Της Ζωής Παρμάκη
Φωτ. Βασίλης Ντάμπλης
Πλήρη αδιαφορία για την τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου δείχνουν τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Τα ποσοστά του πληθυσμού που εκτίθεται σε παθητικό κάπνισμα σε δημόσιους χώρους και εστιατόρια αγγίζουν το 53,4%. Παράλληλα, το 67,4%, επτά στους δέκα δηλαδή συμμετέχοντες στην έρευνα απάντησαν ότι έχουν εκτεθεί το τελευταίο εξάμηνο σε παθητικό κάπνισμα σε καφέ-μπαρ και το 65,3% σε εστιατόρια.
Στη Λάρισα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος στα οποία δεν επιτρέπεται το κάπνισμα είναι μετρημένα στα δάκτυλα. Γονείς με τα παιδιά τους, ηλικιωμένοι, μη καπνιστές άνθρωποι που επιθυμούν να απολαύσουν το φαγητό τους σε ένα καθαρό από τον καπνό του τσιγάρου περιβάλλον δύσκολα μπορούν να εξυπηρετηθούν. Αναζητώντας τα άκαπνα καταστήματα καταλήγει κανείς στις μεγάλες αλυσίδες καφέ και γρήγορου φαγητού, σε ξενοδοχεία ή σε πέντε καφέ – μπαρ και σε μία ταβέρνα. Την ίδια ώρα οι περισσότεροι αυθαιρετούν, χωρίς κανέναν έλεγχο, με μια πολιτεία που ψήφισε και διαφήμισε τον νόμο, αλλά ποτέ δεν προσπάθησε να τον εφαρμόσει.
«Από τη στιγμή που εμείς οι ίδιοι είμαστε φανατικοί αντικαπνιστές μόνο αυτό μπορούσαμε να επιλέξουμε και για την επιχείρησή μας», δηλώνει στην «Ε» ο Αστέρης Γκανάς σχολιάζοντας τους λόγους που επέλεξαν έτσι ώστε να μην επιτρέπεται το κάπνισμα εντός του καταστήματός τους. Τα καταστήματα μπορούν κατά κάποιο τρόπο να «πιστοποιούνται» ως χώροι ψυχαγωγίας χωρίς καπνό μέσω της ιστοσελίδας www.nosmoke.gr . «Δεν είναι θέμα μόνο νόμου είναι και θέμα ποιότητας», αναφέρει ο Αχιλλέας Παπαχατζής ιδιοκτήτης επίσης καφετέριας στο κέντρο της πόλης συμπληρώνοντας ότι «πρόκειται για ένα καθαρό περιβάλλον. Αποκτήσαμε φανατικούς πελάτες που τους αρέσουν οι no smoking χώροι. Όπως επίσης καπνιστές προτιμούν να απολαμβάνουν το φαγητό τους σε χώρους που απαγορεύεται και να βγαίνουν έξω για να καπνίσουν».
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της στατιστικής αρχής τα ποσοστά γίνονται ακόμη υψηλότερα, εάν συνυπολογιστούν οι θετικές απαντήσεις ως προς την έκθεση, αλλά σε διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών. Σε αυτήν την περίπτωση, το 85,9% δηλώνουν ότι έχουν καπνίσει παθητικά σε καφέ - μπαρ και το 83,1% σε εστιατόρια και ταβέρνες. Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που δείχνουν ότι 3 στους 10 (27,3%) ηλικίας 15 ετών και άνω καπνίζουν καθημερινά και 1 στους 20 (5,2%) καπνίζει περιστασιακά. 7 στους 10 (67,5%) δεν καπνίζουν. Από αυτούς το 51,7% δεν έχει καπνίσει ποτέ ενώ το 15,8% κάπνιζε στο παρελθόν και το έχει διακόψει για περισσότερους από 6 μήνες.
Επτά χρόνια μετά την επιβολή του νόμου η τήρησή του αποτελεί εξαίρεση.
Η ΕΡΕΥΝΑ
Τα στοιχεία προέρχονται από τη δειγματοληπτική Έρευνα Υγείας έτους 2014. Με την έρευνα, η οποία διενεργείται κάθε πέντε έτη, συγκεντρώνονται αναλυτικές πληροφορίες για την υγεία του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω, ανάλογα με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά (φύλο και ηλικία), την εκπαίδευση και την ασχολία. Ειδικότερα, διερευνώνται θέματα που αφορούν στην κατάσταση υγείας, τη χρήση υπηρεσιών υγείας, τους παράγοντες που επηρεάζουν -θετικά ή αρνητικά- την κατάσταση της υγείας, όπως είναι η φυσική άσκηση, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, καθώς και η λήψη και παροχή κοινωνικής στήριξης και βοήθειας.
Το 2014, η έρευνα διενεργήθηκε σε τελικό δείγμα 8.223 ιδιωτικών νοικοκυριών και σε ισάριθμα μέλη αυτών, σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σε κάθε νοικοκυριό του δείγματος ερευνήθηκε ένα τυχαία επιλεγμένο άτομο ηλικίας 15 ετών και άνω.
Η επόμενη έρευνα υγείας θα διενεργηθεί το έτος 2019.
Σε σχέση με τα αποτελέσματα της έρευνας έτους 2009, μείωση 14,4% καταγράφεται στο ποσοστό των καθημερινών καπνιστών (2009: 31,9%, 2014: 27,3%) και σχεδόν ισόποση αύξηση (13,3%) στο ποσοστό όσων καπνίζουν περιστασιακά (2009: 6,0%, 2014: 5,2%).
Διαφοροποιήσεις παρατηρούνται ως προς το φύλο στα ποσοστά του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω που καπνίζουν. Καπνίζουν, καθημερινά ή περιστασιακά: 4 στους 10 (39,0%) άνδρες ηλικίας 15 ετών και άνω και περίπου 3 στις 10 (26,5%) γυναίκες ηλικίας 15 ετών και άνω.
Με την έρευνα συλλέγονται, επίσης, πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσον εφαρμόζονται τα υφιστάμενα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος στην εργασία και άλλους κλειστούς δημόσιους χώρους.
7 στους 10 ηλικίας 15 ετών και άνω, όταν επισκέφθηκαν καφέ- μπαρ ή εστιατόριο-ταβέρνα κλειστού χώρου, αντιλήφθηκαν να καπνίζουν άλλοι γύρω τους.
Αν, μάλιστα δε συνυπολογιστούν όσοι δεν επισκέφτηκαν αυτά τα μέρη το τελευταίο εξάμηνο, η αναλογία γίνεται περισσότεροι από 8 στους 10 (85,9%) για τα καφέ-μπαρ και 8 στους 10 (83,1%) για εστιατόρια -ταβέρνες.
