επεξεργάζεται σύμφωνα με τις προσωπικές του εμπειρίες, τα τραύματα και τα συναισθήματά του. Αυτό προκαλεί μια εσωτερική διαδικασία που βοηθά τον άνθρωπο να κατανοήσει και να επεξεργαστεί καλύτερα το γεγονός, ακόμη και να το αντιμετωπίσει ως μια προσωπική διαδικασία θεραπείας. Το έργο τέχνης δεν είναι μόνο έκφραση του καλλιτέχνη, αλλά και εργαλείο βοήθειας και κατανόησης για τον θεατή».
ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΜΠΗ
Ο κατάλογος με έργα που έγιναν ως φόρος τιμής στα Τέμπη μεγάλος, και όσο περνάει ο χρόνος, μεγαλώνει. Ενδεικτικά μερικά από τα έργα:
Τοιχογραφία μνήμης για τη σιδηροδρομική τραγωδία από το Εργατικό Κέντρο Λάρισας, σε συνεργασία με το Εικαστικό Επιμελητήριο Ελλάδας: Μία τοιχογραφία μνήμης, προκειμένου να μην ξεχαστεί ποτέ η σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών, ετοιμάστηκε το Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 2024 από μέλη του Εργατικού Κέντρου Λάρισας, σε συνεργασία με το Εικαστικό Επιμελητήριο Ελλάδας, για να τιμήσουν τη μνήμη των 57 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους.
58 καρφιά για τα Τέμπη: Ένα συγκλονιστικό νέο έργο τέχνης, αφιερωμένο στα θύματα του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, δημιούργησε ο Γιώργος Κόφτης. Αξιοποιώντας τη μορφή «Land Art» ο σπουδαίος εικαστικός έβαλε 58 μεταλλικούς σωλήνες σε ένα χωράφι 500 μέτρα νότια του σημείου που έγινε το τραγικό δυστύχημα, δημιουργώντας μια νέα εικαστική εγκατάσταση για να θυμίζει την αδικία που συνέβη σε εκείνο το σημείο. 57 καρφιά για τα θύματα και ένα ακόμα, για το τραύμα όλων των άλλων.
Έκθεση φωτογραφίας στο «Χατζηγιάννειο»: Φωτογραφική έκθεση με αφορμή τα 2 χρόνια από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών διοργάνωσαν οι φορείς: Εργατικό Κέντρο Ν. Λάρισας, Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Καταστημάτων Αναψυχής και Εστίασης, Ομοσπονδία Επαγγελματοβιοτεχνών και Εμπόρων Ν. Λάρισας, Εμπορικός Σύλλογος Λάρισας, Φαρμακευτικός Σύλλογος Λάρισας, Σωματείο Ιδιοκτητών ΤΑΞΙ Λάρισας, Ενωτική Ομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Ν. Λάρισας, Φοιτητικοί Σύλλογοι, Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Ν. Λάρισας, Ένωση Γονέων Λάρισας. Οι φωτογραφίες δε είναι των Θανάση Καλιακούδα, Δημήτρη Καστανάρα, Κώστα Λαμπρούλη, Βασίλη Ντάμπλη, Λεωνίδα Τζέκα και Κώστα Τσιάρα.
Η σπασμένη ελληνική σημαία: Η ομάδα σχεδιαστών Beetroot δημιούργησαν την ελληνική σημαία με τις λωρίδες της σπασμένες σε κομμάτια, σε μια διάταξη που θυμίζει τα βαγόνια μετά το δυστύχημα. Μια εικόνα, λένε, ισούται με χίλιες λέξεις, κι η συγκεκριμένη αποτυπώνει πλήρως την ελληνική πραγματικότητα στις 28 Φεβρουαρίου 2023.
Θανάσης Αραμπατζής