Το δικαίωμα στη φυσική ανάγκη και οι σκέψεις μας για τις δημοτικές τουαλέτες

ΝΤ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΣ:

*Η συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις *Τι ισχύει σε μεγάλες πόλεις του κόσμου

Δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο για την «κοινοχρησία» σε δημόσιες ή δημοτικές τουαλέτες, αλλά δεν μπορεί να απαγορευτεί η είσοδος σ’ αυτές ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει άμεση φυσική ανάγκη, δηλώνει ο αντιδήμαρχος Ντ. Διαμάντος

Αμεση είναι η αντίδραση της Δημοτικής Αρχής, με αφορμή σχετικό δημοσίευμα της «Ε» για τη χρήση τουαλέτας δημοτικού κτιρίου από συμπολίτη που εμποδίστηκε να εξυπηρετηθεί και να ικανοποιήσει την ανάγκη του.

Το δημοσίευμα, χωρίς να αναφέρεται με λεπτομέρειες για το συγκεκριμένο δημοτικό κτίριο, τους πρωταγωνιστές και τα ακριβή περιστατικά -αλλά με αφορμή αυτά- έθετε ένα ευρύτερο προβληματισμό για το θέμα της δημόσιας υγείας, το δικαίωμα του πολίτη να ικανοποιεί τη φυσική ανάγκη του, όταν βρίσκεται μακριά απ’ το σπίτι του, αλλά και την επάρκεια ή μη του κανονιστικού πλαισίου που διέπει το καθεστώς λειτουργίας μη ιδιωτικών χώρων υγιεινής. Και όλα αυτά, εν μέσω περιορισμών λόγων κορονοϊού.
Και ο αντιδήμαρχος και πρόεδρος της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του Δήμου Λαρισαίων, Ντίνος Διαμάντος, συνεισφέρει στον προβληματισμό -«ακουμπώντας» απλώς στο συγκεκριμένο περιστατικό- παρουσιάζει σκέψεις της Δημοτικής Αρχής για την αναγκαία διαχείριση του (υπαρκτού) θέματος.
Όπως επίσης και δεδομένα που ισχύουν σε άλλες μεγάλες πόλεις του εξωτερικού.
Αναφέρει συγκεκριμένα:
Στη Λάρισα οι Δημόσιες- Κοινόχρηστες τουαλέτες στην πλατεία Ταχυδρομείου είναι ακόμη στη μνήμη πολλών Λαρισαίων. Ενώ στον παρόντα χρόνο ο μικρός δημόσιος χώρος Υγιεινής στην Κεντρική πλατεία είναι αυτός που δίνει μερικώς διέξοδο.
Προέκυψε ένα ζήτημα πριν λίγες μέρες για τη χρήση τουαλέτας δημοσίου-δημοτικού κτιρίου από ένα συμπολίτη. Ο οποίος και αντιμετώπισε την απαγόρευση εισόδου.
Καταρχήν, δεν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που να καθορίζει το θέμα της «κοινοχρησίας» των τουαλετών τόσο των δημόσιων-δημοτικών κτιρίων όσο και των ιδιωτικών χώρων συνάθροισης κοινού (ΚΥΕ).
Γενικά όμως, κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί να απαγορευτεί σε έναν άνθρωπο που θα αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ζήτημα υγείας η είσοδός του σε τουαλέτα ώστε να ασκήσει το δικαίωμά του στη φυσική ανάγκη οπουδήποτε εκ των προαναφερθέντων χώρων. Και αυτό κατά τη γνώμη μου επικουρικά και για τη διαφύλαξη του Περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής στον δημόσιο χώρο που πιθανόν να κατέφευγε.
Υπάρχει εδώ βέβαια ένα ζήτημα. Η καθαριότητα των χώρων υγιεινής ειδικά στα δημόσια-δημοτικά κτίρια δεν γίνεται αμέσως μετά τη χρήση σε όλο το ωράριο λειτουργίας. Κάτι που σημαίνει ότι, οι εργαζόμενοι στο κτίριο αυτό – και οι πολίτες που θέλουν να εξυπηρετηθούν- θα αντιμετωπίσουν πιθανότατα ένα ζήτημα καθαριότητας άρα, και εμπόδισης άσκησης του δικού τους ανάλογου δικαιώματος. Επιτείνεται δε το πρόβλημα αυτό στην περίοδο αυτή του ιού με την ανάγκη περιοριστικών μέτρων και πλαισίου ελέγχου εισόδου στους χώρους.
Στα δημόσια-δημοτικά κτίρια λοιπόν, μπορεί και πρέπει να προβλεφθεί δύο εκ του συνόλου των τουαλετών και μάλιστα σε ισόγειο χώρο με δυνατότητα προσβασιμότητας για όλους να είναι «κοινόχρηστες».
Η 19η Νοεμβρίου ορίστηκε το 2001 ως Παγκόσμια Ημέρας Τουαλέτας, ενώ από πέρυσι εορτάζεται και από τα Ηνωμένα Έθνη! Ο λόγος; Για να κατανοήσει ο κόσμος ένα σημαντικό πρόβλημα: Πως 2,5 δισεκατομμύρια και πλέον άνθρωποι στερούνται πρόσβασης σε τουαλέτες και βασικές αποχετευτικές δομές.
Την ίδια στιγμή, σε όλο τον κόσμο, η διασφάλιση του δικαιώματος στη φυσική ανάγκη και η λειτουργία δημόσιων τουαλετών βρίσκεται στο επίκεντρο των δημόσιων πολιτικών των τοπικών αρχών, τόσο ως θεμελιώδες ανθρώπινο και κοινωνικό δικαίωμα όσο και ως ύψιστο ζήτημα δημόσιας υγείας.
Αλήθεια, υπάρχει πολιτική των αρχών της χώρας μας για την προστασία και κάλυψη αυτού του δικαιώματος για τις δημόσιες τουαλέτες; Δικαίωμα που αφορά κοινωνικό δικαίωμα και προστασία της δημόσιας υγείας: OXI!
H Υγειονομική διάταξη Α1β/8577/1983/Αρθρο 25 Φ.Ε.Κ.526/Β διαμορφώνει το πλαίσιο των προδιαγραφών των χώρων υγιεινής και της υποχρεωτικότητας στα ΚΥΕ, ενώ ο Κτιριοδομικός Κανονισμός και άλλες Ειδικές διατάξεις καθορίζει για τα λοιπά κτίρια άλλων χρήσεων (ιδιωτικών ή δημόσιων).
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΑΛΛΟΥ
Ποια είναι άραγε η εικόνα σε άλλα κράτη;
Η Σιγκαπούρη έχει την πιο προωθημένη παγκοσμίως κρατική πολιτική για την εξασφάλιση του δικαιώματος στην τουαλέτα. Μάλιστα, η Εθνική Υπηρεσία Περιβάλλοντος της χώρας υποχρεώνει όλους τους χώρους συγκέντρωσης κοινού (π.χ. εμπορικά καταστήματα, καφέ-εστιατόρια, θέατρα, πάρκα, σταθμούς λεωφορείων και μετρό) να διαθέτουν ελεύθερα την τουαλέτα τους στους πολίτες.
Στην Ευρώπη, το Παρίσι είναι αυτό που κατέχει τα πρωτεία αναφορικά με την παροχή δημόσιων τουαλετών. Οι δημοτικές αρχές της γαλλικής πρωτεύουσας καθιέρωσαν από το 2006, τον δωρεάν χαρακτήρα των δημόσιων τουαλετών, αντικαθιστώντας, από το 2009, και τις 400 παραδοσιακές τουαλέτες της πόλης με 420 αυτόματες. Οι sanisettes –όπως ονομάζονται– είναι προσβάσιμες για άτομα με αναπηρικό καροτσάκι και προσφέρουν ηχητικές πληροφορίες, όπως και στο σύστημα Μπρέιγ (για τυφλούς). Είναι, μάλιστα, τέτοια η επιτυχία τους, που προσελκύουν κάθε χρόνο 13,1 εκ. επισκέπτες καθιστώντας τες πιο δημοφιλή προορισμό ακόμα και από το Μουσείο του Λούβρου ή τον Πύργο του Άιφελ!
Σχέδιο για την εγκατάσταση δωρεάν δημόσιων τουαλετών κάθε 400 μέτρα στο κέντρο μίας πόλης όσο ουτοπικό κι ακούγεται αλλά, φιλόδοξο πρόγραμμα προέκρινε το δημοτικό συμβούλιο του Σίδνεϊ. Έχοντας όμως παράλληλα ως άλλο βασικό πυλώνα αυτής της στρατηγικής την άσκηση πίεσης σε τοπικά εμπορικά μαγαζιά και επιχειρήσεις να επιτρέψουν την ελεύθερη χρήση των τουαλετών τους από τους περαστικούς. Δίνοντας ανταποδοτικά κίνητρα (επιδότηση ή ελάφρυνση από δημοτικά τέλη), ώστε να καλυφθούν τα έξοδα καθαρισμού και συντήρησής τους.
Πρωτοπόρος πόλη αυτής της ιδέας, της επιχορήγησης δηλαδή καταστημάτων και επιχειρήσεων ώστε να διαθέτουν δωρεάν τις τουαλέτες τους στο κοινό, που θα ονομαστεί «ΝetteToilette» («Καθαρές Τουαλέτες») είναι το Άαλεν της Γερμανίας. Η δημοτική επιδότηση εξαρτάται μάλιστα και από τον εξοπλισμό των τουαλετών (π.χ. βρεφικές αλλαξιέρες, πρόσβαση σε άτομα με αναπηρία). Μάλιστα, όσα καταστήματα συμμετέχουν στο πρόγραμμα έχουν το σχετικό αυτοκόλλητο («NetteToilette») στην πόρτα τους.
Ένα αντίστοιχο μοντέλο, το Community Toilet Scheme, θέτουν σε εφαρμογή τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες βρετανικές πόλεις, απαντώντας στη δραστική μείωση του αριθμού των δημόσιων τουαλετών της χώρας κατά 40%, λόγω οικονομικής δυσπραγίας, αλλά και στα αυξανόμενα κινήματα πολιτών για το ελεύθερο δικαίωμα στην «ανακούφιση».
ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Κατά συνέπεια, ένα ακόμα έλλειμμα της Κεντρικής Πολιτείας καλείται να μεριμνήσει και να λύσει ο Δήμος σε ένα σημαντικό και υπαρκτό ζήτημα που αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο και κοινωνικό δικαίωμα αλλά, και ύψιστο ζήτημα δημόσιας υγείας.
Και στην κατεύθυνση αυτή ήδη εξετάζεται η διαμόρφωση μία πολιτικής στο πλαίσιο «καθαρές τουαλέτες» της παγκόσμιας πρακτικής και για τη Λάρισα που έχει να κάνει με:
1. Απόδοση «κοινοχρησίας» σε δύο τουαλέτες κεντρικού δημοτικού κτιρίου.
2. Επέκταση του δικτύου των δημοτικών τουαλετών.
3. Συνεργασία με τις τοπικές επιχειρήσεις χώρων συνάθροισης κοινού (ΚΥΕ) για την «κοινοχρησία» των τουαλετών τους (ή μέρος αυτών) στους πολίτες που κινούνται στο ιστορικό εμπορικό κέντρο με ανταποδοτικά κίνητρα.