Eνα μουσείο αλλιώτικο από τ’ άλλα

ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΛΙΝΘΟΚΕΡΑΜΟΠΟΙΙΑΣ ΤΣΑΛΑΠΑΤΑ

ΒΟΛΟΣ

Πρόκειται για ένα Μουσείο αλλιώτικο από τ’ άλλα. Φθάνοντας στον Βόλο και πλησιάζοντας προς το κέντρο της πόλης, βλέπει ο επισκέπτης να ξεχωρίζουν ψηλά στον ουρανό βιομηχανικές καμινάδες μιας άλλης εποχής.

Δεν καπνίζουν, δεν ρυπαίνουν πια. Απλά υπάρχουν για να υπενθυμίζουν ότι σ’ αυτόν τον χώρο ήκμασε ένα από τα σπουδαιότερα πλινθοκεραμοποιεία της σύγχρονης Ελλάδας, μέχρι που μετατράπηκε σε μουσείο που απεικονίζει θαυμάσια τη λειτουργία της βιομηχανικής μονάδας, από το 1926 που ιδρύθηκε από τους αδελφούς Τσαλαπάτα μέχρι και το 1978 που έσβησαν δια παντός οι μαύρες καμινάδες του να ντουμανιάζουν τον γαλάζιο ουρανό του Βόλου.
Σήμερα το συγκρότημα Τσαλαπάτα, που αποτελεί και σημείο αναφοράς για τον Βόλο, ανήκει στο Δίκτυο Θεματικών Τεχνολογικών Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς και σαν μουσείο στοχεύει στην ανάδειξη της ιστορικής ταυτότητας της πόλης του Βόλου και παράλληλα αποτελεί έναν ισχυρό μουσειακό πόλο. Συμβάλλει στην ενίσχυση του πολιτισμικού γίγνεσθαι της Περιφέρειας Θεσσαλίας, στη διάσωση, διατήρηση και προβολή της βιομηχανικής κληρονομιάς καθώς και στην ανάπτυξη του τουρισμού στον χώρο του πολιτισμού για όλη την Περιφέρεια.
Το βιομηχανικό συγκρότημα Τσαλαπάτα ήταν για την εποχή του μία εξαιρετικά σύγχρονη μονάδα που εκτεινόταν σε συνολικό εμβαδόν 22.000 τ.μ όπου κατασκευάζονταν μία μεγάλη ποικιλία κεραμιδιών, πλίνθων και τούβλων.
Στο αποκορύφωμα της ακμής της στη βιομηχανική μονάδα απασχολούνταν περισσότεροι από 250 άτομα και η εγκατεστημένη ισχύς στα διάφορα μηχανήματα ξεπερνούσε τους 300 ίππους, αριθμοί πρωτόγνωροι για εκείνη την περίοδο.
Σήμερα, μέσω του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, το Πλινθοκεραμοποιείο Τσαλαπάτα έχει μετατραπεί, μετά την πλήρη αναπαλαίωσή του και σε μία έκταση 5 στρεμμάτων, σε ένα πρότυπο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας, μοναδικό στην Ελλάδα, όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την παραγωγική διαδικασία που ακολουθείτο από την ίδρυση της βιομηχανικής μονάδας. Έχουν αναπαλαιωθεί απολύτως τα τριβεία, οι πρέσες, οι κοφτήρες, οι μεταλλικές δεξαμενές του αργίλου, τα μαύρα σιδερένια βαγονέτα που μετέφεραν το κάρβουνο, αλλά και την πρώτη ύλη, όπως και οι περίφημες μαύρες καμινάδες του ομίλου Hoffman.
Στο μουσείο παρουσιάζονται ακόμη εξαιρετικό υλικό από μακέτες, αλλά και πολύ πλούσιο εποπτικό υλικό, που κάνει τον χώρο ελκυστικό στα εκπαιδευτικά προγράμματα των σχολείων.
Η πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς Σοφία Στάικου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, χαρακτήρισε το Μουσείο ως «ένα μοναδικό εγχείρημα, με εξαιρετικές δυσκολίες, που όμως απέδωσε καρπούς και σήμερα αποτελεί μια μοναδικότητα σε όλη την Ελλάδα» και εξέφρασε την ελπίδα ότι «ο κόσμος του Βόλου, θα το αγκαλιάσει ακόμη περισσότερο, θα πολλαπλασιασθούν οι επισκέψεις και με τον χρόνο θα αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς για όλο τον τόπο».