Κατά τη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης και παρουσίασης έκθεσης του αντιστασιακού Τύπου Θεσσαλίας της Κατοχής 1941- 1944», ενταγμένη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Δήμου Λαρισαίων για τον εορτασμό της απελευθέρωσης της Λάρισας από τους Γερμανούς κατακτητές, ο ιστορικός – ερευνητής Νίκος Χατζηδημητράκος αποκάλυψε ντοκουμέντα και ιστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου και παρουσίασε ένα σπάνιο και ανεκτίμητης αξίας αρχείο που κατάφερε να συγκεντρώσει με τη συνδρομή του δημοσιογράφου της Εφημερίδας των Συντακτών Γιώργου Πετρόπουλου.
Το υλικό, ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από τον Εαμικό Τύπο που κυκλοφόρησε στον ν. Λάρισας, αφορά σε 64 πρωτοσέλιδα εντύπων όπως "Αληθεια", "Το Φλάμπουρο", "Θύελλα", "Ρήγας", "Ελέυθερη Ζωή", "Το καραούλι" κ.ά. που κυκλοφόρησαν στην περίοδο της κατοχής.
" Ο Τύπος των αντιστασιακών οργανώσεων διώχθηκε, καταστράφηκε από τις αρχές ασφαλείας αλλά πολλές φορές και από τους φυσικούς τους φορείς για λόγους αυτοπροστασίας. Συνέπεια των διώξεων αλλά και της ελλειμματικής αρχειακής πολιτικής ήταν πολλά από αυτά τα υλικά να εξαφανιστούν, τόνισε ο κ. Χατζηδημητράκος προσθέτοντας πως "τα υλικά αυτά βρίσκονταν σε μια σειρά φορείς ή και σε μεμονωμένους συλλέκτες. Πιστέψαμε ότι αυτό που κάνουμε, θα αποτελέσει κάποια στιγμή ισχυρή παρακαταθήκη για την όσο πιο εμπεριστατωμένη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας".
Μιλώντας για τη συμβολή του παράνομου Τύπου στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, είπε πως ήταν μεγάλη και αποφασιστική. Ο παράνομος Τύπος που εκδιδόταν με δυσκολίες και κινδύνους, διαφώτιζε, ενημέρωνε και καθοδηγούσε τους Έλληνες αγωνιστές στον αγώνα για τη συντριβή του φασισμού και την απελευθέρωση της χώρας. Στη Λάρισα και στα γύρω χωριά κυκλοφορούσαν κάθε είδους αντιστασιακά έντυπα από όλες τις εαμικές οργανώσεις. Έντυπα όργανα είχαν οι οργανώσεις του ΚΚΕ, του Αγροτικού Κόμματος, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η Εθνική Αλληλεγγύη, η ΕΠΟΝ και τα Αετόπουλα. Η εμβέλεια, το τιράζ αυτών των εντύπων είναι δύσκολο να αποτυπωθεί, όχι μόνο από έλλειψη στοιχείων, αλλά και από τις αντικειμενικές δυσκολίες της εποχής. Τα έντυπα αυτά περνούσαν πολλές φορές από χέρι σε χέρι και διαβάζονταν από πολλούς. Υπάρχουν μάλιστα και λογότυπα σε πολλά από αυτά που παροτρύνουν τον κάτοχο του εντύπου να το δώσει και σε άλλους. Η κάθε μία εφημερίδα, συνήθως, αποτελούσε όργανο κάποιου καθοδηγητικού οργάνου ή κάποιας οργάνωσης.
ΠΩΣ ΕΚΔΙΔΟΝΤΑΝ
Ακολούθως μίλησε για το πώς εκδίδονταν και το πώς διανέμονταν τονίζοντας πως "μεγάλο πρόβλημα ήταν η εξοικονόμηση τυπογραφικού χαρτιού και μελάνης. Ακολουθούσε η διανομή του Τύπου στις εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις και αυτός μεταφερόταν σε δύο ή τρία κέντρα (γιάφκες) απ’ όπου πήγαιναν και τον έπαιρναν οι υπεύθυνοι των οργανώσεων. Όλα αυτά γίνονταν με απόλυτη μυστικότητα και εχεμύθεια. Οι μεταφορείς έπαιζαν κάθε φορά τη ζωή τους κορώνα-γράμματα. Ένα μικρό λάθος ή μία ατυχία μπορούσε να οδηγήσει στο εκτελεστικό απόσπασμα των κατακτητών τον μεταφορέα του Τύπου ή άλλου διαφωτιστικού υλικού. Και δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που είχαμε τέτοια φαινόμενα. Τα παιδιά έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη διακίνηση του Τύπου γιατί δύσκολα τους υποψιάζονταν οι κατακτητές. Τα παράνομα τυπογραφεία ή «στέκια» που εξέδιδαν πολυγραφημένα κείμενα, έπρεπε ν’ αλλάζουν τακτικά σπίτια για να μην προκαλούν υποψίες ή περιέργεια. Μικρά τυπογραφεία υπήρχαν πολλά. Κάθε οργάνωση φιλοδοξούσε να έχει το δικό της τυπογραφείο. Υπήρχαν όμως και κάπως μεγαλύτερα τυπογραφεία οργανωμένα σε μόνιμη βάση που εργάζονταν μέρα-νύχτα κάτω από πολύ σκληρές συνθήκες και απέραντους κινδύνους στα έγκατα της γης. Τυπογραφεία οργανωμένα με πληρότητα υπήρχαν σε απελευθερωμένες περιοχές, όπως στη Θεσσαλία όπου εκδίδονταν κανονικές εφημερίδες σε μεγάλο σχήμα με πάρα πολλές ειδήσεις, άρθρα και πληροφορίες. Τέτοιες εφημερίδες για παράδειγμα ήταν ο «Ρήγας» που έβγαινε στα θεσσαλικά βουνά. Στην έκδοση των παράνομων εφημερίδων εργάστηκαν πολλοί επώνυμοι επαγγελματίες δημοσιογράφοι αλλά και εκατοντάδες νέοι που μετά την απελευθέρωση ακολούθησαν το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Αυτή, λοιπόν η αποφασιστική συμβολή του αντιστασιακού Τύπου και η εμπλοκή εκατοντάδων αγωνιστών στη δημιουργία και τη διακίνησή του, καθιστά απαραίτητη και τη διάσωση και την προβολή του" .
Κλείνοντας ο κ. Χατζηδημητράκος τόνισε πως "οι εκατοντάδες εφημερίδες που εκδόθηκαν σε όλη τη χώρα, κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, αποτελούν ισχυρή παρακαταθήκη για το σήμερα. Αν μη τι άλλο, ο ασυμβίβαστος λόγος που αποπνέουν, τα ισχυρά ιστορικά συμπεράσματα που δίνουν, μπορούν να είναι έμπνευση για τις σημερινές γενιές. Η συμβολή τους είναι καθοριστική και για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας, που εκτός από τον δικαιολογημένο συναισθηματισμό που προκαλεί η ανάγνωσή της, αποτελεί μέρος του όλου, κομμάτι του ιστορικού εγχειρήματος".
Να σημειωθεί πως χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε ο αναπλ. δήμαρχος Γ. Σούλτης ενώ παρέστησαν μεταξύ άλλων ο ειδικός σύμβουλος του δημάρχου Περ. Καμάρης, η δημητική σύμβουλος Δέσποινα Αράπκουλε, ο πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Θεσσαλίας και Στ. Ελλάδας Δημ. Χορταριάς, ο διευθύνων σύμβουλος της "Ε" Γιωργ. Μιχαλόπουλος κ.ά. Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος Δέσποινα Θεοδώρου.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ
