Αρχαιολόγοι, συντηρητές, εργατοτεχνίτες και μηχανικοί, 20 άτομα στο σύνολό τους, εργάζονται πυρετωδώς στον χώρο και ξετυλίγουν το κουβάρι της ιστορίας του, με ευρήματα που κράτησε για πολλά χρόνια καλά κρυμμένα, ο χωμάτινος όγκος του δαπέδου του. Ειδικότερα, στο πλαίσιο των εργασιών αποχωμάτωσης του δαπέδου, ανασύρουν από κάθε γωνιά του εσωτερικού του χώρου, χειροπιαστές αποδείξεις της λαμπρής και μεγάλης πορείας του.
Πολλά από τα στοιχεία που αποκαλύπτονται επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις για τη μορφή και τη λειτουργία του μνημείου, ενώ πολλά άλλα ακόμη «γράφουν» μια νέα σελίδα ιστορίας του.
Η επιβλέπουσα αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, κ. Τένια Αναστασιάδου, μας ξενάγησε στον χώρο του εργασιών και παρουσίασε στην «Ε» τόσο τα πρώτα κινητά ευρήματα, όσο και τις πληροφορίες που αποκόμισαν μέχρι σήμερα, από τη λειτουργία της εμπορικής τούρκικης αγοράς.
«Σύμφωνα με τα ευρήματα στη σκεπαστή εμπορική αγορά, που κτίστηκε από τους Οθωμανούς το διάστημα 1484-1506, λειτουργούσαν υαλοπωλείο, κατάστημα με κοσμήματα, κατάστημα με λουλάδες..., καθώς βρίσκουμε μεγάλη συγκέντρωση ανάλογων υλικών, όπως χάντρες (καμμένες από την πυρκαγιά που ξέσπασε το 1799), κομμάτια γυαλιών κ.ά.» αναφέρει η κ. Αναστασιάδου.
ΠΛΑΚΕΣ ΑΠΟ ΑΡΧΑΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ
Όσον αφορά στη διαμόρφωση του εσωτερικού του χώρου μας λέει: «Μετά την αποχωμάτωση σχεδόν 1,5 μέτρου βάθους, ανακαλύφθηκε το δάπεδο, και παρουσιάζεται η ακριβή διαμόρφωση της αγοράς. Συγκεκριμένα, τα καταστήματα που ουσιαστικά ήταν ελαφρές κατασκευές -πάγκοι με πρόχειρα χωρίσματα μεταξύ τους από ευτελή υλικά- υπήρχαν περιμετρικά του εσωτερικού χώρου και περιμετρικά των δύο πεσών που βρίσκονται στο κέντρο του και στήριζαν τους έξι θόλους του κτιρίου.
Ο διάδρομος που διέσχιζαν οι επισκέπτες συνθέτει ένα παζλ υλικών. Αλλού είναι στρωμένος με πλίθινες πλάκες, αλλού με λίθους, αλλού είναι χωμάτινος και γενικά διαφαίνεται ότι έχουν γίνει κατά καιρούς μπαλώματα, σε συντηρήσεις σημείων που χαλούσαν. Τα δάπεδα των καταστημάτων επίσης είναι στρωμένα από διάφορα υλικά, όπως ασβέστη, πλάκες… κ.ά.
Από την κατασκευή τους διαπιστώνεται ότι κάποια είχαν προνομιακή θέση, όπως αυτά που ήταν κοντά στις εισόδους».
Για τη δημιουργία του Μπεζεστενίου χρησιμοποιήθηκαν πολλές πλάκες από αρχαία μνημεία που υπήρχαν στην περιοχή του λόφου (πιθανολογείται ότι υπήρχε και ένα ναός της Αφροδίτης). Αυτά είναι ορατά και στις τέσσερις πλευρές του μνημείου.
ΜΑΙΑΝΔΡΟΙ ΚΑΙ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ
Ένα από τα στοιχεία που ξεχωρίζει στους τοίχους του Μπεζεστενίου είναι ο διάκοσμός τους, σε πολλά σημεία και σε διάφορα ύψη.
Συγκεκριμένα, η κ. Αναστασιάδου μάς είπε: «διακρίνονται οδοντωτά σχέδια που εξέχουν από τους τοίχους, μαίανδροι, λουλούδια… κι άλλα περίτεχνα σχήματα, τα οποία δημιουργήθηκαν ως διακοσμητικά. Κάποια βρίσκονται χαμηλά στις εισόδους και άλλα ψηλότερα, κοντά στην οροφή του κτιρίου». Στο κέντρο του χώρου, διακρίνεται ένας σωρός μπάζων, που αποτελούν μέρος της οροφής που έπεσε με την πυρκαγιά του 1799. Επίσης, σε διάφορα σημεία μεσότοιχων διακρίνονται μαυρισμένες πέτρες από φωτιά. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, «το Μπεζεστένι καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1799, όπου κατέρρευσαν οι έξι θόλοι και τα περιμετρικά καταστήματα, φράχθηκαν οι πλευρικές είσοδοι και άρχισε η επίχωσή του με σκοπό τη χρήση του ως αποθήκη πολεμικού υλικού. Κατά το διάστημα 1910-1961 χρησίμευσε ως Αρχαιολογικό Μουσείο, με τις αρχαιότητες σε πρόχειρα στέγαστρα στις εξωτερικές του πλευρές».
Παράλληλα με την αποχωμάτωση του δαπέδου, πραγματοποιούνται και εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης τμημάτων του μνημείου. Όσον αφορά στην αναστήλωση η αρχαιολόγος αναφέρει: «καθαρίζονται οι αρμοί από σαθρά υλικά και γίνεται συντήρηση των λίθων και των πλίθινων διακόσμων. Θα αρμολογηθούν με συμβατά υλικά και θα στερεωθούν…».
ΘΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΝ ΤΟΜΕΣ
Στο πλαίσιο των εργασιών διερευνώνται οι είσοδοι του Μπεζεστενίου και τα κατώφλια.
Εκτιμάται ότι στα τέλη του καλοκαιριού θα ξεκινήσουν τομές στον εξωτερικό χώρο δυτικά του μνημείου, οι οποίες θα γίνουν σε μεγαλύτερο βάθος απ’ ό,τι έχουν γίνει στο εσωτερικό του. Στο σημείο αυτό προβλέπεται να δημιουργηθεί ένας υπόγειος χώρος όπου θα κατασκευαστούν αποχωρητήρια και θα τοποθετηθεί μηχανολογικός εξοπλισμός.
Οι παραπάνω εργασίες αποτελούν μέρος της πρώτης φάσης του έργου επισκευής και ανασκαφών εντός του μνημείου και του περιβάλλοντα χώρου του. Με την αποπεράτωσή τους, τη σκυτάλη παίρνει ο Δήμος Λαρισαίων, που θα προχωρήσει σε εργασίες αναστήλωσης -ανακατασκευής του ιστορικού μνημείου (εμβαδού 600 m2) για την επαναλειτουργία του, με εμπορικές και πολιτιστικές χρήσεις.
Της Λένας Κισσάβου
Φωτ. Βασίλης Ντάμπλης
