Ως βροτός μεν θνήσκεις, εκουσίως Σωτήρ, ως Θεός δε τους θνητούς εξανέστησας, εκ μνημάτων και βυθού αμαρτιών.
Ο ζωής ταμίας, πως οράται νεκρός; εκπληττόμενοι οι Άγγελοι έκραζον, πώς δέν μνήματι συγκλείεται Θεός;».
Με μελαγχολικό καιρό, με κατάνυξη, με θρησκευτική λαμπρότητα και με ξεχωριστή συγκίνηση η ευρύτερη περιοχή της Ελασσόνας «βίωσε» τη «φεγγοβολή της παράξενης χαρμολύπης» μιας ιδιαίτερης ημέρας, αυτής της Μεγάλης Παρασκευής. Όπου «αγκαλιάζονται» η παράδοση, το θείο με το συναίσθημα, που οι παιδικές μνήμες, οι θύμησες και η νοσταλγία τού καθένα μας ενώνονται με το πένθιμο, το δακρυσμένο αλλά και τόσο γοητευτικό σκηνικό, με τα διαφορετικά ανοιξιάτικα «χρώματα και αρώματα» του Απρίλη. Όπου το νήμα της παράδοσης, όλο και ξετυλίγεται, δεν κόβεται, δεν χάνεται με τίποτα, αλλά συνεχίζει να δένει καλά τα χρόνια το ένα με το άλλο.
Εικόνες που επαναλαμβάνονται κάθε άνοιξη, κάθε χρόνο. Για αιώνες ο ίδιος «Επιτάφιος Θρήνος», αυτό το ανεπανάληπτο «πένθιμο τραγούδι της Μεγ. Παρασκευής», που γίνεται ένα διάφανο «μωσαϊκό» πένθους, πόνου, οδύνης, συγκίνησης, αλλά και ένα χρήσιμο για πολλούς απόθεμα παρηγοριάς. Ένας ζωντανός «καμβάς» όπου όλοι μαζί και ο καθένας μας ξεχωριστά, ξανά και ξανά «υφαίνει» το δικό του «δράμα», «θρηνεί» τις δικές του «απώλειες», «κλαίει» βουβά τους δικούς του νεκρούς, αναπολεί, ξαναθυμάται, ζει τον δικό του «Επιτάφιο». Στα κοιμητήρια της περιοχής, εκατοντάδες αυτοί που άναψαν ένα καντήλι ή ένα κερί, που άφησαν ένα λουλούδι σ΄ αυτούς που σμίλεψαν τη σκέψη τους, σ΄ αυτούς που… δεν τους περιμένουν να αναστηθούν αλλά τους νιώθουν πάντα δίπλα και κοντά τους.
Εγκώμια στον Ιησού, ύμνοι υπέροχοι - αριστουργήματα, Επιτάφιοι που εξωτερικεύουν την άνοιξη, κόσμος με αναμμένα κεριά, ασφυκτικά γεμάτες από κόσμο οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της επαρχίας Ελασσόνας (…με ιδιαίτερη και φέτος τη μεγάλη παρουσία των νέων), βιώματα, μνήμες, αναμνήσεις, θύμησες. Μια ατμόσφαιρα τόσο παράξενη, περίεργη και ελκυστική μαζί, που σε παρασύρει, θέλοντας και μη, που μαγεύει και ίσως αγγίζει τις ψυχές όλων.
Άλλωστε, όπως τονίζουν οι γνωρίζοντες την υμνολογία της Μ. Παρασκευής, «ο Επιτάφιος θρήνος είναι ένα ποιητικό ανθολόγιο γεμάτο ωραίες εικόνες και συγκινητικές εκφράσεις, που προκαλούν την άφατη θλίψη του πιστού για την πρόσκαιρη δύση του «μη δύοντος ηλίου», ενώ και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης χαρακτηρίζει τους ύμνους του Επιταφίου ως «παθητικά άσματα». Πάντως, αφορμής δοθείσης, δεν είναι τυχαίο που ο Γιώργος Σεφέρης, κάνει λόγο για «την υψηλότερη μορφή άνοιξης που ξέρω: μίαν ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα».
Σε όλους τους ιερούς ναούς της περιοχής, στην Ιερά Μονή της Παναγίας Ολυμπιώτισσας, στην Ιερά Μονή Αναλήψεως του Σωτήρος Συκέας Ποταμιάς, λίγο μακρύτερα και ψηλότερα στην Ιερά Μονή Σπαρμού Ολύμπου, στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Λιβαδίου, στην Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Δεμιράδων Κοκκινόγης, εκεί ψηλά στην Ιερά Μονή Κανάλλων Καρυάς Ολύμπου και στην Ι. Μονή Αγίου Δημητρίου («Βαλέτσικο») Τσαριτσάνης χθες το πρωί και το μεσημέρι εψάλη η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών, ο Μέγας Εσπερινός και η Αποκαθήλωση. Έως αργά το απόγευμα, εκατοντάδες πιστοί, όλων των ηλικιών (…ανάμεσά τους και πολλοί επισκέπτες και εκδρομείς) συνέρρευσαν στις εκκλησίες της Ελασσόνας για να ασπαστούν το Άχραντο Σώμα και να προσκυνήσουν τους Επιταφίους του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Δημητρίου, των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Αγίου Σπυρίδωνος, του Αγίου Αρσενίου, του Κοιμητηριακού ιερού ναού του Αγίου Λαζάρου, του ι.ν. Τριών Ιεραρχών Παλαιοημερολογιτών, της Ιεράς Μονής Παναγίας Ολυμπιώτισσας, της Ι.Μ. Αναλήψεως του Σωτήρος, της Ι.Μ. Σπαρμού Ολύμπου και των άλλων μοναστηριών.
Η Ελασσόνα της Μεγάλης Παρασκευής, για μια ακόμη χρονιά,
είχε ως χαρακτηριστικό τη μεγάλη προσέλευση των Ελασσονιτών στους ναούς και, επισκεπτών, που, έστω για λίγο σταματούσαν το ταξίδι τους για να προσκυνήσουν στους Επιταφίους, και να πάρουν κάτι από τη δύναμη που αποπνέουν. Συνεχής η ροή προσκυνητών στα μοναστήρια της περιοχής, που και αυτά, έχουν το δικό τους μοναδικό «χρώμα» κατάνυξης και περισυλλογής, ημέρες σαν αυτές της Μεγ. Εβδομάδας.
Χθες το απόγευμα, μέσα σε ατμόσφαιρα συγκίνησης, τελέσθηκε η Ακολουθία και η περιφορά του λιτού Επιταφίου στον Κοιμητηριακό ιερό ναό Αγίου Λαζάρου Ελασσόνας, ανάμεσα από τα δεκάδες μνήματα των «κεκοιμημένων».
Βουβό κλάμα και βουρκωμένα μάτια, περισυλλογή, εκεί όπου σμίγουν ανθρώπινος και θεϊκός πόνος, εκεί που το θείο δράμα, είναι και το προσωπικό «κρυφό» δράμα κάθε ανθρώπου. Στις 7:30 το βράδυ, άρχισε σε όλους τους ναούς και στο Μητροπολιτικό ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου Ελασσόνας η Ακολουθία του Ιερού Επιταφίου, με την παρουσία των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της περιοχής. Εκατοντάδες πιστοί και επισκέπτες της πασχαλινής Ελασσόνας δημιούργησαν το αδιαχώρητο στο εσωτερικό των εκκλησιών και κατέκλυσαν τους προαύλειους χώρους.
Λίγο μετά τις 9 το βράδυ, η προγραμματισμένη καθιερωμένη Έξοδος αναβλήθηκε λόγω βροχής και η Περιφορά των Ιερών Επιταφίων έγινε μέσα στους ιερούς ναούς, ολοκληρώνοντας έτσι μια ιδιαίτερη ημέρα της Ορθοδοξίας, μια ακόμη Μεγάλη Παρασκευή, που έχει τη δική της μοναδική ομορφιά γεμάτη πλούσια συναισθήματα, αναμφισβήτητα αναλλοίωτη μέσα στο διάβα του χρόνου. Μια μέρα, όπου η «χαρμολύπη» χτυπά την πόρτα της ψυχής μας. Μαζί της και η άνοιξη που μας ανοίγει την άλλη πόρτα, εκείνης του Πάσχα, που ανεβαίνει σιωπηλό μέσα από σταλαγμούς κατάνυξης, και επιτάφιων θρήνων, καταθέτοντας το δικό της μερτικό στα βιώματά μας. Για αρκετούς, όπως σε όλες τις γωνιές της χώρας, και στην επαρχία Ελασσόνας, όλους όσοι περνούν το δικό τους δύσκολο προσωπικό δρόμο, ο Επιτάφιος ίσως δεν τελείωσε χθες, γιατί ο δικός τους Επιτάφιος είναι μακρύς και ατέλειωτος και …η Ανάσταση δείχνει μακριά ακόμα…
Ανάλογες θρησκευτικές εκδηλώσεις έγιναν, μέσα σε ατμόσφαιρα θείας κατάνυξης, και στις εκκλησίες των άλλων δημοτικών και τοπικών διαμερισμάτων και οικισμών (Τσαριτσάνης, Λιβαδίου, Κρανέας, Βερδικούσιας, Σαρανταπόρου, Καλλιθέας, Βλαχογιαννίου, Καρυάς), όπως και στα ιστορικά μοναστήρια της επαρχίας Ελασσόνας.
ΕΛΑΣΣΟΝΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Γιάννη Μουκίδη
